Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIV, ãë. 20

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

20. (1) Ñ òàêèì ìàëûì ÷èñ­ëîì âîè­íîâ çàõâà­òèë îí íåñêîëü­êî ãîðî­äîâ; íà åãî ñòî­ðî­íó ïåðå­øëè ñåäå­òà­íû, àâñå­òà­íû è ñâåñ­ñå­òà­íû54. (2) Ëàöå­òà­íû æå, îáè­òàâ­øèå â ìåñòàõ ëåñè­ñòûõ è áåç­äî­ðîæ­íûõ, íå ñëà­ãà­ëè îðó­æèÿ îò÷à­ñòè ïî ïðè­ðîä­íîé ñâî­åé äèêî­ñòè, îò÷à­ñòè, ïîì­íÿ î òîì, êàê íàïà­äà­ëè îíè íà ñîþç­íè­êîâ ðèì­ëÿí è îïó­ñòî­øà­ëè èõ çåì­ëè, ïîêà êîí­ñóë è åãî ñîë­äà­òû ñðà­æà­ëèñü â Òóð­äå­òà­íèè. (3) Ïîòî­ìó è ïîâåë Êàòîí íà ñåëå­íèå ëàöå­òà­íîâ íå òîëü­êî êîãîð­òû ðèì­ëÿí, íî è ìîëî­äûõ ñîë­äàò èç ñîþç­íè­êîâ, êîòî­ðûå ðâà­ëèñü îòî­ìñòèòü ëàöå­òà­íàì. (4) Ïîñå­ëå­íèå èõ áûëî ïðî­òÿ­æåí­íûì â äëè­íó, à â øèðè­íó íå ñëèø­êîì; îñòà­íî­âÿñü ïðè­ìåð­íî â ÷åòû­ðåõ­ñòàõ øàãàõ, (5) êîí­ñóë îñòà­âèë íà òîì ìåñòå íåñêîëü­êî îòáîð­íûõ êîãîðò è ïðè­êà­çàë íå äâè­ãàòü­ñÿ ñ ìåñòà, ïîêà îí ñàì íå ÿâèò­ñÿ ê íèì; ñ îñòàëü­íû­ìè æå âîè­íà­ìè äâè­íóë­ñÿ îí â îáõîä ê äàëü­íå­ìó êîí­öó ïîñå­ëå­íèÿ. Âñïî­ìî­ãà­òåëü­íîå âîé­ñêî åãî áîëü­øåé ÷àñòüþ ñîñòî­ÿ­ëî èç ìîëî­äûõ ñâåñ­ñå­òà­íîâ. Èì è âåëåë îí ïåð­âû­ìè áðî­ñèòü­ñÿ íà ñòå­íû. (6) Êîãäà ëàöå­òà­íû óçíà­ëè âîè­íîâ-ñâåñ­ñå­òà­íîâ, âñïîì­íè­ëè îíè, ñêîëü­êî ðàç áåç­íà­êà­çàí­íî ðàçî­ðÿ­ëè èõ ïîëÿ, ñêîëü­êî ðàç áèëè èõ ñ.124 è îáðà­ùà­ëè â áåã­ñòâî, è òîãäà, îòêðûâ âíå­çàï­íî âîðîòà, âñåì ñêî­ïîì îáðó­øè­ëèñü íà ñâåñ­ñå­òà­íîâ. (7) Òðóä­íî áûëî ñâåñ­ñå­òà­íàì ñëû­øàòü èõ áîå­âûå êëè­÷è, åùå òðóä­íåå — âûäåð­æè­âàòü èõ áåøå­íûé íàòèñê. (8) Êîí­ñóë, óáåäèâ­øèñü, ÷òî äåëî èäåò, êàê îí è ïðåä­âèäåë, ïðî­ì÷àë­ñÿ ïîä ñòå­íà­ìè ê êîãîð­òàì, ÷òî îñòà­âèë íåïî­äà­ëå­êó, è áûñò­ðî ïîâåë èõ íà ãîðîä; ãîðîä áûë òèõ è áåç­ëþäåí, èáî âñå â ÿðî­ñòè áðî­ñè­ëèñü ïðå­ñëå­äî­âàòü ñâåñ­ñå­òà­íîâ; (9) êîí­ñóë âîøåë ñ êîãîð­òà­ìè â ãîðîä è óñïåë îâëà­äåòü èì ïðåæ­äå, ÷åì ëàöå­òà­íû âåð­íó­ëèñü. Íè÷å­ãî ó íèõ íå îñòà­ëîñü, êðî­ìå îðó­æèÿ, è âñêî­ðå îíè ñäà­ëèñü.

20. Ea tam exi­gua ma­nu op­pi­da ali­quot ce­pit. De­fe­ce­re ad eum Se­de­ta­ni, Ause­ta­ni, Sues­se­ta­ni. [2] La­ce­ta­nos, de­viam et sil­vestrem gen­tem, cum in­si­ta fe­ri­tas con­ti­ne­bat in ar­mis, tum conscien­tia, dum con­sul exer­ci­tus­que Tur­du­lo bel­lo es­set oc­cu­pa­tus, de­po­pu­la­to­rum su­bi­tis in­cur­sio­ni­bus so­cio­rum. [3] Igi­tur ad op­pi­dum eorum op­pug­nan­dum con­sul du­cit non Ro­ma­nas mo­do co­hor­tes sed iuven­tu­tem etiam me­ri­to in­fen­so­rum iis so­cio­rum. [4] Op­pi­dum lon­gum, in la­ti­tu­di­nem haud­qua­quam tan­tun­dem pa­tens ha­be­bant. Quad­rin­gen­tos in­de fer­me pas­sus consti­tuit sig­na. [5] Ibi de­lec­ta­rum co­hor­tium sta­tio­nem re­lin­quens prae­ce­pit iis ne se ex eo lo­co an­te mo­ve­rent quam ip­se ad eos ve­nis­set; ce­te­ras co­pias ad ul­te­rio­rem par­tem ur­bis cir­cum­du­cit. Ma­xi­mum ex om­ni­bus auxi­liis nu­me­rum Sues­se­ta­nae iuven­tu­tis ha­be­bat; eos ad mu­rum op­pug­nan­dum su­bi­re iubet. [6] Quo­rum ubi ar­ma sig­na­que La­ce­ta­ni cog­no­ve­re, me­mo­res quam sae­pe in ag­ro eorum im­pu­ne per­sul­tas­sent, quo­tiens ip­sos sig­nis col­la­tis fu­dis­sent fu­gas­sentque, pa­te­fac­ta re­pen­te por­ta uni­ver­si in eos erum­punt. [7] Vix cla­mo­rem eorum, ne­dum im­pe­tum, Sues­se­ta­ni tu­le­re. Quod postquam, si­cut fu­tu­rum ra­tus erat, [8] con­sul fie­ri etiam vi­dit, equo ci­ta­to sub­ter mu­rum hos­tium ad co­hor­tes ave­hi­tur at­que eas ar­rep­tas, ef­fu­sis om­ni­bus ad se­quen­dos Sues­se­ta­nos, [9] qua si­len­tium ac so­li­tu­do erat in ur­bem in­du­cit pri­us­que om­nia ce­pit quam se re­ci­pe­rent La­ce­ta­ni. Mox ip­sos ni­hil prae­ter ar­ma ha­ben­tes in de­di­tio­nem ac­ce­pit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 54Âñå ýòè ïëå­ìå­íà îáè­òà­ëè ñåâåð­íåå Èáå­ðà, ëàöå­òà­íû — ó ïîä­íî­æèÿ Ïèðå­íå­åâ, àâñå­òà­íû — ñåâåð­íåå ñîâð. Áàð­ñå­ëî­íû.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003421 1364003422 1364003423