Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
22. (1) Òåì æå ëåòîì äðóãîé êîíñóë, Ëóöèé Âàëåðèé Ôëàêê, â Ãàëëèè ñðàçèëñÿ ñ âîéñêîì áîéåâ è îäîëåë èõ â áèòâå áëèç Ëèòàíñêîãî ëåñà55. (2) Âîñåìü òûñÿ÷ ãàëëîâ, êàê ïèøóò, îñòàëèñü íà ïîëå áîÿ; ïðî÷èå æå íå ñòàëè áîëüøå âîåâàòü è ðàçáðåëèñü ïî ñâîèì äîìàì è ïîëÿì. (3) Êîíåö ëåòà êîíñóë ïðîâåë íà áåðåãàõ Ïàäà âîçëå Ïëàöåíòèè è Êðåìîíû è âîññòàíîâèë â ýòèõ ãîðîäàõ âñå, ÷òî áûëî ðàçðóøåíî âî âðåìÿ âîéíû56. (4) Âîò êàê îáñòîÿëè äåëà â Èòàëèè è â Èñïàíèè.  Ãðåöèè æå Òèò Êâèíêöèé ïðîâåë çèìó òàê, ÷òî, èñêëþ÷àÿ ýòîëèéöåâ — èáî îíè íå ìîãëè íè íàäåÿòüñÿ íà ïëîäû ïîáåäû, íè ïðåáûâàòü ñêîëüêî-íèáóäü äîëãîå âðåìÿ â ñïîêîéñòâèè, — âñå ðàäîâàëèñü ïî÷åòó, êîòîðûì òåïåðü áûëà îêðóæåíà Ãðåöèÿ, íàñëàæäàëèñü ìèðîì è ñâîáîäîé, âîñõèùàëèñü óìåðåííîñòüþ, ñïðàâåäëèâîñòüþ è òåðïèìîñòüþ, ïðîÿâëåííûìè ðèìñêèì ïîëêîâîäöåì ïîñëå ïîáåäû, (5) êàê ðàíåå âîñõèùàëèñü äîáëåñòüþ åãî â ïîðó âîéíû. È òóò Êâèíêöèé ïîëó÷èë ïîñòàíîâëåíèå ñåíàòà, êîòîðûì îáúÿâëÿëàñü âîéíà öàðþ ëàêåäåìîíÿí Íàáèñó. (6) Ïðî÷èòàâøè ïèñüìî, Êâèíêöèé ðàñïîðÿäèëñÿ, ÷òîáû â Êîðèíôå â íàçíà÷åííûé äåíü ñîáðàëèñü ïîñëû îò âñåõ ñîþçíûõ ãîðîäîâ. È âèäíåéøèå ãðàæäàíå èõ ñúåõàëèñü îòîâñþäó; Êâèíêöèé, ÷òîáû íå äàòü ýòîëèéöàì óêëîíèòüñÿ, ñêàçàë ñ.125 òàê: (7) «Ðèìëÿíå è ãðåêè âìåñòå âåëè âîéíó ïðîòèâ Ôèëèïïà, íå òîëüêî ñïëîòèâøèñü â åäèíîì ïîðûâå, íî èìåÿ — è òå, è äðóãèå — ñâîè îñîáûå ïðè÷èíû. (8) Ôèëèïï íàðóøèë äîãîâîð î äðóæáå ñ ðèìëÿíàìè, òî ïîìîãàÿ èõ âðàãàì êàðôàãåíÿíàì, (9) òî íàïàäàÿ íà ðèìñêèõ ñîþçíèêîâ; ñ âàìè æå ïîñòóïàë îí òàê, ÷òî, äàæå çàáóäü ìû î ñîáñòâåííûõ îáèäàõ, âàøè îáèäû ñòàëè áû äëÿ íàñ çàêîííîé ïðè÷èíîé ïîäíÿòü îðóæèå ïðîòèâ Ôèëèïïà. Ñåãîäíÿ äåëî ðåøàåòå âû. (10) Ñêàæèòå, õîòèòå ëè îñòàâèòü Àðãîñ âî âëàñòè Íàáèñà, êîòîðûé, êàê âû çíàåòå, çàõâàòèë åãî, (11) èëè ñ÷èòàåòå ñïðàâåäëèâûì îñâîáîäèòü ãîðîä, ñòîëü çíàìåíèòûé è ñòîëü äðåâíèé, ðàñïîëîæåííûé â ñåðäöå Ãðåöèè, âåðíóòü åìó ñâîáîäó, ÷òîáû æèë îí òàê æå âîëüíî, êàê äðóãèå ãîðîäà Ïåëîïîííåñà è Ãðåöèè? (12) Êàê âèäèòå, âñå òåïåðü â âàøèõ ðóêàõ; ðèìëÿí êàñàåòñÿ òîëüêî îäíî: åñëè õîòü îäèí ãîðîä îñòàíåòñÿ â ðàáñòâå, íåïîëíîé áóäåò èõ ñëàâà îñâîáîäèòåëåé Ãðåöèè. (13) Âïðî÷åì, åñëè íå òðåâîæèò âàñ ó÷àñòü æèòåëåé Àðãîñà, íå çàáîòèò, êàêîé ïðèìåð è êàêàÿ îïàñíîñòü êðîþòñÿ òóò, íå ïóãàåò çëî, ÷òî ïîäîáíî ÷óìå îõâàòèò âñå è âñÿ, ìû ïðèçíàåì ñïðàâåäëèâûì ëþáîå âàøå ðåøåíèå. Îá ýòîì è õîòåë ÿ çíàòü âàøå ìíåíèå, ñäåëàþ æå ÿ òî, ÷òî ðåøèòå âû áîëüøèíñòâîì ãîëîñîâ». |
22. Eadem aestate alter consul L. Valerius Flaccus in Gallia cum Boiorum manu propter Litanam silvam signis collatis secundo proelio conflixit. [2] Octo milia Gallorum caesa traduntur; ceteri omisso bello in vicos suos atque agros dilapsi. [3] Consul reliquum aestatis circa Padum Placentiae et Cremonae exercitum habuit restituitque quae in iis oppidis bello diruta fuerant. [4] Cum hic status rerum in Italia Hispaniaque esset, T. Quinctio in Graecia ita hibernis actis ut exceptis Aetolis, quibus nec pro spe victoriae praemia contigerant, nec diu quies placere poterat, universa Graecia simul pacis libertatisque perfruens bonis egregie statu suo gauderet nec magis in bello virtutem Romani ducis [5] quam in victoria temperantiam iustitiamque et moderationem miraretur, senatus consultum quo bellum adversus Nabim Lacedaemonium decretum erat adfertur. [6] Quo lecto Quinctius conventum Corinthum omnium sociarum civitatium legationibus in diem certam edicit. Ad quam ubi frequentes undique principes convenerunt, ita uti ne Aetoli quidem abessent, tali oratione est usus: [7] «Bellum adversus Philippum non magis communi animo consilioque Romani et Graeci gesserunt quam utrique suas causas belli habuerunt. [8] Nam et Romanorum amicitiam nunc Carthaginienses hostes eorum iuvando, [9] nunc hic sociis nostris oppugnandis violaverat et in vos talis fuit ut nobis, etiam si nostrarum oblivisceremur iniuriarum, vestrae iniuriae satis digna causa belli fuerit. Hodierna consultatio tota ex vobis pendet. [10] Refero enim ad vos utrum Argos, sicut scitis ipsi, ab Nabide occupatos pati velitis sub dicione eius esse, [11] an aequum censeatis nobilissimam vetustissimamque civitatem, in media Graecia sitam, repeti in libertatem et eodem statu quo ceteras urbes Peloponnesi et Graeciae esse. [12] Haec consultatio, ut videtis, tota de re pertinente ad vos est; Romanos nihil contingit, nisi quatenus liberatae Graeciae unius civitatis servitus non plenam nec integram gloriam esse sinit. [13] Ceterum, si vos nec cura eius civitatis nec exemplum nec periculum movet, ne serpat latius contagio eius mali, nos aequi bonique facimus. De hac re vos consulo, staturus eo quod plures censueritis». |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß