Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIV, ãë. 25

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

25. (1) Êâèíê­öèé ïîñëàë âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ çà âîé­ñêîì, ÷òî ñòî­ÿ­ëî â Ýëà­òèè. (2) À ïîñëàí­öàì Àíòèî­õà, êîòî­ðûå â òå æå äíè ÿâè­ëèñü äîãî­âà­ðè­âàòü­ñÿ î ñîþ­çå, îòâå­òèë, ÷òî íå ìîæåò ïðè­íÿòü íèêà­êî­ãî ðåøå­íèÿ â îòñóò­ñò­âèå äåñÿ­òè ëåãà­òîâ, à ïîòî­ìó ïîñëàí­öàì íàä­ëå­æèò îòïðà­âèòü­ñÿ â Ðèì è îáðà­òèòü­ñÿ ê ñåíà­òó. (3) Âîé­ñêà ïðè­áû­ëè èç Ýëà­òèè59, è Êâèíê­öèé ïîâåë èõ íà Àðãîñ. Ïðå­òîð Àðè­ñòåí ñ äåñÿ­òüþ òûñÿ­÷à­ìè âîè­íîâ-àõåé­öåâ è ñ òûñÿ­÷åé êîí­íè­êîâ âñòðå­òèë åãî â îêðåñò­íî­ñòÿõ Êëå­îí60, è îáà âîé­ñêà, ñîåäè­íèâ­øèñü, ñòà­ëè ëàãå­ðåì íåïî­äà­ëå­êó. (4) Íà äðó­ãîé äåíü ñïó­ñòè­ëèñü â äîëè­íó ó Àðãîñà è ñòà­ëè ëàãå­ðåì â ÷åòû­ðåõ ìèëÿõ îò ãîðî­äà. (5) Ãàð­íè­çî­íîì ëàêîí­öåâ êîìàí­äî­âàë Ïèôà­ãîð, çÿòü òèðà­íà è áðàò åãî æåíû61. Ïðè ïðè­áëè­æå­íèè ðèì­ëÿí óêðå­ïèë îí ñèëü­íû­ìè îòðÿäà­ìè îáå êðå­ïî­ñòè (èáî â Àðãî­ñå èõ äâå) è ïðî­÷èå ìåñòà, êîòî­ðûå ëèáî áûëè äëÿ òîãî óäîá­íû, ëèáî îáëåã­÷à­ëè âðà­ãàì âòîð­æå­íèå â ãîðîä. (6) Âñå ýòè ïðè­ãîòîâ­ëå­íèÿ, îäíà­êî, íå ìîã­ëè çàãëó­øèòü ñòðàõ, êîòî­ðûé âíó­øà­ëî ïðè­áëè­æå­íèå ðèì­ëÿí. Ê îïàñ­íî­ñòè, ÷òî íàäâè­ãà­ëàñü èçâíå, ïðè­áà­âèë­ñÿ åùå è ìÿòåæ âíóò­ðè ãîðî­äà. (7) Áûë â ãîðî­äå íåêèé Äàìîêë èç Àðãîñà, þíî­øà áîëåå õðàá­ðûé, íåæå­ëè áëà­ãî­ðà­çóì­íûé; îí ñãî­âî­ðèë­ñÿ ñ íåñêîëü­êè­ìè âåð­íû­ìè ëþäü­ìè, ñâÿ­çàâ èõ êëÿò­âîþ, ÷òî îíè èçãî­íÿò ëàêîí­öåâ èç Àðãîñà. Æåëàÿ óâå­ëè­÷èòü ÷èñ­ëî çàãî­âîð­ùè­êîâ, îí äîâå­ðèë­ñÿ ëþäÿì íå ñëèø­êîì íàäåæ­íûì, (8) è îäíà­æäû, êîãäà ðàç­ãî­âà­ðè­âàë îí ñî ñâî­è­ìè ñòî­ðîí­íè­êà­ìè, ê ñ.127 íåìó ïðè­øåë ñòðàæ­íèê ñ ïðè­êà­çîì Ïèôà­ãî­ðà ÿâèòü­ñÿ ê íåìó. Äàìîêë ïîíÿë, ÷òî çàìû­ñåë åãî ðàñ­êðûò, è ïðè­çâàë çàãî­âîð­ùè­êîâ, ÷òî áûëè çäåñü, âçÿòü­ñÿ ñ íèì âìå­ñòå çà îðó­æèå, (9) èáî ýòî ëó÷­øå, ÷åì óìå­ðåòü ïîä ïûò­êîé.  ñîïðî­âîæ­äå­íèè íåñêîëü­êèõ ÷åëî­âåê ïîøåë îí ê ôîðó­ìó, êðè­÷à, ÷òî âñÿ­êèé, êòî õî÷åò ñïà­ñòè ãîñóäàð­ñòâî, ïóñòü ñëå­äó­åò çà íèì, èáî îí — âîæäü èõ è âîñ­ñòà­íî­âè­òåëü ñâî­áî­äû. (10) Íî íèêòî, ðàçó­ìå­åò­ñÿ, çà íèì íå ïîøåë, èáî âèäå­ëè, ÷òî ñèë ó íåãî ìàëî è íàäåæ­äû íà óäà­÷ó íèêà­êîé. (11) Ëàêåäå­ìî­íÿíå îêðó­æè­ëè êðè­÷àâ­øå­ãî Äàìîê­ëà è åãî ñòî­ðîí­íè­êîâ è óáè­ëè. (12) Ïîñëå ñõâà­÷å­íû áûëè è äðó­ãèå; ìíî­ãèõ êàç­íè­ëè, à íåìíî­ãèõ áðî­ñè­ëè â òþðü­ìó. Ñëå­äóþ­ùåé íî÷üþ íåìà­ëî ãîðî­æàí ñïó­ñòè­ëèñü ñî ñòåí ñ ïîìî­ùüþ âåðå­âîê è óêðû­ëèñü â ëàãå­ðå ðèì­ëÿí.

25. Tri­bu­nis mi­li­tum ut exer­ci­tum ab Ela­tia ar­ces­se­rent im­pe­ra­vit. [2] Per eos­dem dies et An­tio­chi le­ga­tis de so­cie­ta­te agen­ti­bus res­pon­dit ni­hil se ab­sen­ti­bus de­cem le­ga­tis sen­ten­tiae ha­be­re; Ro­mam eun­dum ad se­na­tum iis es­se. [3] Ip­se co­pias ad­duc­tas ab Ela­tia du­ce­re Ar­gos per­git; at­que ei cir­ca Cleo­nas Aris­tae­nus prae­tor cum de­cem mi­li­bus Achaeo­rum, equi­ti­bus mil­le oc­cur­rit, et haud pro­cul in­de iunctis exer­ci­ti­bus po­sue­runt castra. [4] Pos­te­ro die in cam­pum Ar­gi­vo­rum des­cen­de­runt et quat­tuor fer­me mi­lia ab Ar­gis lo­cum castris ca­piunt. [5] Prae­fec­tus prae­si­dii La­co­num erat Pytha­go­ras, ge­ner idem ty­ran­ni et uxo­ris eius fra­ter, qui sub ad­ven­tum Ro­ma­no­rum et ut­ras­que ar­ces — nam duas ha­bent Ar­gi — et lo­ca alia quae aut op­por­tu­na aut sus­pec­ta erant va­li­dis prae­si­diis fir­ma­vit; [6] sed in­ter haec agen­da pa­vo­rem iniec­tum ad­ven­tu Ro­ma­no­rum dis­si­mu­la­re haud­qua­quam po­te­rat; et ad ex­ter­num ter­ro­rem in­tes­ti­na etiam se­di­tio ac­ces­sit. [7] Da­moc­les erat Ar­gius, adu­les­cens maio­ris ani­mi quam con­si­lii, qui pri­mo, iureiu­ran­do in­ter­po­si­to, de prae­si­dio ex­pel­len­do cum ido­neis con­lo­cu­tus, dum vi­res adi­ce­re co­niu­ra­tio­ni stu­det, in­cau­tior fi­dei aes­ti­ma­tor fuit. [8] Con­lo­quen­tem eum cum suis sa­tel­les a prae­fec­to mis­sus cum ac­cer­se­ret, sen­sit pro­di­tum con­si­lium es­se hor­ta­tus­que est co­niu­ra­tos qui ade­rant, [9] ut po­tius quam ex­tor­ti mo­re­ren­tur, ar­ma se­cum ca­pe­rent. At­que ita cum pau­cis in fo­rum per­git ire cla­mi­tans ut qui sal­vam rem pub­li­cam vel­lent auc­to­rem et du­cem se li­ber­ta­tis se­que­ren­tur. [10] Haud sa­ne mo­vit quem­quam, quia ni­hil us­quam spei pro­pin­quae, ne­dum sa­tis fir­mi prae­si­dii cer­ne­bant. [11] Haec vo­ci­fe­ran­tem eum La­ce­dae­mo­nii cir­cum­ven­tum cum suis in­ter­fe­ce­runt. Compren­si dein­de qui­dam et alii. [12] Ex iis oc­ci­si plu­res, pau­ci in cus­to­diam co­niec­ti; mul­ti pro­xi­ma noc­te fu­ni­bus per mu­rum de­mis­si ad Ro­ma­nos per­fu­ge­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 59Ñì.: XXXIII, 27, 5, êîìàíä­íûé ïóíêò àðìèè â çèì­íèé ïåðè­îä.
  • 60Êëåî­íû — ãîðîä â ãîð­íîé ìåñò­íî­ñòè þãî-çàïàä­íåå Êîðèí­ôà. Çäåñü ñõî­äè­ëèñü äîðî­ãè, âåä­øèå îò Êîðèí­ôà íà þã Ïåëî­ïîí­íå­ñà (ñì. òàê­æå ïðè­ìå÷. 28 ê êí. XXXIII).
  • 61Î íåé ñì.: XXXII, 40, 10; Ïîëè­áèé, XVIII, 17.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003426 1364003427 1364003428