Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
34. (1) Äîâîäû åãî, îäíàêî, íèñêîëüêî íå óáåäèëè ñîþçíèêîâ; òîãäà Êâèíêöèé ïðèòâîðèëñÿ, áóäòî ñîãëàñåí ñ íèìè è òåì ñóìåë ñ.134 äîáèòüñÿ, ÷òî îíè ñîãëàñèëèñü ñ íèì. (2) «Íó, ëàäíî! — ñêàçàë îí. — Ðàç âû òàê õîòèòå, äàâàéòå îñàäèì Ëàêåäåìîí. Íî íå íàäî îáìàíûâàòüñÿ íà ýòîò ñ÷åò: îñàæäàòü ãîðîä — äåëî âåñüìà äîëãîå, òàê ÷òî çà÷àñòóþ îñàæäàþùèå òåðÿþò òåðïåíèå ïðåæäå, ÷åì îñàæäåííûå. Ïðèäåòñÿ âàì, çíà÷èò, ïðèãîòîâèòüñÿ çèìó ïðîâåñòè ïîä ñòåíàìè Ëàêåäåìîíà. (3) Åñëè áû äîëãîå ýòî äåëî ñóëèëî íàì îäíè ëèøü îïàñíîñòè äà òðóäû, êîè è äóøè âàøè è òåëà ãîòîâû âûäåðæàòü, ÿ ñàì ïðèçûâàë áû âàñ ê îñàäå; (4) íî âåäü ïîòðåáóþòñÿ åùå è áîëüøèå ðàñõîäû; ÷òîáû îñàæäàòü ñòîëü îãðîìíûé ãîðîä, íóæíû è îñàäíûå ñîîðóæåíèÿ, è ìåòàòåëüíûå óñòðîéñòâà, äà è íåìàëî ïîíàäîáèòñÿ îáîçîâ ñ ïðîäîâîëüñòâèåì è äëÿ âàøèõ âîèíîâ, è äëÿ íàøèõ, ÷òîáû ñûòû áûëè âñþ çèìó. (5) Òàê ÷òî ñëåäóåò âñå ïðåäóñìîòðåòü, äàáû ïîñëå íå ñòàëè âû êîëåáàòüñÿ èëè íå îòðåêëèñü áû ïîçîðíî îò íà÷àòîãî. Ïî-ìîåìó, ñëåäóåò êàæäîìó èç âàñ íàïèñàòü â ñâîé ãîðîä è óçíàòü, ÷òî òàì äóìàþò è ñêîëüêî âîéñêà ìîãóò âûñòàâèòü. (6) Ó ìåíÿ âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñê õâàòàåò äàæå ñ èçáûòêîì, òîëüêî ÷åì ìû ìíîãî÷èñëåííåå, òåì áîëüøå íàì âñåãî íóæíî. Âî âðàæåñêîé ñòðàíå âîêðóã íàñ — ãîëàÿ çåìëÿ, à çèìà óæå áëèçêî, è òðóäíî áóäåò äîñòàâëÿòü ïðèïàñû, äà è ïðèâîçèòü èõ ïðèäåòñÿ èçäàëåêà». (7) Òàêàÿ ðå÷ü òîò÷àñ çàñòàâèëà êàæäîãî æèâî âîîáðàçèòü, êàê âñòðåòÿò ó íåãî â ãîðîäå ïðåäëîæåíèå íà÷àòü îñàäó: ðàâíîäóøèå, çëîðå÷èå è çàâèñòü òåõ, êòî îñòàåòñÿ äîìà, ê òåì, êòî èäåò íà âîéíó; (8) ñâîáîäà ìíåíèé, èç-çà êîòîðîé òðóäíî äîñòè÷ü åäèíîäóøèÿ; ñêóäîñòü ãîðîäñêîé êàçíû äà õèòðîñòè, íà êîòîðûå ïóñêàþòñÿ ëþäè, êîãäà ïðèõîäèòñÿ îòäàâàòü äåíüãè íà îáùèå íóæäû. (9) È òîãäà îíè îòêàçàëèñü îò ïðåæíåãî ñâîåãî ìíåíèÿ è ðåøèëè: ïóñòü ïîëêîâîäåö ñàì âûáèðàåò ïóòü, êàêîé ñî÷òåò íàèáîëåå âûãîäíûì äëÿ ðèìñêîãî íàðîäà è åãî ñîþçíèêîâ. |
34. Cum adversus tendendo nihil moveret socios, simulando se transire in eorum sententiam omnes in adsensum consilii sui traduxit. [2] «Bene vertat», inquit «obsideamus Lacedaemonem quando ita placet; illud modo ne fallat: cum res tam lenta quam ipsi scitis, oppugnatio urbium sit et obsidentibus prius saepe quam obsessis taedium adferat, iam nunc hoc ita proponere vos animis oportet, hibernandum circa Lacedaemonis moenia esse. [3] Quae mora si laborem tantum ac periculum haberet, ut et animis et corporibus ad sustinenda ea parati essetis hortarer vos; [4] nunc impensa quoque magna eget in opera, in machinationes et tormenta quibus tanta urbs oppugnanda est, in commeatus vobis nobisque in hiemem expediendos. [5] Itaque, ne aut repente trepidetis aut rem inchoatam turpiter destituatis, scribendum ante vestris civitatibus censeo explorandumque quid quaeque animi, quid virium habeat. [6] Auxiliorum satis superque habeo; sed quo plures sumus pluribus rebus egebimus. Nihil iam praeter nudum solum ager hostium habet. Ad hoc hiems accedet ad comportandum ex longinquo difficilis». [7] Haec oratio primum animos omnium ad respicienda sua cuiusque domestica mala convertit, segnitiam, invidiam et obtrectationem domi manentium adversus militantes, [8] libertatem difficilem ad consensum, inopiam publicam, malignitatem conferendi ex privato. [9] Versis itaque subito voluntatibus faceret quod e re publica populi Romani sociorumque esse crederet imperatori permiserunt. |