Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
41. (1)  ðàäîñòè æèòåëè Àðãîñà íà äåíü ïðèáûòèÿ ðèìñêîãî ïîëêîâîäöà è åãî âîéñêà íàçíà÷èëè Íåìåéñêèå èãðû84 — ñàìûå ÷òî íè íà åñòü òîðæåñòâåííûå, êîòîðûå ïðåæäå íå ïðîâîäèëèñü ïî ïðè÷èíå âîåííûõ áåä; âî ãëàâå æå Èãð ïîñòàâèëè ñàìîãî Êâèíêöèÿ. (2) Åùå ìíîãîå äîâåðøàëî èõ ðàäîñòü: âîçâðàùàëèñü èç Ëàêåäåìîíà ñîãðàæäàíå, êîòîðûõ óâåë òóäà ñíà÷àëà Íàáèñ, à íåäàâíî Ïèôàãîð; (3) âîçâðàùàëèñü è òå, êòî áåæàë èç ãîðîäà, êîãäà Ïèôàãîð ðàñêðûë çàãîâîð85 è ñòàë óáèâàòü ó÷àñòíèêîâ åãî; ðàäîâàëèñü îíè è òîìó, ÷òî ñ íèìè ðèìëÿíå, êîòîðûå ðàäè íèõ æå âçÿëèñü çà îðóæèå, èçáàâèëè îò òèðàíà è ïîñëå äîëãîãî ðàáñòâà86 âåðíóëè ñâîáîäó, — â ñàìûé äåíü Íåìåéñêèõ èãð ðàçäàëñÿ ãîëîñ ãëàøàòàÿ: îòíûíå àðãîñöû ñâîáîäíû. (4) Ðàäîâàëèñü è àõåéöû — òîìó, ÷òî âîññòàíîâèëè Àðãîñ â Àõåéñêîì ñîþçå; ïðàâäà, è ãîðå÷ü òóò ïðèìåøàëàñü îòòîãî, ÷òî Ëàêåäåìîí îñòàëñÿ ïîä èãîì òèðàíà. (5) È îäíè ýòîëèéöû íà ñâîèõ ñîáðàíèÿõ âñÿ÷åñêè ïîíîñèëè çà òî ðèìëÿí è ãîâîðèëè: «Ñ Ôèëèïïîì âîåâàëè äî òåõ ïîð, ïîêà íå ïîêèíóë îí âñå ãîðîäà Ãðåöèè, à Ëàêåäåìîí âîò îñòàâèëè ïîä âëàñòüþ òèðàíà. (6) Çàêîííûé öàðü, êîòîðûé áèëñÿ ïîä ðèìñêèìè çíàìåíàìè, è ñëàâíûå ãðàæäàíå ãîðîäà îñóæäåíû ïðîâåñòè îñòàòîê äíåé ñâîèõ â ññûëêå; (7) âûõîäèò, ÷òî ðèìñêèé íàðîä — ïîñîáíèê âñåâëàñòíîãî Íàáèñà». Èç Àðãîñà Êâèíêöèé óâåë âîéñêî îáðàòíî â Ýëàòèþ, îòêóäà â ñâîå âðåìÿ âûñòóïèë íà âîéíó ïðîòèâ ñïàðòàíöåâ. (8) Íåêîòîðûå óòâåðæäàþò87, áóäòî òèðàí âåë âîéíó âîâñå íå èç ñòåí Ëàêåäåìîíà, (9) íî ñòîÿë ëàãåðåì íàïðîòèâ ðèìëÿí; è áóäòî, ïîíàäåÿâøèñü íàïðàñíî íà ïîìîùü ýòîëèéöåâ è ïðîæäàâøè äîëãî, âûíóæäåí áûë íàêîíåö âñòóïèòü â áîé, èáî ðèìëÿíå ñòàëè íàïàäàòü íà îáîçû, ÷òî âåçëè åìó ïðèïàñû; (10) è áóäòî áûë îí ïîáåæäåí â òîì áîþ, ëàãåðü æå åãî âçÿò, à óæ çàòåì ïðèøëîñü åìó ïðîñèòü ìèðà, ïîñëå òîãî, êàê ïîòåðÿë ïÿòíàäöàòü òûñÿ÷ ÷åëîâåê óáèòûìè è áîëåå ÷åòûðåõ òûñÿ÷ ïëåííûìè. |
41. Laeta civitas celeberrimum festorum dierum ac nobile ludicrum Nemeorum, die stata propter belli mala praetermissum, in adventum Romani exercitus ducisque indixerunt praefeceruntque ludis ipsum imperatorem. [2] Multa erant quae gaudium cumularent: reducti cives ab Lacedaemone erant, quos nuper Pythagoras quosque ante Nabis abduxerat; [3] redierant qui post compertam a Pythagora coniurationem et caede iam coepta effugerant; libertatem ex longo intervallo libertatisque auctores Romanos, quibus causa bellandi cum tyranno ipsi fuissent, cernebant. Testata quoque ipso Nemeorum die voce praeconis libertas est Argivorum. [4] Achaeis quantum restituti Argi in commune Achaiae concilium laetitiae adferebant, tantum serva Lacedaemon relicta et lateri adhaerens tyrannus non sincerum gaudium praebebant; [5] Aetoli vero eam rem omnibus conciliis lacerare: cum Philippo non ante desitum bellari quam omnibus excederet Graeciae urbibus; [6] tyranno relictam Lacedaemonem; regem autem legitimum, qui in Romanis fuerit castris, ceterosque nobilissimos cives in exilio victuros; [7] Nabidis dominationis satellitem factum populum Romanum. Quinctius ab Argis Elatiam, unde ad bellum Spartanum profectus erat, copias reduxit. [8] Sunt qui non ex oppido proficiscentem bellum gessisse tyrannum tradant, [9] sed castris adversus Romana positis castra diuque cunctatum, quia Aetolorum auxilia expectasset, coactum ad extremum acie confligere impetu in pabulatores suos a Romanis facto; [10] eo proelio victum castrisque exutum pacem petisse, cum cecidissent quattuordecim milia militum, capta plus quattuor milia essent. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß