Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIV, ãë. 41

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

41. (1)  ðàäî­ñòè æèòå­ëè Àðãîñà íà äåíü ïðè­áû­òèÿ ðèì­ñêî­ãî ïîë­êî­âî­ä­öà è åãî âîé­ñêà íàçíà­÷è­ëè Íåìåé­ñêèå èãðû84 — ñàìûå ÷òî íè íà åñòü òîð­æå­ñò­âåí­íûå, êîòî­ðûå ïðåæ­äå íå ïðî­âî­äè­ëèñü ïî ïðè­÷èíå âîåí­íûõ áåä; âî ãëà­âå æå Èãð ïîñòà­âè­ëè ñàìî­ãî Êâèíê­öèÿ. (2) Åùå ìíî­ãîå äîâåð­øà­ëî èõ ðàäîñòü: âîç­âðà­ùà­ëèñü èç Ëàêåäå­ìî­íà ñîãðàæ­äàíå, êîòî­ðûõ óâåë òóäà ñíà­÷à­ëà Íàáèñ, à íåäàâ­íî Ïèôà­ãîð; (3) âîç­âðà­ùà­ëèñü è òå, êòî áåæàë èç ãîðî­äà, êîãäà Ïèôà­ãîð ðàñ­êðûë çàãî­âîð85 è ñòàë óáè­âàòü ó÷àñò­íè­êîâ åãî; ðàäî­âà­ëèñü îíè è òîìó, ÷òî ñ íèìè ðèì­ëÿíå, êîòî­ðûå ðàäè íèõ æå âçÿ­ëèñü çà îðó­æèå, èçáà­âè­ëè îò òèðà­íà è ïîñëå äîë­ãî­ãî ðàá­ñòâà86 âåð­íó­ëè ñâî­áî­äó, — â ñàìûé äåíü Íåìåé­ñêèõ èãð ðàçäàë­ñÿ ãîëîñ ãëà­øà­òàÿ: îòíûíå àðãîñ­öû ñâî­áîä­íû. (4) Ðàäî­âà­ëèñü è àõåé­öû — òîìó, ÷òî âîñ­ñòà­íî­âè­ëè Àðãîñ â Àõåé­ñêîì ñîþ­çå; ïðàâ­äà, è ãîðå÷ü òóò ïðè­ìå­øà­ëàñü îòòî­ãî, ÷òî Ëàêåäå­ìîí îñòàë­ñÿ ïîä èãîì òèðà­íà. (5) È îäíè ýòî­ëèé­öû íà ñâî­èõ ñîáðà­íè­ÿõ âñÿ­÷å­ñêè ïîíî­ñè­ëè çà òî ðèì­ëÿí è ãîâî­ðè­ëè: «Ñ Ôèëèï­ïîì âîå­âà­ëè äî òåõ ïîð, ïîêà íå ïîêè­íóë îí âñå ãîðî­äà Ãðå­öèè, à Ëàêåäå­ìîí âîò îñòà­âè­ëè ïîä âëà­ñòüþ òèðà­íà. (6) Çàêîí­íûé öàðü, êîòî­ðûé áèë­ñÿ ïîä ðèì­ñêè­ìè çíà­ìå­íà­ìè, è ñëàâ­íûå ãðàæ­äàíå ãîðî­äà îñóæ­äå­íû ïðî­âå­ñòè îñòà­òîê äíåé ñâî­èõ â ññûë­êå; (7) âûõî­äèò, ÷òî ðèì­ñêèé íàðîä — ïîñîá­íèê âñå­âëàñò­íî­ãî Íàáè­ñà». Èç Àðãîñà Êâèíê­öèé óâåë âîé­ñêî îáðàò­íî â Ýëà­òèþ, îòêóäà â ñâîå âðå­ìÿ âûñòó­ïèë íà âîé­íó ïðî­òèâ ñïàð­òàí­öåâ.

(8) Íåêî­òî­ðûå óòâåð­æäà­þò87, áóä­òî òèðàí âåë âîé­íó âîâñå íå èç ñòåí Ëàêåäå­ìî­íà, (9) íî ñòî­ÿë ëàãå­ðåì íàïðî­òèâ ðèì­ëÿí; è áóä­òî, ïîíà­äå­ÿâ­øèñü íàïðàñ­íî íà ïîìîùü ýòî­ëèé­öåâ è ïðî­æäàâ­øè äîë­ãî, âûíóæ­äåí áûë íàêî­íåö âñòó­ïèòü â áîé, èáî ðèì­ëÿíå ñòà­ëè íàïà­äàòü íà îáî­çû, ÷òî âåç­ëè åìó ïðè­ïà­ñû; (10) è áóä­òî áûë îí ïîáåæ­äåí â òîì áîþ, ëàãåðü æå åãî âçÿò, à óæ çàòåì ïðè­øëîñü åìó ïðî­ñèòü ìèðà, ïîñëå òîãî, êàê ïîòå­ðÿë ïÿò­íà­äöàòü òûñÿ÷ ÷åëî­âåê óáè­òû­ìè è áîëåå ÷åòû­ðåõ òûñÿ÷ ïëåí­íû­ìè.

41. Lae­ta ci­vi­tas ce­le­ber­ri­mum fes­to­rum die­rum ac no­bi­le lu­dic­rum Ne­meo­rum, die sta­ta prop­ter bel­li ma­la prae­ter­mis­sum, in ad­ven­tum Ro­ma­ni exer­ci­tus du­cis­que in­di­xe­runt prae­fe­ce­runtque lu­dis ip­sum im­pe­ra­to­rem. [2] Mul­ta erant quae gau­dium cu­mu­la­rent: re­duc­ti ci­ves ab La­ce­dae­mo­ne erant, quos nu­per Pytha­go­ras quos­que an­te Na­bis ab­du­xe­rat; [3] re­die­rant qui post com­per­tam a Pytha­go­ra co­niu­ra­tio­nem et cae­de iam coep­ta ef­fu­ge­rant; li­ber­ta­tem ex lon­go in­ter­val­lo li­ber­ta­tis­que auc­to­res Ro­ma­nos, qui­bus cau­sa bel­lan­di cum ty­ran­no ip­si fuis­sent, cer­ne­bant. Tes­ta­ta quo­que ip­so Ne­meo­rum die vo­ce prae­co­nis li­ber­tas est Ar­gi­vo­rum. [4] Achaeis quan­tum res­ti­tu­ti Ar­gi in com­mu­ne Acha­iae con­ci­lium lae­ti­tiae ad­fe­re­bant, tan­tum ser­va La­ce­dae­mon re­lic­ta et la­te­ri ad­hae­rens ty­ran­nus non sin­ce­rum gau­dium prae­be­bant; [5] Aeto­li ve­ro eam rem om­ni­bus con­ci­liis la­ce­ra­re: cum Phi­lip­po non an­te de­si­tum bel­la­ri quam om­ni­bus ex­ce­de­ret Grae­ciae ur­bi­bus; [6] ty­ran­no re­lic­tam La­ce­dae­mo­nem; re­gem autem le­gi­ti­mum, qui in Ro­ma­nis fue­rit castris, ce­te­ros­que no­bi­lis­si­mos ci­ves in exi­lio vic­tu­ros; [7] Na­bi­dis do­mi­na­tio­nis sa­tel­li­tem fac­tum po­pu­lum Ro­ma­num. Quincti­us ab Ar­gis Ela­tiam, un­de ad bel­lum Spar­ta­num pro­fec­tus erat, co­pias re­du­xit.

[8] Sunt qui non ex op­pi­do pro­fi­cis­cen­tem bel­lum ges­sis­se ty­ran­num tra­dant, [9] sed castris ad­ver­sus Ro­ma­na po­si­tis castra diu­que cuncta­tum, quia Aeto­lo­rum auxi­lia ex­pec­tas­set, coac­tum ad extre­mum acie confli­ge­re im­pe­tu in pa­bu­la­to­res suos a Ro­ma­nis fac­to; [10] eo proe­lio vic­tum castris­que exu­tum pa­cem pe­tis­se, cum ce­ci­dis­sent quat­tuor­de­cim mi­lia mi­li­tum, cap­ta plus quat­tuor mi­lia es­sent.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 84Íåìåé­ñêèå èãðû ó÷ðåæ­äå­íû â VI â. äî í. ý. â ÷åñòü Çåâ­ñà êàê îáùå­ãðå­÷å­ñêèå. Ïðî­âî­äè­ëèñü â Íåìåé­ñêîé äîëèíå âî 2-é è 4-é ãîä êàæ­äîé Îëèì­ïè­à­äû. Ïîäðîá­íåé ñì. ïðè­ìå÷. 139 ê êí. XXVII.
  • 85Ñì. âûøå, ãë. 25, 7—12.
  • 86Àðãîñ ïîïàë ïîä âëàñòü Ôèëèï­ïà ëèøü â 198 ã. äî í. ý. (ñì.: XXXII, 25, 11).
  • 87Âèäè­ìî, ðèì­ñêèå àííà­ëè­ñòû.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364003442 1364003443 1364003444