Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIV, ãë. 57

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

57. (1) Îêîí­÷èâ­øè íàáîð, êîí­ñó­ëû îòïðà­âè­ëèñü ïî ñâî­èì ïðî­âèí­öè­ÿì; òîãäà Òèò Êâèíê­öèé ïðåä­ëî­æèë ñåíà­òó ðàñ­ñìîò­ðåòü è, åñëè åìó áóäåò óãîä­íî, óòâåð­äèòü ïîñòà­íîâ­ëå­íèÿ, ÷òî́ ïðè­íÿë îí âìå­ñòå ñ äåñÿ­òüþ ëåãà­òà­ìè â Ãðå­öèè125; (2) îí äîáà­âèë, ÷òî ñäå­ëàòü ýòî ñåíà­òî­ðàì áóäåò ëåã­÷å, åñëè âûñëó­øà­þò îíè ïîñëîâ, ïðè­áûâ­øèõ ñî âñåõ êîí­öîâ Ãðå­öèè, îò ìíî­ãèõ ãîðî­äîâ Àçèè è îò öàðåé. (3) Ãàé Ñêðè­áî­íèé, ãîðîä­ñêîé ïðå­òîð, ââåë èõ â ñåíàò, è êàæ­äûé ïîëó­÷èë âåñü­ìà áëà­ãî­ïðè­ÿò­íûé îòâåò. (4) Àíòèî­õà æå äåëî, êàê òðå­áî­âàâ­øåå áîëü­øå âðå­ìå­íè, äàáû åãî îáñóäèòü, ïåðå­äà­ëè ðàñ­ñìîò­ðåòü äåñÿ­òè ëåãà­òàì, èç êîèõ íåêî­òî­ðûå áûâà­ëè ó öàðÿ â Àçèè èëè â Ëèñè­ìà­õèè. (5) À Òèòó Êâèíê­öèþ âåëå­ëè ñîáðàòü ïîòîì òåõ ëåãà­òîâ, ñ íèìè âìå­ñòå âûñëó­øàòü ïîñëàí­öåâ Àíòèî­õà è îòâå­òèòü èì, êàê òîãî òðå­áó­þò äîñòî­èí­ñòâî è ïîëü­çà ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà. (6) Ãëàâ­íû­ìè â öàð­ñêîì ïîñîëü­ñòâå áûëè Ìåíèïï è Ãåãå­ñè­à­íàêò. Ìåíèïï ñòàë ãîâî­ðèòü ïåð­âûì: íå âèäèò îí, êàêàÿ òðóä­íîñòü â èõ äåëå, èáî ïðè­áû­ëè îíè çàòåì ëèøü, ÷òîáû ïðî­ñèòü î äðóæ­áå è çàêëþ­÷èòü ñîþç ñ ðèì­ñêèì íàðî­äîì. (7) À â äðóæ­áó âñòó­ïàòü ìåæ ñîáîé ìîãóò ãîðî­äà è öàðè òîëü­êî òðå­ìÿ ïóòÿ­ìè. Ïåð­âûé — êîãäà ïîáåäè­òå­ëè ïðåä­ïè­ñû­âà­ëè óñëî­âèÿ ïîáåæ­äåí­íûì; òîãäà êòî ñèëîþ îðó­æèÿ îäåð­æàë âåðõ, òîò è ïîëó­÷à­åò âñå, à ïîòîì è ïî ñâî­èì çàêî­íàì è ïî ñâî­å­ìó áëà­ãî­óñìîò­ðå­íèþ ðåøà­åò, ÷òî ïîêî­ðåí­íûì âåð­íóòü, à ÷òî ñåáå îñòà­âèòü. (8) Âòî­ðîé — êîãäà ñèëû îêà­çà­ëèñü ðàâ­íû, è ñòî­ðî­íû çàêëþ­÷à­þò íà ðàâ­íûõ äîãî­âîð î ìèðå è äðóæ­áå, ñîãëà­øà­þò­ñÿ, êîìó ÷òî âåð­íóòü è êàêèå òðå­áî­âà­íèÿ óäî­âëå­òâî­ðèòü; åñëè æå êàêîå âëà­äå­íèå èëè èìó­ùå­ñòâî ïîñòðà­äà­ëî îò âîé­íû, òî óëà­æè­âà­þò äåëî ëèáî ïî äðåâíèì óñòà­íîâ­ëå­íè­ÿì, ëèáî èñõî­äÿ èç âçà­èì­íîé âûãî­äû. (9) È òðå­òèé — êîãäà òå, êòî ïðåæ­äå íèêî­ãäà íå âðàæ­äî­âà­ëè è ñîøëèñü, äàáû çàêëþ­÷èòü ñîþç è âñòó­ïèòü â äðóæ­áó; òóò íèêòî ñâî­èõ óñëî­âèé íå óñòà­íàâ­ëè­âà­åò è ÷óæèõ íå ïðè­íè­ìà­åò, ñ.148 èáî íåò íè ïîáåäè­òå­ëåé, íè ïîáåæ­äåí­íûõ. (10) Òàê-òî è îáñòî­èò äåëî ñ Àíòèîõîì, è öàðü íèêàê íå ïîé­ìåò, ñ ÷åãî áû ýòî ðèì­ëÿíå ñî÷ëè ñåáÿ âïðà­âå äàâàòü åìó ñâîè óñëî­âèÿ, óêà­çû­âàòü, êîòî­ðûå ãîðî­äà Àçèè äîëæ­íû ñòàòü ñâî­áîä­íû­ìè, à êîòî­ðûå áóäóò ïëà­òèòü ïîäà­òè, äà åùå — â êàêèå áóäåò çàêðûò äîñòóï è äëÿ âîé­ñêà öàð­ñêî­ãî è äëÿ ñàìî­ãî öàðÿ. (11) Òàê ìîæ­íî ãîâî­ðèòü îá óñëî­âè­ÿõ ìèðà ñ Ôèëèï­ïîì, èáî Ôèëèïï — âðàã, íî íå òàê äîëæ­íî ãîâî­ðèòü î ñîþ­çå ñ Àíòèîõîì, èáî Àíòèîõ ðèì­ëÿ­íàì äðóã.

57. Postquam con­su­les di­lec­tu ha­bi­to pro­fec­ti in pro­vin­cias sunt, tum T. Quincti­us pos­tu­la­vit ut de iis quae cum de­cem le­ga­tis ip­se sta­tuis­set se­na­tus audi­ret eaque, si vi­de­re­tur, auc­to­ri­ta­te sua con­fir­ma­ret; [2] id eos fa­ci­lius fac­tu­ros si le­ga­to­rum ver­ba, qui ex uni­ver­sa Grae­cia et mag­na par­te Asiae qui­que ab re­gi­bus ve­nis­sent, audis­sent. [3] Eae le­ga­tio­nes a C. Scri­bo­nio prae­to­re ur­ba­no in se­na­tum intro­duc­tae sunt be­nig­ne­que om­ni­bus res­pon­sum. [4] Cum An­tio­cho quia lon­gior dis­cep­ta­tio erat, de­cem le­ga­tis, quo­rum pars aut in Asia aut Ly­si­machiae apud re­gem fue­rant, de­le­ga­ta est. [5] T. Quinctio man­da­tum ut ad­hi­bi­tis iis le­ga­to­rum re­gis ver­ba audi­ret res­pon­de­ret­que iis, quae ex dig­ni­ta­te at­que uti­li­ta­te po­pu­li Ro­ma­ni res­pon­de­ri pos­sent. [6] Me­nip­pus et He­ge­sia­nax prin­ci­pes re­giae le­ga­tio­nis erant. Ex iis Me­nip­pus ig­no­ra­re se di­xit quid­nam perple­xi sua le­ga­tio ha­be­ret, cum simpli­ci­ter ad ami­ci­tiam pe­ten­dam iun­gen­dam­que so­cie­ta­tem ve­nis­sent. [7] Es­se autem tria ge­ne­ra foe­de­rum, qui­bus in­ter se pa­cis­ce­ren­tur ami­ci­tias ci­vi­ta­tes re­ges­que: unum, cum bel­lo vic­tis di­ce­ren­tur le­ges; ubi enim om­nia ei qui ar­mis plus pos­set de­di­ta es­sent, quae ex iis ha­be­re vic­tos qui­bus mul­ta­ri eos ve­lit, ip­sius ius at­que ar­bit­rium es­se; [8] al­te­rum, cum pa­res bel­lo aequo foe­de­re in pa­cem at­que ami­ci­tiam ve­ni­rent; tunc enim re­pe­ti red­di­que per con­ven­tio­nem res et, si qua­rum tur­ba­ta bel­lo pos­ses­sio sit, eas aut ex for­mu­la iuris an­ti­qui aut ex par­tis ut­rius­que com­mo­do com­po­ni; [9] ter­tium es­se ge­nus cum, qui num­quam hos­tes fue­rint, ad ami­ci­tiam so­cia­li foe­de­re in­ter se iun­gen­dam coeant; eos ne­que di­ce­re nec ac­ci­pe­re le­ges; id enim vic­to­ris et vic­ti es­se. [10] Ex eo ge­ne­re cum An­tio­chus es­set, mi­ra­ri se quod Ro­ma­ni aequ­um cen­seant le­ges ei di­ce­re, quas Asiae ur­bium li­be­ras et im­mu­nes, quas sti­pen­dia­rias es­se ve­lint, quas intra­re prae­si­dia re­gia re­gem­que ve­tent. [11] Cum Phi­lip­po enim hos­te pa­cem, non cum An­tio­cho ami­co so­cie­ta­tis foe­dus ita san­cien­dum es­se.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 125Ñì.: XXXIII, 30 ñë.; 34 ñë.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364003458 1364003459 1364003460