Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIV, ãë. 58

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

58. (1) Íà ýòî Êâèíê­öèé îòâå­òèë: «Åñëè âàì óãîä­íî äåëèòü, êàêèå åñòü ñîþ­çû äà äðóæ­áû, òî è ÿ õî÷ó ïðåä­ëî­æèòü äâà óñëî­âèÿ; åñëè æå öàðü èõ íå ïðè­ìåò, òî ïåðå­äàé­òå åìó, ÷òî îí âñòó­ïèòü â äðóæ­áó ñ ðèì­ñêèì íàðî­äîì íå ñìî­æåò. (2) Ïåð­âîå: öàðü òðå­áó­åò, ÷òîáû íå âìå­øè­âà­ëèñü ìû âîâñå, êîãäà ðå÷ü èäåò î ãîðî­äàõ Àçèè; òîãäà è ñàì îí ïóñòü íå âìå­øè­âà­åò­ñÿ â äåëà Åâðî­ïû. (3) Âòî­ðîå: åñëè íå îñòà­íåò­ñÿ öàðü â ïðå­äå­ëàõ Àçèè, à ïåðå­ïðà­âèò­ñÿ â Åâðî­ïó, ðèì­ëÿíå ñî÷òóò ñåáÿ âïðà­âå ïðî­äîë­æàòü äðóæ­áó, ÷òî âåëè äî ñåé ïîðû ñ ãîðî­äà­ìè â Àçèè, à òàê­æå åùå è ñ äðó­ãè­ìè àçèé­ñêè­ìè ãîðî­äà­ìè âñòó­ïàòü â äðóæ­áó». (4) Îò òàêèõ ñëîâ âîç­íå­ãî­äî­âàë Ãåãå­ñè­à­íàêò: åìó, ìîë, è ñëû­øàòü â ïîíî­øå­íüå, êàê çàêðû­âà­þò Àíòèî­õó äîñòóï â ãîðî­äà Ôðà­êèè è Õåð­ñî­íå­ñà, (5) êîè­ìè ïðà­äåä åãî Ñåëåâê, ïîáåäèâ è óáèâ â áîþ öàðÿ Ëèñè­ìà­õà, ñ ÷åñòüþ îâëà­äåë è ïåðå­äàë íàñëåä­íè­êàì è êîè Àíòèî­õó ïðè­øëîñü ïîòîì ëèáî îòáè­âàòü ó ôðà­êèé­öåâ, ÷òî è ñîâåð­øèë îí ñòîëü æå äîñòî­õâàëü­íî, ëèáî çàñå­ëÿòü ñíî­âà, ïðè­çâàâ­øè íàçàä çåì­ëåäåëü­öåâ â òå ãîðî­äà, êîòî­ðûå áûëè ïîêè­íó­òû æèòå­ëÿ­ìè, êàê è ñàìà Ëèñè­ìà­õèÿ; òå æå, ÷òî ëåæà­ëè â ðàç­âà­ëè­íàõ èëè áûëè ñîææå­íû, îí îòñòðî­èë çàíî­âî ñ âåëè­êè­ìè äëÿ ñåáÿ çàòðà­òà­ìè. (6) Òàê ïðè­îá­ðåë è òàê âåð­íóë ñåáå Àíòèîõ ýòè âëà­äå­íèÿ. È ðàç­âå èçãíàòü åãî îòòóäà âñå ðàâ­íî, ÷òî çàïðå­òèòü ðèì­ëÿ­íàì âõî­äèòü â Àçèþ? (7) Âåäü îíè-òî íèêî­ãäà íå èìå­ëè â Àçèè íèêà­êèõ âëà­äå­íèé! Âñåé äóøîé ñòðå­ìèò­ñÿ öàðü ê äðóæ­áå ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè, íî íà óñëî­âè­ÿõ ñëàâ­íûõ, à íå íèç­êèõ. (8) Íà òî Êâèíê­öèé: «Åñëè óæ íà÷à­ëè ìû ðàñ­ñóæ­äàòü î äîñòîé­íîì è ñëàâ­íîì (à âåäü òîëü­êî îá ýòîì, èëè ïðåæ­äå âñå­ãî îá ýòîì, è ïîäî­áà­åò ðàñ­ñóæ­äàòü ïåð­âî­ìó â ìèðå íàðî­äó è ñòîëü ìîãó­ùå­ñò­âåí­íî­ìó öàðþ), (9) òî ñêà­æè­òå, ÷òî æå äîñòîé­íåå — äîáè­âàòü­ñÿ ñâî­áî­äû äëÿ âñåõ ãðå­÷å­ñêèõ ãîðî­äîâ, ãäå áû íè íàõî­äè­ëèñü îíè, èëè ñòðå­ìèòü­ñÿ ââåðã­íóòü èõ â ðàá­ñòâî è îáëî­æèòü äàíüþ? (10) Àíòèîõ äóìà­åò, áóä­òî ñëà­âà åãî â òîì, ÷òîáû ïîðà­áî­òèòü ãîðî­äà, êîè­ìè ïðà­äåä åãî îâëà­äåë ëèøü ïî ïðà­âó âîé­íû, äåä æå è îòåö âîîá­ùå íèêî­ãäà íå ñ÷è­òà­ëè ñâî­è­ìè íàñëåä­ñò­âåí­íû­ìè âëà­äå­íè­ÿ­ìè; (11) íó, à ðèì­ñêèé íàðîä áóäåò, êàê ïðåæ­äå, ñ ïîñòî­ÿí­ñò­âîì è âåð­íî­ñòüþ ñòî­ÿòü çà ñâî­áî­äó ãðå­êîâ. (12) Íàðîä íàø îñâî­áî­äèë óæå Ãðå­öèþ îò Ôèëèï­ïà, è òàê æå òî÷­íî æåëà­åò îí îñâî­áî­äèòü â Àçèè ãîðî­äà ãðå­êîâ îò Àíòèî­õà. (13) Íå äëÿ òîãî âûâî­äè­ëè ãðå­êè ñâîè êîëî­íèè â Ýîëèäó è Èîíèþ, ÷òîáû áûòü ó öàðÿ â ðàá­ñòâå, íî äëÿ òîãî, ÷òîáû äðåâ­íåé­øåå ïëå­ìÿ ãðå­÷å­ñêîå ìíî­æè­ëîñü è ðàñ­ïðî­ñòðà­íÿ­ëîñü ïî âñåé çåì­ëå».

58. Ad ea Quincti­us: «Quo­niam vo­bis dis­tincte age­re li­bet et ge­ne­ra iun­gen­da­rum ami­ci­tia­rum enu­me­ra­re, ego quo­que duas con­di­cio­nes po­nam, extra quas nul­lam es­se re­gi nun­tie­tis ami­ci­tiae cum po­pu­lo Ro­ma­no iun­gen­dae, [2] unam, si nos ni­hil quod ad ur­bes Asiae at­ti­net cu­ra­re ve­lit, ut et ip­se om­ni Euro­pa absti­neat; [3] al­te­ram, si se il­le Asiae fi­ni­bus non con­ti­neat et in Euro­pam transcen­dat, ut et Ro­ma­nis ius sit Asiae ci­vi­ta­tium ami­ci­tias et tue­ri quas ha­beant et no­vas complec­ti». [4] Enim­ve­ro id audi­tu etiam di­ce­re in­dig­num es­se He­ge­sia­nax, Thra­ciae et Cher­so­ne­si ur­bi­bus ar­ce­ri An­tio­chum cum, [5] quae Se­leu­cus, proa­vus eius, Ly­si­macho re­ge bel­lo vic­to et in acie cae­so per sum­mum de­cus par­ta re­li­que­rit, pa­ri cum lau­de eadem ab Thra­ci­bus pos­ses­sa, par­tim ar­mis re­ce­pe­rit An­tio­chus, par­tim de­ser­ta, si­cut ip­sam Ly­si­machiam, et re­vo­ca­tis cul­to­ri­bus fre­quen­ta­ve­rit et, quae stra­ta rui­nis at­que in­cen­diis erant, in­gen­ti­bus im­pen­sis aedi­fi­ca­ve­rit. [6] Quid igi­tur si­mi­le es­se ex ea pos­ses­sio­ne, ita par­ta, ita re­cu­pe­ra­ta, de­du­ci An­tio­chum, et Ro­ma­nos absti­ne­re Asia, quae num­quam eorum fue­rit? [7] Ami­ci­tiam ex­pe­te­re Ro­ma­no­rum An­tio­chum, sed quae im­pet­ra­ta glo­riae si­bi non pu­do­ri sit. [8] Ad haec Quincti­us «quan­do qui­dem» in­quit «ho­nes­ta pen­sa­mus, si­cut aut so­la aut pri­ma cer­te pen­sa­ri de­cet prin­ci­pi or­bis ter­ra­rum po­pu­lo et tan­to re­gi, [9] ut­rum tan­dem vi­de­tur ho­nes­tius, li­be­ras vel­le om­nes, quae ubi­que sunt, Grae­ciae ur­bes, an ser­vas et vec­ti­ga­les fa­ce­re? [10] Si si­bi An­tio­chus pulchrum es­se cen­set, quas ur­bes proa­vus bel­li iure ha­bue­rit, avus pa­ter­que num­quam usur­pa­ve­rint pro suis, [11] eas re­pe­te­re in ser­vi­tu­tem, et po­pu­lus Ro­ma­nus sus­cep­tum pat­ro­ci­nium li­ber­ta­tis Grae­co­rum non de­se­re­re fi­dei constan­tiae­que suae du­cit es­se. [12] Si­cut a Phi­lip­po Grae­ciam li­be­ra­vit, ita et ab An­tio­cho Asiae ur­bes quae Graii no­mi­nis sint, li­be­ra­re in ani­mo ha­bet. [13] Ne­que enim in Aeo­li­dem Ioniam­que co­lo­niae in ser­vi­tu­tem re­giam mis­sae sunt, sed stir­pis augen­dae cau­sa gen­tis­que ve­tus­tis­si­mae per or­bem ter­ra­rum pro­pa­gan­dae».

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1260010226 1327007032 1327008059 1364003459 1364003460 1364003461