Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
58. (1) Íà ýòî Êâèíêöèé îòâåòèë: «Åñëè âàì óãîäíî äåëèòü, êàêèå åñòü ñîþçû äà äðóæáû, òî è ÿ õî÷ó ïðåäëîæèòü äâà óñëîâèÿ; åñëè æå öàðü èõ íå ïðèìåò, òî ïåðåäàéòå åìó, ÷òî îí âñòóïèòü â äðóæáó ñ ðèìñêèì íàðîäîì íå ñìîæåò. (2) Ïåðâîå: öàðü òðåáóåò, ÷òîáû íå âìåøèâàëèñü ìû âîâñå, êîãäà ðå÷ü èäåò î ãîðîäàõ Àçèè; òîãäà è ñàì îí ïóñòü íå âìåøèâàåòñÿ â äåëà Åâðîïû. (3) Âòîðîå: åñëè íå îñòàíåòñÿ öàðü â ïðåäåëàõ Àçèè, à ïåðåïðàâèòñÿ â Åâðîïó, ðèìëÿíå ñî÷òóò ñåáÿ âïðàâå ïðîäîëæàòü äðóæáó, ÷òî âåëè äî ñåé ïîðû ñ ãîðîäàìè â Àçèè, à òàêæå åùå è ñ äðóãèìè àçèéñêèìè ãîðîäàìè âñòóïàòü â äðóæáó». (4) Îò òàêèõ ñëîâ âîçíåãîäîâàë Ãåãåñèàíàêò: åìó, ìîë, è ñëûøàòü â ïîíîøåíüå, êàê çàêðûâàþò Àíòèîõó äîñòóï â ãîðîäà Ôðàêèè è Õåðñîíåñà, (5) êîèìè ïðàäåä åãî Ñåëåâê, ïîáåäèâ è óáèâ â áîþ öàðÿ Ëèñèìàõà, ñ ÷åñòüþ îâëàäåë è ïåðåäàë íàñëåäíèêàì è êîè Àíòèîõó ïðèøëîñü ïîòîì ëèáî îòáèâàòü ó ôðàêèéöåâ, ÷òî è ñîâåðøèë îí ñòîëü æå äîñòîõâàëüíî, ëèáî çàñåëÿòü ñíîâà, ïðèçâàâøè íàçàä çåìëåäåëüöåâ â òå ãîðîäà, êîòîðûå áûëè ïîêèíóòû æèòåëÿìè, êàê è ñàìà Ëèñèìàõèÿ; òå æå, ÷òî ëåæàëè â ðàçâàëèíàõ èëè áûëè ñîææåíû, îí îòñòðîèë çàíîâî ñ âåëèêèìè äëÿ ñåáÿ çàòðàòàìè. (6) Òàê ïðèîáðåë è òàê âåðíóë ñåáå Àíòèîõ ýòè âëàäåíèÿ. È ðàçâå èçãíàòü åãî îòòóäà âñå ðàâíî, ÷òî çàïðåòèòü ðèìëÿíàì âõîäèòü â Àçèþ? (7) Âåäü îíè-òî íèêîãäà íå èìåëè â Àçèè íèêàêèõ âëàäåíèé! Âñåé äóøîé ñòðåìèòñÿ öàðü ê äðóæáå ñ ðèìëÿíàìè, íî íà óñëîâèÿõ ñëàâíûõ, à íå íèçêèõ. (8) Íà òî Êâèíêöèé: «Åñëè óæ íà÷àëè ìû ðàññóæäàòü î äîñòîéíîì è ñëàâíîì (à âåäü òîëüêî îá ýòîì, èëè ïðåæäå âñåãî îá ýòîì, è ïîäîáàåò ðàññóæäàòü ïåðâîìó â ìèðå íàðîäó è ñòîëü ìîãóùåñòâåííîìó öàðþ), (9) òî ñêàæèòå, ÷òî æå äîñòîéíåå — äîáèâàòüñÿ ñâîáîäû äëÿ âñåõ ãðå÷åñêèõ ãîðîäîâ, ãäå áû íè íàõîäèëèñü îíè, èëè ñòðåìèòüñÿ ââåðãíóòü èõ â ðàáñòâî è îáëîæèòü äàíüþ? (10) Àíòèîõ äóìàåò, áóäòî ñëàâà åãî â òîì, ÷òîáû ïîðàáîòèòü ãîðîäà, êîèìè ïðàäåä åãî îâëàäåë ëèøü ïî ïðàâó âîéíû, äåä æå è îòåö âîîáùå íèêîãäà íå ñ÷èòàëè ñâîèìè íàñëåäñòâåííûìè âëàäåíèÿìè; (11) íó, à ðèìñêèé íàðîä áóäåò, êàê ïðåæäå, ñ ïîñòîÿíñòâîì è âåðíîñòüþ ñòîÿòü çà ñâîáîäó ãðåêîâ. (12) Íàðîä íàø îñâîáîäèë óæå Ãðåöèþ îò Ôèëèïïà, è òàê æå òî÷íî æåëàåò îí îñâîáîäèòü â Àçèè ãîðîäà ãðåêîâ îò Àíòèîõà. (13) Íå äëÿ òîãî âûâîäèëè ãðåêè ñâîè êîëîíèè â Ýîëèäó è Èîíèþ, ÷òîáû áûòü ó öàðÿ â ðàáñòâå, íî äëÿ òîãî, ÷òîáû äðåâíåéøåå ïëåìÿ ãðå÷åñêîå ìíîæèëîñü è ðàñïðîñòðàíÿëîñü ïî âñåé çåìëå». |
58. Ad ea Quinctius: «Quoniam vobis distincte agere libet et genera iungendarum amicitiarum enumerare, ego quoque duas condiciones ponam, extra quas nullam esse regi nuntietis amicitiae cum populo Romano iungendae, [2] unam, si nos nihil quod ad urbes Asiae attinet curare velit, ut et ipse omni Europa abstineat; [3] alteram, si se ille Asiae finibus non contineat et in Europam transcendat, ut et Romanis ius sit Asiae civitatium amicitias et tueri quas habeant et novas complecti». [4] Enimvero id auditu etiam dicere indignum esse Hegesianax, Thraciae et Chersonesi urbibus arceri Antiochum cum, [5] quae Seleucus, proavus eius, Lysimacho rege bello victo et in acie caeso per summum decus parta reliquerit, pari cum laude eadem ab Thracibus possessa, partim armis receperit Antiochus, partim deserta, sicut ipsam Lysimachiam, et revocatis cultoribus frequentaverit et, quae strata ruinis atque incendiis erant, ingentibus impensis aedificaverit. [6] Quid igitur simile esse ex ea possessione, ita parta, ita recuperata, deduci Antiochum, et Romanos abstinere Asia, quae numquam eorum fuerit? [7] Amicitiam expetere Romanorum Antiochum, sed quae impetrata gloriae sibi non pudori sit. [8] Ad haec Quinctius «quando quidem» inquit «honesta pensamus, sicut aut sola aut prima certe pensari decet principi orbis terrarum populo et tanto regi, [9] utrum tandem videtur honestius, liberas velle omnes, quae ubique sunt, Graeciae urbes, an servas et vectigales facere? [10] Si sibi Antiochus pulchrum esse censet, quas urbes proavus belli iure habuerit, avus paterque numquam usurpaverint pro suis, [11] eas repetere in servitutem, et populus Romanus susceptum patrocinium libertatis Graecorum non deserere fidei constantiaeque suae ducit esse. [12] Sicut a Philippo Graeciam liberavit, ita et ab Antiocho Asiae urbes quae Graii nominis sint, liberare in animo habet. [13] Neque enim in Aeolidem Ioniamque coloniae in servitutem regiam missae sunt, sed stirpis augendae causa gentisque vetustissimae per orbem terrarum propagandae». |