Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXV, ãë. 29

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

29. (1) Ñ ðàñ­ñâå­òîì ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íûå êðè­òÿíå è êîí­íè­êè-«òàðåí­òèí­öû» çàâÿ­çà­ëè áîé íàä ðå÷­êîé. (2) Êðè­òÿ­íà­ìè êîìàí­äî­âàë èõ çåì­ëÿê Òåëåì­íàñò, êîí­íè­öåé — ìåãà­ëî­ïî­ëè­òà­íåö Ëèêîðò83. Ó ïðî­òèâ­íè­êà îõðà­íà âîäî­íî­ñîâ òàê­æå áûëà ïîðó­÷å­íà âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûì êðèò­ñêèì ÷àñòÿì è òàêèì æå êîí­íè­êàì-«òàðåí­òèí­öàì». Êàêîå-òî âðå­ìÿ ñðà­æà­ëèñü íà ðàâ­íûõ, âåäü ñ îáå­èõ ñòî­ðîí áèëèñü ñîë­äà­òû òåõ æå ðîäîâ âîéñê è ñ òàêèì æå âîîðó­æå­íè­åì. (3) Íî áèò­âà ïðî­äîë­æà­ëàñü, è îòðÿäû òèðà­íà ñòà­ëè îäåð­æè­âàòü âåðõ êàê áëà­ãî­äà­ðÿ ÷èñ­ëåí­íî­ìó ïåðå­âå­ñó, òàê è îòòî­ãî, ÷òî Ôèëî­ïå­ìåí ïðè­êà­çàë êîìàí­äè­ðàì84, îêà­çàâ íåêî­òî­ðîå ñîïðî­òèâ­ëå­íèå, îáðà­òèòü­ñÿ â áåã­ñòâî è çàâëå÷ü íåïðè­ÿ­òå­ëÿ â çàñà­äó. Ïóñòèâ­øèñü èçî âñåõ ñèë ïðå­ñëå­äî­âàòü áåã­ëå­öîâ ÷åðåç êîò­ëî­âè­íó, ìíî­ãèå èç âðà­ãîâ ïîëó­÷è­ëè ðàíå­íèÿ èëè ïîãèá­ëè, ïðåæ­äå ÷åì óãëÿäå­ëè çàòà­èâ­øå­ãî­ñÿ ïðî­òèâ­íè­êà. (4) Ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íûå, çàòà­èâ­øè­å­ñÿ ïî âñåé øèðèíå äîëè­íû, áûëè ðàñ­ñà­æå­íû òàê, ÷òî ñâîè ëåã­êî ïðî­áå­æà­ëè ñêâîçü ðàç­ðû­âû â èõ áîå­âûõ ïîðÿä­êàõ. (5) À ïîòîì îíè ñàìè, íåâðåäè­ìûå è ïîë­íûå ñèë, ñòðîé­íû­ìè ðÿäà­ìè ïîä­íÿ­ëèñü èç çàñà­äû è íàïà­ëè íà âðà­ãîâ, ïîòå­ðÿâ­øèõ ñòðîé, ðàñ­ñå­ÿâ­øèõ­ñÿ, äà åùå îáåñ­ñè­ëåí­íûõ è èçðà­íåí­íûõ. (6) Ïîáåäà áûëà íåñî­ìíåí­íîé: âîè­íû òèðà­íà òîò­÷àñ ïîêà­çà­ëè ñïè­íó è áðî­ñè­ëèñü â ëàãåðü íè÷óòü íå ìåíåå ðåç­âî, ÷åì ñàìè ïðå­ñëå­äî­âà­ëè áåã­ëå­öîâ. (7)  ýòîì áåã­ñòâå ìíî­ãèå áûëè óáè­òû è çàõâà­÷å­íû â ïëåí. Äà è â ëàãå­ðå íà÷à­ëàñü áû ïàíè­êà, íå ïðè­êà­æè Ôèëî­ïå­ìåí òðó­áèòü îòáîé: îí îïà­ñàë­ñÿ íå ñòîëü­êî âðà­ãà, ñêîëü­êî òîé ïåðå­ñå­÷åí­íîé ìåñò­íî­ñòè, ïî êîòî­ðîé äâè­ãàòü­ñÿ äàëü­øå áûëî áû îïðî­ìåò­÷è­âî.

(8) Âèäÿ, ÷åì êîí­÷è­ëàñü áèò­âà, è çíàÿ íðàâ Íàáè­ñà, Ôèëî­ïå­ìåí äîãà­äû­âàë­ñÿ, â êàêîì òîò äîë­æåí áûòü ñòðà­õå, è ïîä âèäîì ïåðå­áåæ­÷è­êà ïîäî­ñëàë ê íåìó îäíî­ãî âîè­íà èç âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ ÷àñòåé. (9) À îí è äîíåñ, áóä­òî åìó äîïî­ä­ëèí­íî èçâåñò­íî, ÷òî àõåé­öû ðåøè­ëè íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü èäòè ê ðåêå Åâðî­òó, ïðî­òå­êàþ­ùåé ó ñàìûõ ñòåí Ëàêåäå­ìî­íà85. Îíè-äå õîòÿò ïåðå­ðå­çàòü äîðî­ãó â ãîðîä, äàáû íè òèðàí, çàõî­òè îí, íå ñìîã áû òóäà âåð­íóòü­ñÿ, (10) íè ïîä­âî­çà èç ãîðî­äà â ëàãåðü íå áûëî, à çàîä­íî ÷òîáû ïîä­ñòðåê­íóòü íåñòîé­êèå äóøè ê îòïà­äå­íèþ îò òèðà­íà. (11) Ïåðå­áåæ­÷èê íå ñòîëü­êî óáåäèë Íàáè­ñà, ñêîëü­êî äàë ïåðå­ïó­ãàí­íî­ìó òèðà­íó áëà­ãî­âèä­íûé ïðåä­ëîã ê îñòàâ­ëå­íèþ ëàãå­ðÿ. (12) Íà äðó­ãîé äåíü òîò âåëåë ñ.172 Ïèôà­ãî­ðó ñî âñïî­ìî­ãà­òåëü­íû­ìè îòðÿäà­ìè è êîí­íè­öåé íåñòè îõðà­íó ïåðåä âàëîì, à ñàì âûâåë öâåò âîé­ñêà èç ëàãå­ðÿ ñëîâ­íî äëÿ áîÿ è ïðè­êà­çàë íå ìåø­êàÿ èäòè ê ãîðî­äó.

29. Lu­ce or­ta Cre­ten­sium le­vis ar­ma­tu­ra et Ta­ren­ti­ni equi­tes su­per tor­ren­tem proe­lium com­mi­se­runt; Te­lem­nas­tus Cre­ten­sis po­pu­la­ri­bus suis, equi­ti­bus Ly­cor­tas Me­ga­lo­po­li­ta­nus praee­rat; [2] Cre­ten­ses et hos­tium auxi­lia­res, equi­tum­que idem ge­nus, Ta­ren­ti­ni, prae­si­dio aqua­to­ri­bus erant. Ali­quam­diu du­bium proe­lium fuit ut eodem ex par­te ut­ra­que ho­mi­num ge­ne­re et ar­mis pa­ri­bus; [3] pro­ce­den­te cer­ta­mi­ne et nu­me­ro vi­ce­re ty­ran­ni auxi­lia­res, et quia ita prae­cep­tum a Phi­lo­poe­me­ne prae­fec­tis erat, ut mo­di­co edi­to proe­lio in fu­gam incli­na­rent hos­tem­que ad lo­cum in­si­dia­rum pertra­he­rent. Ef­fu­se se­cu­ti fu­gien­tes per con­val­lem ple­ri­que et vul­ne­ra­ti et in­ter­fec­ti sunt, pri­us­quam oc­cul­tum hos­tem vi­de­rent. [4] Caet­ra­ti ita quan­tum la­ti­tu­do val­lis pa­tie­ba­tur instruc­ti se­de­rant, ut fa­ci­le per in­ter­val­la or­di­num fu­gien­tes suos ac­ci­pe­rent. [5] Con­sur­gunt dein­de ip­si in­teg­ri, re­cen­tes, instruc­ti; in hos­tes inor­di­na­tos, ef­fu­sos, la­bo­re etiam et vul­ne­ri­bus fes­sos im­pe­tum fa­ciunt. [6] Nec du­bia vic­to­ria fuit: ex­templo ter­ga de­dit ty­ran­ni mi­les et haud pau­lo con­ci­ta­tio­re cur­su quam se­cu­tus erat, fu­giens in castra est com­pul­sus. [7] Mul­ti cae­si cap­ti­que in ea fu­ga sunt; et in castris quo­que fo­ret tre­pi­da­tum, ni Phi­lo­poe­men re­cep­tui ca­ni ius­sis­set, lo­ca ma­gis confra­go­sa et qua­cum­que te­me­re pro­ces­sis­set ini­qua quam hos­tem me­tuens.

[8] In­de et ex for­tu­na pug­nae et ex in­ge­nio du­cis co­niec­tans, in quo tum is pa­vo­re es­set, unum de auxi­lia­ri­bus spe­cie transfu­gae mit­tit ad eum, [9] qui pro com­per­to ad­fer­ret Achaeos sta­tuis­se pos­te­ro die ad Euro­tan am­nem, qui pro­pe ip­sis adfluit moe­ni­bus, prog­re­di, ut in­terclu­de­rent iter, ne aut ty­ran­nus cum vel­let re­cep­tum ad ur­bem ha­be­ret, [10] aut com­mea­tus ab ur­be in castra por­ta­ren­tur, si­mul et tempta­tu­ros, si quo­rum ani­mi sol­li­ci­ta­ri ad de­fec­tio­nem a ty­ran­no pos­sent. [11] Non tam fi­dem dic­tis per­fu­ga fe­cit quam per­cul­so me­tu re­lin­quen­di castra cau­sam pro­ba­bi­lem prae­buit. [12] Pos­te­ro die Pytha­go­ram cum auxi­lia­ri­bus et equi­ta­tu sta­tio­nem age­re pro val­lo ius­sit; ip­se tam­quam in aciem cum ro­bo­re exer­ci­tus eg­res­sus sig­na oci­us fer­ri ad ur­bem ius­sit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 83Îòåö èñòî­ðè­êà Ïîëè­áèÿ, áóäó­ùèé ïðå­åì­íèê Ôèëî­ïå­ìå­íà.
  • 84Prae­fec­ti — çäåñü: íå òåð­ìèí.
  • 85Íàáèñ îêðó­æèë Ñïàð­òó ñòå­íà­ìè.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003530 1364003531 1364003532