Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXV, ãë. 32

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

32. (1) Çà åãî ðå÷üþ ïîñëå­äî­âà­ëè ìîëü­áû òîë­ïû. Ýâðè­ëîõ òàé­íî áåæàë èç ñîáðà­íèÿ ê ãîðîä­ñêèì âîðîòàì, à îòòóäà ïðÿ­ìè­êîì ê ýòî­ëèé­öàì. (2) Âåäü òåïåðü ñ êàæ­äûì äíåì ýòî­ëèé­öû âñå îòêðî­âåí­íåå âûêà­çû­âà­ëè ñâîå îòñòóï­íè­÷å­ñòâî. Ïî÷òè â òî æå ñàìîå âðå­ìÿ Ôîàíò, ãëà­âà ýòî­ëèé­öåâ90, êîòî­ðî­ãî ïîñû­ëà­ëè îíè ê Àíòèî­õó, âåð­íóë­ñÿ îòòóäà è ïðè­âåç ñ ñîáîé öàð­ñêî­ãî ïîñëà Ìåíèï­ïà. (3) Åùå ðàíü­øå ÷åì âûñòó­ïèòü ïåðåä ñîáðà­íè­åì, îíè ïðî­æóæ­æà­ëè âñåì óøè ðàñ­ñêà­çà­ìè î ñóõî­ïóò­íûõ è ìîð­ñêèõ ñèëàõ öàðÿ: (4) ïðè­áóäåò, ãîâî­ðè­ëè îíè, âåëè­êîå ìíî­æå­ñòâî ïåõîòû è êîí­íè­öû, à èç Èíäèè âîñòðå­áî­âà­íû ñëî­íû. Íî ãëàâ­íîå, ÷åì îíè ñîáè­ðà­ëèñü ïîòðÿ­ñòè äóøó òîë­ïû, — ýòî çîëî­òî, êîòî­ðî­ãî îáå­ùà­ëè ïðè­âåç­òè ñòîëü­êî, ÷òî õâà­òè­ëî áû êóïèòü è ñàìèõ ðèì­ëÿí. (5) Áûëî ÿñíî, êàê ïîäåé­ñò­âó­åò ýòà ðå÷ü íà ñîáðà­íèå — âåäü ðèì­ñêèì ïîñëàì äîíî­ñè­ëè è î ïðè­åçäå, è î âñåõ äåé­ñò­âè­ÿõ Ìåíèï­ïà ñ Ôîàí­òîì. (6) È õîòÿ äåëî ýòî áûëî ïî÷òè áåç­íà­äåæ­íîå, âñå æå Êâèíê­öèé íàøåë ïîëåç­íûì, ÷òîáû íà ñîáðà­íèè ïðè­ñóò­ñò­âî­âà­ëè êàêèå-íèáóäü ñîþç­íè­÷å­ñêèå ïîñëû, êîòî­ðûå íàïîì­íè­ëè áû ýòî­ëèé­öàì î äîãî­âî­ðå ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè, äåðç­íó­ëè áû âîç­âû­ñèòü ñâî­áîä­íûé ãîëîñ ïðî­òèâ öàð­ñêî­ãî ïîñëà. (7) Íàè­áî­ëåå ïîä­õî­äÿ­ùè­ìè äëÿ ýòî­ãî ñî÷ëè àôè­íÿí âñëåä­ñò­âèå çíà­÷è­ìî­ñòè ýòî­ãî ãîðî­äà è åãî äàâ­íåé äðóæ­áû ñ ýòî­ëèé­öà­ìè91. Êâèíê­öèé îáðà­òèë­ñÿ ê íèì ñ ïðîñü­áîé îòðÿäèòü ïîñëîâ íà Âñå­ýòî­ëèé­ñêîå ñîáðà­íèå.

(8) Ïåð­âûì íà íåì ãîâî­ðèë Ôîàíò, êîòî­ðûé äîëî­æèë î ñâî­åì ïîñîëü­ñòâå. Çàòåì ñëî­âî áûëî äàíî Ìåíèï­ïó. Îí çàÿâèë: åñëè áû Àíòèîõ ñìîã âìå­øàòü­ñÿ, ïîêà äåëî Ôèëèï­ïà åùå íå áûëî ïðî­èã­ðà­íî, ýòî áûëî áû ñàìûì ëó÷­øèì äëÿ âñåõ, êòî æèâåò â Ãðå­öèè è â Àçèè. (9) Êàæ­äûé òîãäà âëà­äåë áû ñâî­èì è íå ïîä­÷è­íè­ëîñü áû âñå âëà­ñòè è ìàíî­âå­íèþ ðèì­ëÿí. (10) «Íî è ñåé­÷àñ, — ïðî­äîë­æàë îí, — ñòî́èò âàì íåóêëîí­íî äîâå­ñòè äî êîí­öà ñâîè íà÷è­íà­íèÿ — è Àíòèîõ ñ ïîìî­ùüþ áîãîâ è ïðè ïîä­äåðæ­êå ñîþç­íè­êîâ-ýòî­ëèé­öåâ ñìî­æåò âåð­íóòü Ãðå­öèè åå áûëîå, ïîøàò­íóâ­øå­å­ñÿ íûíå äîñòî­èí­ñòâî. (11) À îíî çàêëþ­÷à­åò­ñÿ â ñâî­áî­äå, îïè­ðàþ­ùåé­ñÿ íà ñâîè ñèëû, à íå çàâè­ñÿ­ùåé îò ÷óæîé ìèëî­ñòè». (12) Âñëåä çà öàð­ñêèì ïîñîëü­ñò­âîì âîç­ìîæ­íîñòü âûñêà­çàòü­ñÿ áûëà ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íà àôè­íÿ­íàì. Èçáå­ãàÿ âñÿ­êî­ãî óïî­ìè­íà­íèÿ î öàðå, îíè ãîâî­ðè­ëè ýòî­ëèé­öàì îá èõ ñîþ­çå ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè92 è î çàñëó­ãàõ Òèòà Êâèíê­öèÿ ïåðåä âñåé Ãðå­öè­åé, (13) ñîâå­òóÿ íå ðàç­ðó­øàòü äîñòèã­íó­òî­ãî ñàìî­íà­äå­ÿí­íû­ìè è ÷åðåñ­÷óð ñêî­ðî­ñïå­ëû­ìè ðåøå­íè­ÿ­ìè. Ïûë­êèå è äåð­çîñò­íûå çàìûñ­ëû õîðî­øè ëèøü íà ïåð­âûé âçãëÿä: îñó­ùåñò­âëå­íèå èõ ìó÷è­òåëü­íî, à ðåçóëü­òà­òû ïå÷àëü­íû. Ðèì­ñêèå ïîñëû, è ñðå­äè íèõ Òèò Êâèíê­öèé, íàõî­äÿò­ñÿ íåïî­äà­ëå­êó. (14) Ëó÷­øå, ïîêà åùå íå ïîçä­íî, â ïåðå­ãî­âî­ðàõ îáñóäèòü ñïîð­íûå âîïðî­ñû, ÷åì ñíà­ðÿ­æàòü Àçèþ è Åâðî­ïó íà ïàãóá­íóþ âîé­íó!

32. Hui­us ora­tio­nem sub­se­cu­tae mul­ti­tu­di­nis pre­ces sunt; Eury­lochus ex con­ci­lio iti­ne­ri­bus oc­cul­tis ad por­tam at­que in­de pro­ti­nus in Aeto­liam pro­fu­git. [2] Iam enim, et id ma­gis in dies, Aeto­li de­fec­tio­nem nu­da­bant, eoque ip­so tem­po­re for­te Thoas, prin­ceps gen­tis, quem mi­se­rant ad An­tio­chum, re­die­rat in­de Me­nip­pum­que se­cum ad­du­xe­rat re­gis le­ga­tum. [3] Qui, pri­us­quam con­ci­lium iis da­re­tur, imple­ve­rant om­nium aures ter­restres na­va­les­que co­pias com­me­mo­ran­do: [4] in­gen­tem vim pe­di­tum equi­tum­que ve­ni­re, ex In­dia ele­phan­tos ac­ci­tos, an­te om­nia, quo ma­xi­me cre­de­bant mo­ve­ri mul­ti­tu­di­nis ani­mos, tan­tum ad­ve­hi auri, ut ip­sos eme­re Ro­ma­nos pos­set. [5] Ap­pa­re­bat quid ea ora­tio in con­ci­lio mo­tu­ra es­set; nam et ve­nis­se eos et quae age­rent om­nia le­ga­tis Ro­ma­nis de­fe­re­ban­tur; [6] et quam­quam pro­pe absci­sa spes erat, ta­men non ab re es­se Quinctio vi­sum est so­cio­rum ali­quos le­ga­tos in­te­res­se ei con­ci­lio, qui ad­mo­ne­rent Ro­ma­nae so­cie­ta­tis Aeto­los, qui vo­cem li­be­ram mit­te­re ad­ver­sus re­gis le­ga­tum aude­rent. [7] Athe­nien­ses ma­xi­me in eam rem ido­nei vi­si sunt et prop­ter ci­vi­ta­tis dig­ni­ta­tem et ve­tus­tam so­cie­ta­tem cum Aeto­lis. Ab iis Quincti­us pe­tit ut le­ga­tos ad Pa­nae­to­li­cum con­ci­lium mit­te­rent. [8] Thoas pri­mus in eo con­ci­lio re­nun­tia­vit le­ga­tio­nem. Me­nip­pus post eum intro­mis­sus op­ti­mum fuis­se om­ni­bus, qui Grae­ciam Asiam­que in­co­le­rent, ait, in­teg­ris re­bus Phi­lip­pi po­tuis­se in­ter­ve­ni­re An­tio­chum: [9] sua quem­que ha­bi­tu­rum fuis­se, ne­que om­nia sub nu­tum di­cio­nem­que Ro­ma­nam per­ven­tu­ra. [10] «Nunc quo­que» in­quit, «si mo­do vos quae in­choas­tis con­si­lia constan­ter per­du­ci­tis ad exi­tum, po­te­rit diis iuvan­ti­bus et Aeto­lis so­ciis An­tio­chus quam­vis incli­na­tas Grae­ciae res res­ti­tue­re in pris­ti­nam dig­ni­ta­tem. [11] Ea autem in li­ber­ta­te po­si­ta est, quae suis stat vi­ri­bus, non ex alie­no ar­bit­rio pen­det». [12] Athe­nien­ses, qui­bus pri­mis post re­giam le­ga­tio­nem di­cen­di quae vel­lent po­tes­tas fac­ta est, men­tio­ne om­ni re­gis prae­ter­mis­sa Ro­ma­nae so­cie­ta­tis Aeto­los me­ri­to­rum­que in uni­ver­sam Grae­ciam T. Quincti ad­mo­nue­runt: [13] ne te­me­re eam ni­mia ce­le­ri­ta­te con­si­lio­rum ever­te­rent; con­si­lia ca­li­da et auda­cia pri­ma spe­cie lae­ta, trac­ta­tu du­ra, even­tu tris­tia es­se. Le­ga­tos Ro­ma­nos, et in iis T. Quincti­um, haud pro­cul in­de abes­se; [14] dum in­teg­ra om­nia es­sent, ver­bis po­tius de iis quae am­bi­ge­ren­tur dis­cep­ta­rent quam Asiam Euro­pam­que ad fu­nes­tum ar­ma­rent bel­lum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 90Ñð. âûøå, ãë. 12, 4. Î ïîñîëü­ñòâå Ôîàí­òà ê Àíòèî­õó íå ñîîá­ùà­ëîñü.
  • 91Êîí­êðåò­íûõ ñâåäå­íèé î ñîþ­çå ìåæ­äó àôè­íÿ­íà­ìè è ýòî­ëèé­öà­ìè íåò, íî îá èõ òðà­äè­öè­îí­íîé äðóæ­áå ñð.: XXXI, 30, 11.
  • 92Ñð.: XXXIII, 13, 11, ãäå Òèò Êâèíê­öèé Ôëà­ìè­íèí ðàñ­ñìàò­ðè­âà­åò ýòîò ñîþç êàê ðàñ­òîðã­íó­òûé.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003533 1364003534 1364003535