Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
45. (1) Ïðîèçíåñÿ ýòî ïðè âåëèêîì îäîáðåíèè ïðèñóòñòâóþùèõ, öàðü óäàëèëñÿ. (2) Ïîñëå åãî óõîäà íà÷àëñÿ ñïîð ìåæäó äâóìÿ ýòîëèéñêèìè âîæäÿìè, Ôåíååì è Ôîàíòîì. (3) Ôåíåé ñ÷èòàë, ÷òî Àíòèîõîì íàäî âîñïîëüçîâàòüñÿ íå êàê ïðåäâîäèòåëåì â âîéíå, à ñêîðåå êàê ìèðîòâîðöåì è òðåòåéñêèì ñóäüåé â ñïîðå ýòîëèéöåâ ñ ðèìñêèì íàðîäîì. (4) Ñàì ïðèõîä öàðÿ è åãî âåëè÷èå âîçûìåþò áîëüøåå äåéñòâèå íà ðèìëÿí, âíóøàò èì áîëüøåå ïî÷òåíüå, ÷åì ñèëà îðóæèÿ. Ìíîãîå èç òîãî, ÷åãî íå äîáèòüñÿ âîîðóæåííîé áîðüáîé, ëþäè óñòóïàþò äîáðîâîëüíî — òîëüêî áû íå âîåâàòü. (5) À Ôîàíò âîçðàæàë: íå ê ìèðó Ôåíåé ñòðåìèòñÿ, îí õî÷åò òîëüêî ðàññòðîèòü ïðèãîòîâëåíèÿ ê âîéíå, ÷òîáû îò ïðåñûùåíèÿ ðàçãîâîðàìè íàïîð öàðÿ ðàñòåðÿë ñâîþ ìîùü è ðèìëÿíå âûèãðàëè âðåìÿ äëÿ ñîáèðàíèÿ ñèë. (6) Ñòîëüêî ïîñîëüñòâ îòïðàâèâøè â Ðèì, ñòîëüêî ðàç îáñóæäàÿ äåëà ñ ñàìèì Êâèíêöèåì, ýòîëèéöû äîñòàòî÷íî óáåäèëèñü, ÷òî îò ðèìëÿí ñïðàâåäëèâîñòè íå äîáèòüñÿ. Äà ðàçâå ìîëèëè áû îíè î ïîìîùè Àíòèîõà, îñòàíüñÿ ó íèõ õîòü êàêàÿ-íèáóäü íàäåæäà! (7) Ýòà ïîìîùü ïðèøëà áûñòðåå, ÷åì âñå îæèäàëè, íî íå ñëåäóåò ðàñõîëàæèâàòüñÿ; íàïðîòèâ òîãî, íóæíî ìîëèòü öàðÿ, ÷òîáû îí, õîòÿ ñàì (÷òî âñåãî âàæíåå) ïðèøåë ê íèì çàñòóïíèêîì Ãðåöèè, åùå âûçâàë áû òàêæå ñâîè ñóõîïóòíûå è ìîðñêèå ñèëû. (8) Áóäó÷è âîîðóæåí, öàðü ÷åãî-òî äîáüåòñÿ. Áåçîðóæíûé, îí íè÷åãî íå ïîäåëàåò ñ ðèìëÿíàìè, íå çàùèòèò íå òîëüêî ÷òî ýòîëèéöåâ, íî äàæå è ñàìîãî ñåáÿ! (9) Ýòî ìíåíèå îäåðæàëî âåðõ. Ñîáðàíèå ðåøèëî îáúÿâèòü öàðÿ ãëàâíîêîìàíäóþùèì è îòðÿäèëî ê íåìó òðèäöàòü âîæäåé, ÷òîáû îí ñ íèìè ñîâåùàëñÿ â ñëó÷àå íåîáõîäèìîñòè. |
45. In hanc sententiam rex cum magno omnium adsensu locutus discessit. [2] Post discessum regis inter duos principes Aetolorum, Phaeneam et Thoantem, contentio fuit. [3] Phaeneas reconciliatore pacis et disceptatore de iis quae in controversia cum populo Romano essent utendum potius Antiocho censebat quam duce belli: [4] adventum eius et maiestatem ad verecundiam faciendam Romanis vim maiorem habituram quam arma; multa homines, ne bellare necesse sit, voluntate remittere, quae bello et armis cogi non possint. [5] Thoas negare paci studere Phaeneam, sed discutere apparatum belli velle, ut taedio et impetus relanguescat regis et Romani tempus ad comparandum habeant: [6] nihil enim aequi ab Romanis impetrari posse totiens legationibus missis Romam, totiens cum ipso Quinctio disceptando satis expertum esse, nec nisi abscisa omni spe auxilium Antiochi imploraturos fuisse. [7] Quo celerius spe omnium oblato non esse elanguescendum, sed orandum potius regem ut, quoniam, quod maximum fuerit, ipse vindex Graeciae venerit, copias quoque terrestres navalesque accersat. [8] Armatum regem aliquid impetraturum; inermem non pro Aetolis modo, sed ne pro se quidem ipso momenti ullius futurum apud Romanos. [9] Haec vicit sententia, imperatoremque regem appellandum censuerunt et triginta principes, cum quibus si qua vellet consultaret, delegerunt. |