Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
22. (1) Îò Ôåðìîïèë êîíñóë Àöèëèé îòðÿäèë ïîñîëüñòâî â Ãåðàêëåþ: ìîæåò áûòü, õîòü òåïåðü ýòîëèéöû, óáåäèâøèñü â íåíàäåæíîñòè öàðÿ, ðàñêàþòñÿ è, ñäàâ Ãåðàêëåþ, ïîäóìàþò, êàê èñõëîïîòàòü ó ñåíàòà ïðîùåíèå çà áåçóìèå ñâîå èëè ñâîþ îøèáêó. (2) Âåäü è äðóãèå ãðå÷åñêèå ãîðîäà îòëîæèëèñü â ýòó âîéíó îò ðèìëÿí, êîèì áûëè ìíîãî ÷åì îáÿçàíû; äîâåðèâøèñü öàðþ, îíè ïðåíåáðåãëè ñâîèì äîëãîì, íî ïîñëå åãî áåãñòâà íå ñòàëè óñóãóáëÿòü âèíó óïðÿìñòâîì è áûëè âíîâü âçÿòû ïîä ïîêðîâèòåëüñòâî. (3) Ïðàâäà, ýòîëèéöû íå ïðîñòî øëè çà öàðåì, íî âûçâàëè åãî ñàìè è áûëè â ýòîé âîéíå çà÷èíùèêàìè, à íå ïðîñòî åãî ñîþçíèêàìè, — âñå æå åñëè îíè íàéäóò â ñåáå ñèëû ðàñêàÿòüñÿ, òî äàæå èõ ìîæíî áóäåò ïîùàäèòü. (4) Îäíàêî íèêàêîãî ïðèìèðèòåëüíîãî îòâåòà íà ýòè îáðàùåíèÿ íå ïîñëåäîâàëî. Ñòàíîâèëîñü ÿñíî, ÷òî äåëî ïðèäåòñÿ ðåøàòü îðóæèåì è ÷òî òåïåðü, ïîñëå ïîáåäû íàä öàðåì, ïðåäñòîèò íîâàÿ âîéíà, ýòîëèéñêàÿ. Êîíñóë ïåðåíåñ ëàãåðü èç Ôåðìîïèë ê Ãåðàêëåå è â òîò æå äåíü âåðõîì îáúåõàë ñî âñåõ ñòîðîí ñòåíû ãîðîäà, ÷òîáû ðàçâåäàòü åãî ðàñïîëîæåíèå. (5) Ãåðàêëåÿ ëåæèò ó ïîäîøâû ãîðû Ýòû. Ñàì ãîðîä ðàñêèíóëñÿ íà ðàâíèíå, íî åãî êðåïîñòü ñòîèò íà âûñîêîì ìåñòå, è ñî âñåõ ñòîðîí åå — êðóòûå îáðûâû. (6) Âûñìîòðåâ âñå, ÷òî åìó áûëî íóæíî, êîíñóë ðåøèë íàïàñòü íà ãîðîä ñðàçó â ÷åòûðåõ ìåñòàõ. (7) Ñî ñòîðîíû ðåêè Àñîï, ãäå ðàñïîëîæåí ãèìíàñèé, îí ïîðó÷èë îñàäó è ïðèñòóï Ëóöèþ Âàëåðèþ; ïðåäìåñòüå çà ïðåäåëàìè ñòåí, íàñåëåííîå åäâà ëè íå ãóùå, ÷åì ñàì ãîðîä, îí ïîðó÷èë Òèáåðèþ Ñåìïðîíèþ Ëîíãó; (8) ñî ñòîðîíû Ìàëèéñêîãî çàëèâà, ãäå ïîäõîä áûë î÷åíü íåëåãîê, êîíñóë ïîñòàâèë Ìàðêà Áåáèÿ, à ñî ñòîðîíû äðóãîé ðå÷êè, íàçûâàåìîé Ìåëàñ, íàïðîòèâ õðàìà Äèàíû68, — Àïïèÿ Êëàâäèÿ. (9) Óñèëèÿìè ýòèõ ìóæåé ÷åðåç íåñêîëüêî äíåé áûëè ãîòîâû áàøíè, òàðàíû è âñå ïðî÷åå ñíàðÿæåíèå, ïîòðåáíîå äëÿ âçÿòèÿ ãîðîäîâ. (10) Õîòÿ ãåðàêëåéñêàÿ çåìëÿ è áîëîòèñòà, âñÿ îíà èçîáèëóåò âûñîêèìè äåðåâüÿìè, ïðèãîäíûìè äëÿ ëþáûõ ñîîðóæåíèé, à êðîìå òîãî, êîëü ñêîðî ýòîëèéöû áåæàëè ïîä çàùèòó ñòåí, (11) â ïðåäìåñòüÿõ îñòàëèñü çàáðîøåííûå äîìà, èç êîòîðûõ äëÿ ðàçíûõ íóæä ìîæíî áûëî áðàòü íå òîëüêî áàëêè è äîñêè, íî òàêæå êèðïè÷, ùåáåíü è ðàçíîé âåëè÷èíû êàìíè. |
22. Acilius consul ab Thermopylis Heracleam ad Aetolos praemisit ut tunc saltem, experti regiam vanitatem, resipiscerent traditaque Heraclea cogitarent de petenda ab senatu seu furoris sui seu erroris venia. [2] Et ceteras Graeciae civitates defecisse eo bello ab optime meritis Romanis; sed quia post fugam regis, cuius fiducia officio decessissent, non addidissent pertinaciam culpae, in fidem receptas esse; [3] Aetolos quoque, quamquam non secuti sint regem, sed accersierint, et duces belli, non socii fuerint, si paenitere possint, posse et incolumes esse. [4] Ad ea cum pacati nihil responderetur, appareretque armis rem gerendam et rege superato bellum Aetolicum integrum restare, castra ab Thermopylis ad Heracleam movit, eoque ipso die, ut situm nosceret urbis, ab omni parte equo moenia est circumvectus. [5] Heraclea sita est in radicibus Oetae montis, ipsa in campo, arcem imminentem loco alto et undique praecipiti habet. [6] Contemplatus omnia quae noscenda erant, quattuor simul locis aggredi urbem constituit. [7] A flumine Asopo, qua et gymnasium est, L. Valerium operibus atque oppugnationi praeposuit; partem extra muros, quae frequentius prope quam in urbe habitabatur, Ti. Sempronio Longo oppugnandam dedit; [8] e regione sinus Maliaci, quae aditum haud facilem pars habebat, M. Baebium, ab altero amniculo quem Melana vocant, adversus Dianae templum Ap. Claudium opposuit. [9] Horum magno certamine intra paucos dies turres arietesque et alius omnis apparatus oppugnandarum urbium perficitur. [10] Et cum ager Heracleensis paluster omnis frequensque proceris arboribus benigne ad omne genus operum materiam suppeditabat, tum, [11] quia refugerant intra moenia Aetoli, deserta quae in vestibulo urbis erant, tecta in varios usus non tigna modo et tabulas sed laterem quoque et caementa et saxa variae magnitudinis praebebant. |