Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVI, ãë. 29

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

29. (1) Íî êîãäà âåñü íàðîä, ñîáðàâ­øèñü, âûñëó­øàë òî æå ñàìîå, æåñòî­êîñòü âîç­ìó­òè­òåëü­íî­ãî ïðè­êà­çà íàñòîëü­êî îçëî­áè­ëà äóøè, ÷òî äàæå åñëè áû òîãäà öàðèë ìèð, ýòîò âçðûâ ãíå­âà òîëê­íóë áû ýòî­ëèé­öåâ ê âîéíå. (2) Ê âîç­ìó­ùå­íèþ íàðî­äà äîáà­âè­ëèñü è çàòðóä­íè­òåëü­íîå ïîëî­æå­íèå òåõ, êòî ïîëó­÷èë ðèì­ñêèé ïðè­êàç (â êîí­öå êîí­öîâ, êàê îíè ìîã­ëè âûäàòü öàðÿ Àìè­íàíä­ðà?), (3) è âíå­çàï­íî çàáðåç­æèâ­øèå íàäåæ­äû, èáî â ýòî ñàìîå âðå­ìÿ îò öàðÿ Àíòèî­õà ïðè­áûë Íèêàíäð, ðàñ­ïà­ëèâ­øèé òîë­ïó âçäîð­íû­ìè ïîñó­ëà­ìè: ìîë, è íà ñóøå, è íà ìîðå èäóò ïðè­ãîòîâ­ëå­íèÿ ê âåëè­êîé âîéíå. (4) Âîç­âðà­ùà­ÿñü â Ýòî­ëèþ ïî çàâåð­øå­íèè ñâî­åãî ïîñîëü­ñòâà, Íèêàíäð íà äâå­íà­äöà­òûé äåíü ïðè­áûë íà êîðàá­ëå â Ôàëà­ðû, ÷òî íà Ìàëèé­ñêîì çàëè­âå. (5) Îòòóäà, îòâå­çÿ äåíü­ãè â Ëàìèþ, îí ñî ñâî­è­ìè ñïóò­íè­êà­ìè äâè­íóë­ñÿ íàëåã­êå â Ãèïà­òó, ðàç­óç­íàâ òðî­ïèí­êè. Øåë îí â ñóìåð­êàõ, äåð­æàñü ïîñå­ðåäèíå ìåæ­äó ìàêåäîí­ñêèì è ðèì­ñêèì ëàãå­ðÿ­ìè, íî íàòêíóë­ñÿ íà ìàêåäîí­ñêèé êàðà­óë è áûë îòâåäåí ê öàðþ. Òîò â ýòî âðå­ìÿ âîç­ëå­æàë íà ïèðó, åùå íå çàêîí­÷èâ­øåì­ñÿ. (6) Èçâå­ùåí­íûé îáî âñåì, Ôèëèïï äåð­æàë ñåáÿ òàê, ñëîâ­íî ÿâèë­ñÿ ãîñòü, à íå âðàã. Íèêàíäð ïðè­ãëà­øåí áûë âîç­ëå÷ü è ïðè­íÿòü ó÷à­ñòèå â ïèðå. (7) Çàòåì, îòïó­ñòèâ îñòàëü­íûõ, öàðü çàäåð­æàë îäíî­ãî Íèêàíä­ðà, ñêà­çàâ, ÷òîáû òîò åãî íå áîÿë­ñÿ. (8) Îí êîðèë ýòî­ëèé­öåâ çà èõ äóð­íûå ðåøå­íèÿ, êîòî­ðûå îáî­ðà­÷è­âà­þò­ñÿ âñå­ãäà ïðî­òèâ íèõ æå, — âåäü ýòî îíè ïðè­âå­ëè â Ãðå­öèþ ñïåð­âà ðèì­ëÿí, à ïîòîì Àíòèî­õà. (9) Íî Ôèëèïï ãîòîâ çàáûòü ïðî­øëîå, êîòî­ðîå ëåã­÷å ïîðè­öàòü, íåæå­ëè èñïðà­âèòü, è íå ñòàíåò äåé­ñò­âî­âàòü âî âðåä ýòî­ëèé­öàì â èõ áåä­ñò­âåí­íîì ïîëî­æå­íèè. (10) Ýòî­ëèé­öàì òàê­æå ñëå­äó­åò íàêî­íåö îòêà­çàòü­ñÿ îò èõ ñòà­ðîé ê íåìó âðàæ­äû; ñàì æå Íèêàíäð ïóñòü ïîì­íèò òîò äåíü, êîãäà öàðü ñîõðà­íèë åìó æèçíü. (11) Èòàê, Íèêàí­ä­ðó áûëà äàíà îõðà­íà, ÷òîáû ïðî­âî­äèòü åãî äî áåç­îïàñ­íî­ãî ìåñòà, è îí ïðè­áûë â Ãèïà­òó, êàê ðàç êîãäà òàì îáñóæ­äàë­ñÿ ìèð ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè.

29. Postquam ve­ro coac­ta om­nis mul­ti­tu­do eadem il­la audi­vit, adeo sae­vi­tia im­pe­rii at­que in­dig­ni­ta­te ani­mi exas­pe­ra­ti sunt ut, si in pa­ce fuis­sent, il­lo im­pe­tu irae con­ci­ta­ri po­tue­rint ad bel­lum. [2] Ad iram ac­ce­de­bat et dif­fi­cul­tas eorum, quae im­pe­ra­ren­tur (quo­nam mo­do enim uti­que re­gem Amy­nandrum se tra­de­re pos­se?) [3] et spes for­te ob­la­ta, quod Ni­can­der eo ip­so tem­po­re ab re­ge An­tio­cho ve­niens imple­vit ex­pec­ta­tio­ne va­na mul­ti­tu­di­nem, ter­ra ma­ri­que in­gens pa­ra­ri bel­lum. [4] Duo­de­ci­mo is die quam conscen­de­rat na­vem, in Aeto­liam per­fec­ta le­ga­tio­ne re­diens Pha­la­ra in si­nu Ma­lia­co te­nuit. [5] In­de La­miam pe­cu­niam cum de­ve­xis­set, ip­se cum ex­pe­di­tis pri­ma ves­pe­ra in­ter Ma­ce­do­num Ro­ma­na­que castra me­dio ag­ro, dum Hy­pa­tam no­tis cal­li­bus pe­tit, in sta­tio­nem in­ci­dit Ma­ce­do­num de­duc­tus­que ad re­gem est non­dum con­vi­vio di­mis­so. [6] Quod ubi nun­tia­tum est, ve­lut hos­pi­tis, non hos­tis ad­ven­tu mo­tus Phi­lip­pus ac­cum­be­re eum epu­la­ri­que ius­sit, [7] at­que in­de di­mis­sis aliis, so­lum re­ten­tum, ip­sum qui­dem de se ti­me­re quic­quam ve­tuit, [8] Aeto­lo­rum pra­va con­si­lia at­que in ip­so­rum ca­put sem­per re­ci­den­tia ac­cu­sa­vit, qui pri­mum Ro­ma­nos, dein­de An­tio­chum in Grae­ciam ad­du­xis­sent. [9] Sed prae­te­ri­to­rum, quae ma­gis rep­re­hen­di quam cor­ri­gi pos­sint, ob­li­tum se non fac­tu­rum, ut in­sul­tet ad­ver­sis re­bus eorum; [10] Aeto­los quo­que fi­ni­re tan­dem ad­ver­sus se odia de­be­re, et Ni­candrum pri­va­tim eius diei, quo ser­va­tus a se fo­ret, me­mi­nis­se. [11] Ita da­tis qui in tu­tum eum pro­se­que­ren­tur, Hy­pa­tam Ni­can­der con­sul­tan­ti­bus de pa­ce Ro­ma­na su­per­ve­nit.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364003630 1364003631 1364003632