Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
28. (1) Êîãäà ýòîëèéöû ïðèáûëè ê êîíñóëó, ãëàâà ïîñîëüñòâà Ôåíåé ïðîèçíåñ äëèííóþ è öâåòèñòóþ ðå÷ü, äàáû ñìÿã÷èòü ãíåâ ïîáåäèòåëÿ, à çàêîí÷èë ñëîâàìè î òîì, ÷òî ýòîëèéöû ââåðÿþò ñåáÿ è âñå ñâîå èìóùåñòâî íàðîäó ðèìñêîìó. (2) Óñëûøàâ òàêîå, êîíñóë ñêàçàë: «Åùå è åùå ðàç ïîäóìàéòå, ýòîëèéöû, ñäàåòåñü ëè âû íà òàêèõ óñëîâèÿõ». Òîãäà Ôåíåé ïðåäúÿâèë äåêðåò, â êîòîðîì âåëåðå÷èâî áûëî íàïèñàíî òî æå ñàìîå. (3) «Ðàç âû ïðåäàåòåñü íàì íà ýòèõ óñëîâèÿõ, — çàÿâèë òîãäà êîíñóë, — ÿ òðåáóþ, ÷òîáû âû íåçàìåäëèòåëüíî âûäàëè ìíå Äèêåàðõà, âàøåãî ãðàæäàíèíà, Ìåíåñòà, ýïèðöà, — òîãî, ÷òî, âñòóïèâ ñ ãàðíèçîíîì â Íàâïàêò, ñêëîíèë ãîðîä ê èçìåíå, — è Àìèíàíäðà ñ àôàìàíñêèìè ñòàðåéøèíàìè, ïî ÷üåìó ñîâåòó âû îòëîæèëèñü îò íàñ»72. (4) Ðèìëÿíèí åùå ïðîäîëæàë ãîâîðèòü, êîãäà åãî ïåðåáèë Ôåíåé: «Ìû íå â ðàáñòâî ñåáÿ ïðåäàåì, íî ââåðÿåì òâîåé äîáðîé âîëå. ß óâåðåí, ÷òî ëèøü ïî íåâåäåíèþ òû âçÿëñÿ ïîìûêàòü íàìè — ýòî íå â îáû÷àÿõ ãðåêîâ»73. (5) Íà ýòî êîíñóë âîçðàçèë: «Êëÿíóñü, ìåíÿ íå ñëèøêîì çàáîòèò, ÷òî́ èìåííî ýòîëèéöû ñ÷èòàþò ñîîáðàçíûì ñ ãðå÷åñêèìè îáû÷àÿìè, — ñàì-òî ÿ ïî ðèìñêîìó îáû÷àþ îòäàþ ïîâåëåíèå òåì, êòî ñ.210 òîëüêî ÷òî ñäàëñÿ ìíå ïî ñîáñòâåííîìó æåëàíèþ, à åùå ðàíüøå áûë ïîáåæäåí âîîðóæåííîé ñèëîé. (6) Èòàê, åñëè òî, ÷òî́ ÿ âåëþ, íå áóäåò òîò÷àñ èñïîëíåíî, òî ÿ ïðèêàæó çàêîâàòü âàñ â öåïè». Îí âåëåë ïðèíåñòè îêîâû, ëèêòîðû îáñòóïèëè ïîñëîâ. Òóò ïûë Ôåíåÿ è äðóãèõ ýòîëèéöåâ ïîóòèõ: îíè íàêîíåö ïîíÿëè, â êàêîì ïîëîæåíèè íàõîäÿòñÿ. (7) Ôåíåé çàÿâèë: ìîë, ñàì îí è ïðèñóòñòâóþùèå ýòîëèéöû ñîçíàþò, ÷òî íàäîáíî äåëàòü, êàê èì âåëÿò, íî äëÿ ðåøåíèÿ îá ýòîì ñëåäóåò ñîáðàòü ñîâåò ýòîëèéöåâ; äëÿ ýòîãî îí ïðîñèò äåñÿòèäíåâíîå ïåðåìèðèå. (8) Òàê êàê çà ýòîëèéöåâ õîäàòàéñòâîâàë Ôëàêê, ïåðåìèðèå èì äàðîâàëè, è ïîñîëüñòâî âåðíóëîñü â Ãèïàòó. Òàì íà ñîâåòå èçáðàííûõ, êîòîðûõ íàçûâàþò àïîêëåòàìè, Ôåíåé èçëîæèë è òî, ÷åãî ïîòðåáîâàëè îò íèõ, è òî, ÷òî ñ íèìè ÷óòü íå ñëó÷èëîñü. (9) Âîæäè îïëàêàëè ñóäüáó ñâîåãî íàðîäà, íî òåì íå ìåíåå ðåøèëè, ÷òî íåîáõîäèìî ïîä÷èíèòüñÿ ïîáåäèòåëþ è ñîçâàòü ýòîëèéöåâ èç âñåõ ãîðîäîâ íà ñîâåò. |
28. Postquam ad consulem ventum est, Phaeneas legationis princeps longam orationem et varie ad mitigandam iram victoris compositam ita ad extremum finivit, ut diceret Aetolos se suaque omnia fidei populi Romani permittere. [2] Id consul ubi audivit, «etiam atque etiam videte» inquit, «Aetoli, ut ita permittatis». Tum decretum Phaeneas, in quo id diserte scriptum erat, ostendit. [3] «Quando ergo» inquit «ita permittitis, postulo, ut mihi Dicaearchum civem vestrum et Menestam Epirotam» — Naupactum is cum praesidio ingressus ad defectionem compulerat — «et Amynandrum cum principibus Athamanum, quorum consilio ab nobis defecistis, sine mora dedatis». [4] Prope dicentem interfatus Romanum «non in servitutem» inquit, «sed in fidem tuam nos tradidimus, et certum habeo te imprudentia labi, qui nobis imperes, quae moris Graecorum non sint». [5] Ad ea consul «nec hercule» inquit «magnopere nunc curo quid Aetoli satis ex more Graecorum factum esse censeant, dum ego more Romano imperium inhibeam in deditos modo decreto suo, ante armis victos; [6] itaque, ni propere fit, quod impero, vinciri vos iam iubebo». Adferri catenas et circumsistere lictores iussit. Tum fracta Phaeneae ferocia Aetolisque aliis est, et tandem cuius condicionis essent senserunt, [7] et Phaeneas se quidem et qui adsint Aetolorum scire facienda esse quae imperentur dixit, sed ad decernenda ea concilio Aetolorum opus esse; ad id petere ut decem dierum indutias daret. [8] Petente Flacco pro Aetolis indutiae datae, et Hypatam reditum est. Ubi cum in consilio delectorum, quos apocletos vocant, Phaeneas, et quae imperarentur et quae ipsis prope accidissent, exposuisset, [9] ingemuerunt quidem principes condicioni suae, parendum tamen victori censebant et ex omnibus oppidis convocandos Aetolos ad concilium. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß