Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVI, ãë. 28

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

28. (1) Êîãäà ýòî­ëèé­öû ïðè­áû­ëè ê êîí­ñó­ëó, ãëà­âà ïîñîëü­ñòâà Ôåíåé ïðî­èç­íåñ äëèí­íóþ è öâå­òè­ñòóþ ðå÷ü, äàáû ñìÿã­÷èòü ãíåâ ïîáåäè­òå­ëÿ, à çàêîí­÷èë ñëî­âà­ìè î òîì, ÷òî ýòî­ëèé­öû ââå­ðÿ­þò ñåáÿ è âñå ñâîå èìó­ùå­ñòâî íàðî­äó ðèì­ñêî­ìó. (2) Óñëû­øàâ òàêîå, êîí­ñóë ñêà­çàë: «Åùå è åùå ðàç ïîäó­ìàé­òå, ýòî­ëèé­öû, ñäà­å­òåñü ëè âû íà òàêèõ óñëî­âè­ÿõ». Òîãäà Ôåíåé ïðåäú­ÿâèë äåêðåò, â êîòî­ðîì âåëå­ðå­÷è­âî áûëî íàïè­ñà­íî òî æå ñàìîå. (3) «Ðàç âû ïðå­äà­å­òåñü íàì íà ýòèõ óñëî­âè­ÿõ, — çàÿâèë òîãäà êîí­ñóë, — ÿ òðå­áóþ, ÷òîáû âû íåçà­ìåä­ëè­òåëü­íî âûäà­ëè ìíå Äèêå­àð­õà, âàøå­ãî ãðàæ­äà­íè­íà, Ìåíå­ñòà, ýïèð­öà, — òîãî, ÷òî, âñòó­ïèâ ñ ãàð­íè­çî­íîì â Íàâ­ïàêò, ñêëî­íèë ãîðîä ê èçìåíå, — è Àìè­íàíä­ðà ñ àôà­ìàí­ñêè­ìè ñòà­ðåé­øè­íà­ìè, ïî ÷üå­ìó ñîâå­òó âû îòëî­æè­ëèñü îò íàñ»72. (4) Ðèì­ëÿ­íèí åùå ïðî­äîë­æàë ãîâî­ðèòü, êîãäà åãî ïåðå­áèë Ôåíåé: «Ìû íå â ðàá­ñòâî ñåáÿ ïðå­äà­åì, íî ââå­ðÿ­åì òâî­åé äîá­ðîé âîëå. ß óâå­ðåí, ÷òî ëèøü ïî íåâåäå­íèþ òû âçÿë­ñÿ ïîìû­êàòü íàìè — ýòî íå â îáû­÷à­ÿõ ãðå­êîâ»73. (5) Íà ýòî êîí­ñóë âîç­ðà­çèë: «Êëÿ­íóñü, ìåíÿ íå ñëèø­êîì çàáî­òèò, ÷òî́ èìåí­íî ýòî­ëèé­öû ñ÷è­òà­þò ñîîá­ðàç­íûì ñ ãðå­÷å­ñêè­ìè îáû­÷à­ÿ­ìè, — ñàì-òî ÿ ïî ðèì­ñêî­ìó îáû­÷àþ îòäàþ ïîâå­ëå­íèå òåì, êòî ñ.210 òîëü­êî ÷òî ñäàë­ñÿ ìíå ïî ñîá­ñò­âåí­íî­ìó æåëà­íèþ, à åùå ðàíü­øå áûë ïîáåæ­äåí âîîðó­æåí­íîé ñèëîé. (6) Èòàê, åñëè òî, ÷òî́ ÿ âåëþ, íå áóäåò òîò­÷àñ èñïîë­íå­íî, òî ÿ ïðè­êà­æó çàêî­âàòü âàñ â öåïè». Îí âåëåë ïðè­íå­ñòè îêî­âû, ëèê­òî­ðû îáñòó­ïè­ëè ïîñëîâ. Òóò ïûë Ôåíåÿ è äðó­ãèõ ýòî­ëèé­öåâ ïîóòèõ: îíè íàêî­íåö ïîíÿ­ëè, â êàêîì ïîëî­æå­íèè íàõî­äÿò­ñÿ. (7) Ôåíåé çàÿâèë: ìîë, ñàì îí è ïðè­ñóò­ñò­âó­þ­ùèå ýòî­ëèé­öû ñîçíà­þò, ÷òî íàäîá­íî äåëàòü, êàê èì âåëÿò, íî äëÿ ðåøå­íèÿ îá ýòîì ñëå­äó­åò ñîáðàòü ñîâåò ýòî­ëèé­öåâ; äëÿ ýòî­ãî îí ïðî­ñèò äåñÿ­òè­äíåâ­íîå ïåðå­ìè­ðèå. (8) Òàê êàê çà ýòî­ëèé­öåâ õîäà­òàé­ñò­âî­âàë Ôëàêê, ïåðå­ìè­ðèå èì äàðî­âà­ëè, è ïîñîëü­ñòâî âåð­íó­ëîñü â Ãèïà­òó. Òàì íà ñîâå­òå èçáðàí­íûõ, êîòî­ðûõ íàçû­âà­þò àïî­êëå­òà­ìè, Ôåíåé èçëî­æèë è òî, ÷åãî ïîòðå­áî­âà­ëè îò íèõ, è òî, ÷òî ñ íèìè ÷óòü íå ñëó­÷è­ëîñü. (9) Âîæäè îïëà­êà­ëè ñóäü­áó ñâî­åãî íàðî­äà, íî òåì íå ìåíåå ðåøè­ëè, ÷òî íåîá­õî­äè­ìî ïîä­÷è­íèòü­ñÿ ïîáåäè­òå­ëþ è ñîçâàòü ýòî­ëèé­öåâ èç âñåõ ãîðî­äîâ íà ñîâåò.

28. Postquam ad con­su­lem ven­tum est, Phae­neas le­ga­tio­nis prin­ceps lon­gam ora­tio­nem et va­rie ad mi­ti­gan­dam iram vic­to­ris com­po­si­tam ita ad extre­mum fi­ni­vit, ut di­ce­ret Aeto­los se sua­que om­nia fi­dei po­pu­li Ro­ma­ni per­mit­te­re. [2] Id con­sul ubi audi­vit, «etiam at­que etiam vi­de­te» in­quit, «Aeto­li, ut ita per­mit­ta­tis». Tum dec­re­tum Phae­neas, in quo id di­ser­te scrip­tum erat, os­ten­dit. [3] «Quan­do er­go» in­quit «ita per­mit­ti­tis, pos­tu­lo, ut mi­hi Di­caear­chum ci­vem vestrum et Me­nes­tam Epi­ro­tam» — Nau­pac­tum is cum prae­si­dio ingres­sus ad de­fec­tio­nem com­pu­le­rat — «et Amy­nandrum cum prin­ci­pi­bus Atha­ma­num, quo­rum con­si­lio ab no­bis de­fe­cis­tis, si­ne mo­ra de­da­tis». [4] Pro­pe di­cen­tem in­ter­fa­tus Ro­ma­num «non in ser­vi­tu­tem» in­quit, «sed in fi­dem tuam nos tra­di­di­mus, et cer­tum ha­beo te impru­den­tia la­bi, qui no­bis im­pe­res, quae mo­ris Grae­co­rum non sint». [5] Ad ea con­sul «nec her­cu­le» in­quit «mag­no­pe­re nunc cu­ro quid Aeto­li sa­tis ex mo­re Grae­co­rum fac­tum es­se cen­seant, dum ego mo­re Ro­ma­no im­pe­rium in­hi­beam in de­di­tos mo­do dec­re­to suo, an­te ar­mis vic­tos; [6] ita­que, ni pro­pe­re fit, quod im­pe­ro, vin­ci­ri vos iam iube­bo». Ad­fer­ri ca­te­nas et cir­cum­sis­te­re lic­to­res ius­sit. Tum frac­ta Phae­neae fe­ro­cia Aeto­lis­que aliis est, et tan­dem cui­us con­di­cio­nis es­sent sen­se­runt, [7] et Phae­neas se qui­dem et qui ad­sint Aeto­lo­rum sci­re fa­cien­da es­se quae im­pe­ren­tur di­xit, sed ad de­cer­nen­da ea con­ci­lio Aeto­lo­rum opus es­se; ad id pe­te­re ut de­cem die­rum in­du­tias da­ret. [8] Pe­ten­te Flac­co pro Aeto­lis in­du­tiae da­tae, et Hy­pa­tam re­di­tum est. Ubi cum in con­si­lio de­lec­to­rum, quos apoc­le­tos vo­cant, Phae­neas, et quae im­pe­ra­ren­tur et quae ip­sis pro­pe ac­ci­dis­sent, ex­po­suis­set, [9] in­ge­mue­runt qui­dem prin­ci­pes con­di­cio­ni suae, pa­ren­dum ta­men vic­to­ri cen­se­bant et ex om­ni­bus op­pi­dis con­vo­can­dos Aeto­los ad con­ci­lium.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 72Ýòî óòâåð­æäå­íèå Àöè­ëèÿ ïðî­òè­âî­ðå­÷èò ñêà­çàí­íî­ìó â êí. XXXV, 47.
  • 73Âèäè­ìî, ýòî­ëèé­ñêèå ïîñëû íå ïîíÿ­ëè, ÷òî, ïî ðèì­ñêèì ïðåä­ñòàâ­ëå­íè­ÿì, «ââå­ðèòü ñåáÿ äîá­ðîé âîëå» ïîáåäè­òå­ëÿ çíà­÷èò ñîãëà­ñèòü­ñÿ íà áåç­îãî­âî­ðî÷­íóþ êàïè­òó­ëÿ­öèþ. Îíè ðàñ­ñ÷è­òû­âà­ëè íà ïðè­íÿ­òîå ó ãðå­êîâ îòíî­øå­íèå ê ìîëÿ­ùèì. Ñð. òàê­æå: Ïîëè­áèé, XX, 10.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364003629 1364003630 1364003631