Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVI, ãë. 34

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ñ.213 34. (1) Ïîêà Ôèëèïï âåð­øèë âñå ýòî, Òèò Êâèíê­öèé, ïðè­íÿâ Çàêèíô îò Àõåé­ñêî­ãî ñîþ­çà, ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ ê Íàâ­ïàê­òó, êîòî­ðûé íàõî­äèë­ñÿ â îñà­äå óæå äâà ìåñÿ­öà è áûë ïî÷òè íà êðàþ ãèáå­ëè. (2) Äåëî øëî ê òîìó, ÷òî åñëè îí áóäåò âçÿò ñèëîé, òî ïðè­äåò êîíåö âñå­ìó ýòî­ëèé­ñêî­ìó ïëå­ìå­íè. (3) Êâèíê­öèé ñïðà­âåä­ëè­âî ãíå­âàë­ñÿ íà ýòî­ëèé­öåâ, ïîì­íÿ, ÷òî îíè åäèí­ñò­âåí­íûå ïûòà­ëèñü óìà­ëèòü åãî ñëà­âó îñâî­áî­äè­òå­ëÿ Ãðå­öèè è ïðå­íå­áðåã­ëè åãî âåñ­êèì ìíå­íè­åì, êîãäà îí, çàðà­íåå ïðåä­ðå­êàÿ èì òî, ÷òî è ñëó­÷è­ëîñü ïîòîì, ïûòàë­ñÿ îòâðà­òèòü èõ îò áåçóì­íîé çàòåè. (4) Îäíà­êî îí âèäåë ñâîé ãëàâ­íûé äîëã â òîì, ÷òîáû íè îäèí èç íàðî­äîâ îñâî­áîæ­äåí­íîé èì Ãðå­öèè íå áûë ñîâåð­øåí­íî èñêî­ðå­íåí. È âîò îí ñòàë ïðî­ãó­ëè­âàòü­ñÿ âîêðóã ãîðîä­ñêèõ ñòåí, òàê ÷òîáû ýòî­ëèé­öàì áûëî ëåã­êî çàìå­òèòü åãî. (5) Åãî ñðà­çó óçíà­ëè ñòî­ÿâ­øèå â êàðà­ó­ëàõ, è ïî âñåì áîå­âûì ïîðÿä­êàì ðàç­íåñ­ëàñü âåñòü, ÷òî çäåñü Êâèíê­öèé. Ëþäè îòî­âñþäó ñáå­æà­ëèñü íà ñòå­íû, êàæ­äûé ïðî­òÿ­ãè­âàë ðóêè, âñå â îäèí ãîëîñ, íàçû­âàÿ åãî ïî èìå­íè, ãðîì­êî óìî­ëÿ­ëè Êâèíê­öèÿ î ïîìî­ùè è ñïà­ñå­íèè. (6) Íî îí, õîòü è òðî­íó­òûé èõ êðè­êà­ìè, òåì íå ìåíåå çíà­êîì ïîêà­çàë, ÷òî ýòî íå â åãî ñèëàõ. Îäíà­êî, ÿâèâ­øèñü çàòåì ê êîí­ñó­ëó, îí ñêà­çàë: (7) «Òî ëè òû, Ìàíèé Àöè­ëèé, íå âåäà­åøü, ÷òî ïðî­èñ­õî­äèò, òî ëè çíà­åøü, äà íå ïîíè­ìà­åøü, êàê áëèç­êî ýòî êàñà­åò­ñÿ âàæ­íåé­øèõ ãîñóäàð­ñò­âåí­íûõ äåë». (8) Êîí­ñóë, âçâîë­íî­âàâ­øèñü, ñïðî­ñèë: «×òî æ òû íå ñêà­æåøü, â ÷åì äåëî?» Òîãäà Êâèíê­öèé çàãî­âî­ðèë: «Íåóæòî íå âèäèøü, ÷òî ïîñëå ïîáåäû íàä Àíòèîõîì âñå òâîå âðå­ìÿ óõî­äèò íà îñà­äó äâóõ ãîðî­äîâ, òîãäà êàê ãîä òâî­èõ ïîë­íî­ìî­÷èé ïî÷òè ÷òî èñòåê, — (9) ìåæ­äó òåì Ôèëèïï, íå âèäàâ­øè íè âîé­ñêà, íè äàæå çíà­ìåí íåïðè­ÿ­òåëü­ñêèõ, óæå ïîä­÷è­íèë ñåáå íå òîëü­êî ãîðî­äà, íî è öåëûå îáëà­ñòè — Àôà­ìà­íèþ, Ïåððå­áèþ, Àïå­ðàí­òèþ, Äîëî­ïèþ. Òû è òâîè âîè­íû íå ïîëó­÷è­ëè ïëî­äîì ñâî­åé ïîáåäû åùå è äâóõ ãîðî­äîâ, à Ôèëèïï — óæå ñòîëü­êî ãðå­÷å­ñêèõ ïëå­ìåí! (10) À âåäü íàì âàæ­íî íå ñòîëü­êî óìà­ëèòü âëàñòü è ìîùü ýòî­ëèé­öåâ, ñêîëü­êî íå äàòü Ôèëèï­ïó óñè­ëèòü­ñÿ ñâåðõ ìåðû».

34. Dum haec a Phi­lip­po ge­run­tur, T. Quincti­us re­cep­ta Za­cyn­tho ab Achai­co con­ci­lio Nau­pac­tum traie­cit, [2] quae iam per duos men­ses — et iam pro­pe ex­ci­dium erat — op­pug­na­ba­tur, et si cap­ta vi fo­ret, om­ne no­men ibi Aeto­lo­rum ad in­ter­ne­cio­nem vi­de­ba­tur ven­tu­rum. [3] Ce­te­rum quam­quam me­ri­to ira­tus erat Aeto­lis, quod so­los obtrec­tas­se glo­riae suae cum li­be­ra­ret Grae­ciam me­mi­ne­rat, et ni­hil auc­to­ri­ta­te sua mo­tos es­se, cum quae tum ma­xi­me ac­ci­de­bant ca­su­ra prae­mo­nens a fu­rio­so in­cep­to eos de­ter­re­ret, [4] ta­men sui ma­xi­me ope­ris es­se cre­dens nul­lam gen­tem li­be­ra­tae ab se Grae­ciae fun­di­tus ever­ti, obam­bu­la­re mu­ris, ut fa­ci­le nos­ce­re­tur ab Aeto­lis, coe­pit. [5] Con­fes­tim a pri­mis sta­tio­ni­bus cog­ni­tus est, vul­ga­tum­que per om­nes or­di­nes, Quincti­um es­se. Ita­que con­cur­su fac­to un­di­que in mu­ros ma­nus pro se quis­que ten­den­tes con­so­nan­te cla­mo­re no­mi­na­tim Quincti­um ora­re ut opem fer­ret ac ser­va­ret. [6] Et tum qui­dem, quam­quam mo­ve­re­tur his vo­ci­bus, ma­nu ta­men ab­nuit quic­quam opis in se es­se; ce­te­rum postquam ad con­su­lem ve­nit, [7] «ut­rum fe­fel­lit» in­quit «te, M’. Aci­li, quid aga­tur an, cum sa­tis per­vi­deas, ni­hil id mag­no­pe­re ad sum­mam rem per­ti­ne­re cen­ses?» [8] Ere­xe­rat ex­pec­ta­tio­ne con­su­lem; et «quin expro­mis» in­quit «quid rei sit?» Tum Quincti­us «ec­quid vi­des te de­vic­to An­tio­cho in dua­bus ur­bi­bus op­pug­nan­dis tem­pus te­re­re, cum iam pro­pe an­nus cir­cu­mac­tus sit im­pe­rii tui, [9] Phi­lip­pum autem, qui non aciem, non sig­na hos­tium vi­dit, non so­lum ur­bes sed tot iam gen­tes, Atha­ma­niam Perrhae­biam Ape­ran­tiam Do­lo­piam, si­bi adiun­xis­se, et vic­to­riae tuae prae­mium te mi­li­tes­que tuos non­dum duas ur­bes, Phi­lip­pum tot gen­tes Grae­ciae ha­be­re? [10] At­qui non tan­tum in­te­rest nostra Aeto­lo­rum opes ac vi­res mi­nui, quan­tum non sup­ra mo­dum Phi­lip­pum cres­ce­re».

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1260010226 1327007032 1327008059 1364003635 1364003636 1364003637