Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
ñ.213 34. (1) Ïîêà Ôèëèïï âåðøèë âñå ýòî, Òèò Êâèíêöèé, ïðèíÿâ Çàêèíô îò Àõåéñêîãî ñîþçà, ïåðåïðàâèëñÿ ê Íàâïàêòó, êîòîðûé íàõîäèëñÿ â îñàäå óæå äâà ìåñÿöà è áûë ïî÷òè íà êðàþ ãèáåëè. (2) Äåëî øëî ê òîìó, ÷òî åñëè îí áóäåò âçÿò ñèëîé, òî ïðèäåò êîíåö âñåìó ýòîëèéñêîìó ïëåìåíè. (3) Êâèíêöèé ñïðàâåäëèâî ãíåâàëñÿ íà ýòîëèéöåâ, ïîìíÿ, ÷òî îíè åäèíñòâåííûå ïûòàëèñü óìàëèòü åãî ñëàâó îñâîáîäèòåëÿ Ãðåöèè è ïðåíåáðåãëè åãî âåñêèì ìíåíèåì, êîãäà îí, çàðàíåå ïðåäðåêàÿ èì òî, ÷òî è ñëó÷èëîñü ïîòîì, ïûòàëñÿ îòâðàòèòü èõ îò áåçóìíîé çàòåè. (4) Îäíàêî îí âèäåë ñâîé ãëàâíûé äîëã â òîì, ÷òîáû íè îäèí èç íàðîäîâ îñâîáîæäåííîé èì Ãðåöèè íå áûë ñîâåðøåííî èñêîðåíåí. È âîò îí ñòàë ïðîãóëèâàòüñÿ âîêðóã ãîðîäñêèõ ñòåí, òàê ÷òîáû ýòîëèéöàì áûëî ëåãêî çàìåòèòü åãî. (5) Åãî ñðàçó óçíàëè ñòîÿâøèå â êàðàóëàõ, è ïî âñåì áîåâûì ïîðÿäêàì ðàçíåñëàñü âåñòü, ÷òî çäåñü Êâèíêöèé. Ëþäè îòîâñþäó ñáåæàëèñü íà ñòåíû, êàæäûé ïðîòÿãèâàë ðóêè, âñå â îäèí ãîëîñ, íàçûâàÿ åãî ïî èìåíè, ãðîìêî óìîëÿëè Êâèíêöèÿ î ïîìîùè è ñïàñåíèè. (6) Íî îí, õîòü è òðîíóòûé èõ êðèêàìè, òåì íå ìåíåå çíàêîì ïîêàçàë, ÷òî ýòî íå â åãî ñèëàõ. Îäíàêî, ÿâèâøèñü çàòåì ê êîíñóëó, îí ñêàçàë: (7) «Òî ëè òû, Ìàíèé Àöèëèé, íå âåäàåøü, ÷òî ïðîèñõîäèò, òî ëè çíàåøü, äà íå ïîíèìàåøü, êàê áëèçêî ýòî êàñàåòñÿ âàæíåéøèõ ãîñóäàðñòâåííûõ äåë». (8) Êîíñóë, âçâîëíîâàâøèñü, ñïðîñèë: «×òî æ òû íå ñêàæåøü, â ÷åì äåëî?» Òîãäà Êâèíêöèé çàãîâîðèë: «Íåóæòî íå âèäèøü, ÷òî ïîñëå ïîáåäû íàä Àíòèîõîì âñå òâîå âðåìÿ óõîäèò íà îñàäó äâóõ ãîðîäîâ, òîãäà êàê ãîä òâîèõ ïîëíîìî÷èé ïî÷òè ÷òî èñòåê, — (9) ìåæäó òåì Ôèëèïï, íå âèäàâøè íè âîéñêà, íè äàæå çíàìåí íåïðèÿòåëüñêèõ, óæå ïîä÷èíèë ñåáå íå òîëüêî ãîðîäà, íî è öåëûå îáëàñòè — Àôàìàíèþ, Ïåððåáèþ, Àïåðàíòèþ, Äîëîïèþ. Òû è òâîè âîèíû íå ïîëó÷èëè ïëîäîì ñâîåé ïîáåäû åùå è äâóõ ãîðîäîâ, à Ôèëèïï — óæå ñòîëüêî ãðå÷åñêèõ ïëåìåí! (10) À âåäü íàì âàæíî íå ñòîëüêî óìàëèòü âëàñòü è ìîùü ýòîëèéöåâ, ñêîëüêî íå äàòü Ôèëèïïó óñèëèòüñÿ ñâåðõ ìåðû». |
34. Dum haec a Philippo geruntur, T. Quinctius recepta Zacyntho ab Achaico concilio Naupactum traiecit, [2] quae iam per duos menses — et iam prope excidium erat — oppugnabatur, et si capta vi foret, omne nomen ibi Aetolorum ad internecionem videbatur venturum. [3] Ceterum quamquam merito iratus erat Aetolis, quod solos obtrectasse gloriae suae cum liberaret Graeciam meminerat, et nihil auctoritate sua motos esse, cum quae tum maxime accidebant casura praemonens a furioso incepto eos deterreret, [4] tamen sui maxime operis esse credens nullam gentem liberatae ab se Graeciae funditus everti, obambulare muris, ut facile nosceretur ab Aetolis, coepit. [5] Confestim a primis stationibus cognitus est, vulgatumque per omnes ordines, Quinctium esse. Itaque concursu facto undique in muros manus pro se quisque tendentes consonante clamore nominatim Quinctium orare ut opem ferret ac servaret. [6] Et tum quidem, quamquam moveretur his vocibus, manu tamen abnuit quicquam opis in se esse; ceterum postquam ad consulem venit, [7] «utrum fefellit» inquit «te, M’. Acili, quid agatur an, cum satis pervideas, nihil id magnopere ad summam rem pertinere censes?» [8] Erexerat expectatione consulem; et «quin expromis» inquit «quid rei sit?» Tum Quinctius «ecquid vides te devicto Antiocho in duabus urbibus oppugnandis tempus terere, cum iam prope annus circumactus sit imperii tui, [9] Philippum autem, qui non aciem, non signa hostium vidit, non solum urbes sed tot iam gentes, Athamaniam Perrhaebiam Aperantiam Dolopiam, sibi adiunxisse, et victoriae tuae praemium te militesque tuos nondum duas urbes, Philippum tot gentes Graeciae habere? [10] Atqui non tantum interest nostra Aetolorum opes ac vires minui, quantum non supra modum Philippum crescere». |