Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVI, ãë. 35

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

35. (1) Êîí­ñóë ñîãëà­ñèë­ñÿ ñ ýòèì, íî åìó áûëî ñòûä­íî ñíè­ìàòü îñà­äó, íå äîáèâ­øèñü öåëè. (2) Òîãäà äåëî áûëî ïîðó­÷å­íî Êâèíê­öèþ. Îí âíîâü ïðè­øåë ê òîìó ó÷àñò­êó ñòå­íû, ñ êîòî­ðî­ãî íåçà­äîë­ãî ïðåä òåì âçû­âà­ëè ê íåìó ýòî­ëèé­öû. Êîãäà åãî ñ òîãî æå ìåñòà åùå íàñòîé­÷è­âåå ïðè­íÿ­ëèñü óìî­ëÿòü ñæà­ëèòü­ñÿ íàä ýòî­ëèé­ñêèì íàðî­äîì, îí âåëåë, ÷òîáû êòî-íèáóäü âûøåë ê íåìó. (3) Òîò­÷àñ èç ãîðî­äà ïîÿâè­ëèñü ñàì Ôåíåé è äðó­ãèå âèä­íûå ëþäè. Îíè áðî­ñè­ëèñü â íîãè Êâèíê­öèþ, è îí ìîë­âèë: «Âàøå çëî­ñ÷à­ñòüå ïîáóæ­äà­åò ìåíÿ ñìÿã­÷èòü è ñâîé ãíåâ, è ñâîþ ðå÷ü. (4) Ñëó­÷è­ëîñü òî, î ÷åì ÿ âàñ ïðåä­ó­ïðåæ­äàë, è âàì íå îñòà­åò­ñÿ äàæå òîãî óòå­øå­íèÿ, êàêîå äàåò ñîçíà­íèå íåçà­ñëó­æåí­íî­ñòè ïðî­èñ­øåä­øå­ãî. Îäíà­êî ÿ, áóä­òî êàêèì-òî ðîêîì ïðåä­íà­çíà­÷åí­íûé ëåëå­ÿòü Ãðå­öèþ, íå ïåðå­ñòà­íó áëà­ãî­äå­òåëü­ñò­âî­âàòü äàæå è íåáëà­ãî­äàð­íûì. (5) Ïîñû­ëàé­òå ñâî­èõ ïîâå­ðåí­íûõ ê êîí­ñó­ëó, ïóñòü îíè ïîïðî­ñÿò ïåðå­ìè­ðèÿ íà òàêîé ñðîê, êîòî­ðûé ïîç­âî­ëèë áû âàì îòïðà­âèòü ïîñëîâ â Ðèì, äàáû ïðåä­ñòà­âèòü âàøå äåëî ñåíà­òó. ß æå áóäó õîäà­òà­åì è çàùèò­íè­êîì âàøèì ïåðåä êîí­ñó­ëîì». (6) Îíè ñäå­ëà­ëè òàê, êàê ïðåä­ëî­æèë Êâèíê­öèé, è ñ.214 êîí­ñóë íå îòâåðã èõ ïîñîëü­ñòâà. Áûëî çàêëþ­÷å­íî ïåðå­ìè­ðèå äî òîãî äíÿ, êîãäà ïîñîëü­ñòâî ñìî­æåò ïðè­íå­ñòè îòâåò èç Ðèìà. Îñà­äà áûëà ñíÿ­òà, à âîé­ñêî ïîñëà­íî â Ôîêèäó.

(7) Êîí­ñóë âìå­ñòå ñ Òèòîì Êâèíê­öè­åì îòïðà­âè­ëèñü â Ýãèé íà ñîâåò àõåé­öåâ. Òàì øåë ðàç­ãî­âîð îá ýëåé­öàõ è î âîç­âðà­ùå­íèè ëàêåäå­ìîí­ñêèõ èçãíàí­íè­êîâ. Íè î òîì, íè î äðó­ãîì íå äîãî­âî­ðè­ëèñü, èáî äåëî èçãíàí­íè­êîâ õîòå­ëè îñòà­âèòü íåðå­øåí­íûì àõåé­öû, ÷òîáû ñàìèì ñíèñ­êàòü áëà­ãî­äàð­íîñòü, ýëåé­öû æå ïðåä­ïî­÷è­òà­ëè âñòó­ïèòü â Àõåé­ñêèé ñîþç ñàìè, à íå ïðè ïîñðåä­ñòâå ðèì­ëÿí. (8) Ê êîí­ñó­ëó ÿâè­ëèñü ýïèð­ñêèå ïîñëû. Áûëî î÷å­âèä­íî, ÷òî ýïèð­öû îñòà­ëèñü â äðóæ­áå ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè íå èç èñêðåí­íåé âåð­íî­ñòè — è âñå æå Àíòèî­õó îíè íå äàëè íè îäíî­ãî ñîë­äà­òà. Èõ îáâè­íÿ­ëè â òîì, ÷òî îíè ïîìî­ãà­ëè åìó äåíü­ãà­ìè, à ÷òî ñëà­ëè ê öàðþ ïîñëîâ84, îò òîãî è ñàìè íå îòïè­ðà­ëèñü. (9) Òàê ÷òî êîãäà ýïèð­öû íà÷à­ëè ïðî­ñèòü, ÷òîáû èì áûëî ðàç­ðå­øå­íî îñòà­âàòü­ñÿ â ñâî­åì ïðåæ­íåì ïîëî­æå­íèè äðó­çåé, êîí­ñóë îòâå­òèë, ÷òî îí åùå íå çíà­åò, ÷èñ­ëèòü ëè èõ ñðå­äè âðàæ­äåá­íûõ èëè çàìè­ðåí­íûõ ïëå­ìåí. (10) Ñóäüåþ, ìîë, â ýòîì äåëå áóäåò ñåíàò; èõ äåëî îí öåëè­êîì ïåðå­äà­åò â Ðèì, äëÿ ÷åãî è äàðó­åò èì ïåðå­ìè­ðèå íà äåâÿ­íî­ñòî äíåé. (11) Îòî­ñëàí­íûå â Ðèì, ýïèð­öû îáðà­òè­ëèñü ê ñåíà­òó. Âìå­ñòî òîãî ÷òîáû îïðàâ­äû­âàòü­ñÿ â ïðåäú­ÿâ­ëÿ­å­ìûõ èì îáâè­íå­íè­ÿõ, îíè ïðè­íÿ­ëèñü ïåðå­÷èñ­ëÿòü òå âðàæ­äåá­íûå äåé­ñò­âèÿ, êîòî­ðûõ íå ñîâåð­øè­ëè, õîòü è ìîã­ëè. Íî íà ýòî èì áûë äàí îòâåò, èç êîòî­ðî­ãî ñëå­äî­âà­ëî, ÷òî ïðî­ùå­íèÿ îíè äîáè­ëèñü, íî ïðàâîòû ñâî­åé íå äîêà­çà­ëè. (12) Ïðè­ìåð­íî â ýòî æå âðå­ìÿ ñåíà­òó áûëè ïðåä­ñòàâ­ëå­íû è ïîñëû öàðÿ Ôèëèï­ïà, ïîçäðàâ­ëÿâ­øèå ñ ïîáåäîé. Êîãäà îíè ïîïðî­ñè­ëè äîç­âî­ëå­íèÿ ñîâåð­øèòü íà Êàïè­òî­ëèè æåðò­âî­ïðè­íî­øå­íèå è ïðè­íå­ñòè â õðàì Þïè­òå­ðà Âñå­áëà­ãî­ãî Âåëè­÷àé­øå­ãî çîëî­òîé äàð, ñåíàò èì ýòî ïîç­âî­ëèë85. (13) Îíè âîç­ëî­æè­ëè â õðà­ìå çîëî­òîé âåíîê âåñîì â ñòî ôóí­òîâ. Öàð­ñêèì ïîñëàì áûë íå òîëü­êî äàí áëà­ãî­ñêëîí­íûé îòâåò, íî è âîç­âðà­ùåí äëÿ ïðå­ïðî­âîæ­äå­íèÿ ê îòöó ñûí Ôèëèï­ïà Äåìåò­ðèé, íàõî­äèâ­øèé­ñÿ â Ðèìå çàëîæ­íè­êîì86. (14) Âîò êàê çàêîí­÷è­ëàñü âîé­íà, êîòî­ðóþ âåë ñ öàðåì Àíòèîõîì â Ãðå­öèè êîí­ñóë Ìàíèé Àöè­ëèé.

35. Ad­sen­tie­ba­tur his con­sul; sed pu­dor, si ir­ri­to in­cep­to absce­de­ret ob­si­dio­ne, oc­cur­re­bat. To­ta in­de Quinctio res per­mis­sa est. [2] Is rur­sus ad eam par­tem mu­ri qua pau­lo an­te vo­ci­fe­ra­ti Aeto­li fue­rant re­diit. Ibi cum im­pen­sius ora­rent ut mi­se­re­re­tur gen­tis Aeto­lo­rum, exi­re ali­quos ad se ius­sit. [3] Phae­neas ip­se prin­ci­pes­que alii ex­templo eg­res­si sunt. Qui­bus pro­vo­lu­tis ad pe­des «for­tu­na» in­quit «vestra fa­cit ut et irae meae et ora­tio­ni tem­pe­rem. [4] Eve­ne­runt quae prae­di­xi even­tu­ra, et ne hoc qui­dem re­li­qui vo­bis est ut in­dig­nis ac­ci­dis­se ea vi­dean­tur; ego ta­men sor­te qua­dam nut­rien­dae Grae­ciae da­tus ne ingra­tis qui­dem be­ne­fa­ce­re ab­sis­tam. [5] Mit­ti­te ora­to­res ad con­su­lem, qui in­du­tias tan­ti tem­po­ris pe­tant, ut mit­te­re le­ga­tos Ro­mam pos­si­tis, per quod se­na­tui de vo­bis per­mit­ta­tis; ego apud con­su­lem dep­re­ca­tor de­fen­sor­que vo­bis ade­ro». [6] Ita, ut cen­sue­rat Quincti­us, fe­ce­runt, nec as­per­na­tus est con­sul le­ga­tio­nem; in­du­tiis­que in diem cer­tam da­tis, qua le­ga­tio re­nun­tia­ri ab Ro­ma pos­set, so­lu­ta ob­si­dio est et exer­ci­tus in Pho­ci­dem mis­sus.

[7] Con­sul cum T. Quinctio ad Achai­cum con­ci­lium Aegi­um traie­cit. Ibi de Eleis et de exu­li­bus La­ce­dae­mo­nio­rum res­ti­tuen­dis ac­tum est; neut­ra per­fec­ta res, quia suae gra­tiae re­ser­va­ri exu­lum cau­sam Achaei, Elei per se ip­si quam per Ro­ma­nos ma­lue­runt Achai­co contri­bui con­ci­lio. [8] Epi­ro­ta­rum le­ga­ti ad con­su­lem ve­ne­runt, quos non sin­ce­ra fi­de in ami­ci­tia fuis­se sa­tis consta­bat; mi­li­tem ta­men nul­lum An­tio­cho de­de­rant; pe­cu­nia iuvis­se eum in­si­mu­la­ban­tur; le­ga­tos ad re­gem ne ip­si qui­dem mi­sis­se in­fi­tia­ban­tur. [9] Iis pe­ten­ti­bus ut in ami­ci­tia pris­ti­na es­se li­ce­ret, res­pon­dit con­sul se, ut­rum hos­tium an pa­ca­to­rum eos nu­me­ro ha­be­ret, non­dum sci­re; [10] se­na­tum eius rei iudi­cem fo­re; in­teg­ram se cau­sam eorum Ro­mam rei­ce­re; in­du­tias ad id die­rum no­na­gin­ta da­re. [11] Epi­ro­tae Ro­mam mis­si se­na­tum adie­runt. Iis ma­gis quae non fe­cis­sent hos­ti­lia re­fe­ren­ti­bus quam pur­gan­ti­bus ea de qui­bus ar­gue­ban­tur, res­pon­sum da­tum est, quo ve­niam im­pet­ras­se, non cau­sam pro­bas­se vi­de­ri pos­sent. [12] Et Phi­lip­pi re­gis le­ga­ti sub idem tem­pus in se­na­tum intro­duc­ti, gra­tu­lan­tes de vic­to­ria. Iis pe­ten­ti­bus ut si­bi sac­ri­fi­ca­re in Ca­pi­to­lio do­num­que ex auro li­ce­ret po­ne­re in aede Iovis op­ti­mi ma­xi­mi, per­mis­sum ab se­na­tu. [13] Cen­tum pon­do co­ro­nam auream po­sue­runt. Non res­pon­sum so­lum be­nig­ne re­gis le­ga­tis est sed fi­lius quo­que Phi­lip­pi De­met­rius, qui ob­ses Ro­mae erat, ad pat­rem re­du­cen­dus le­ga­tis da­tus est. [14] Bel­lum quod cum An­tio­cho re­ge in Grae­cia ges­tum est a M’. Aci­lio con­su­le hunc fi­nem ha­buit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 84Ñð. âûøå, ãë. 5, 3—8.
  • 85Ýòî áûëî îñî­áîé ÷åñòüþ — ÷óæå­çåì­öû, êàê ïðà­âè­ëî, íå äîïóñ­êà­ëèñü ê ó÷à­ñòèþ â ðèì­ñêèõ ðåëè­ãè­îç­íûõ îáðÿäàõ.
  • 86Ñð.: XXXIII, 30, 10; XXXV, 31, 5.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003636 1364003637 1364003638