Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
35. (1) Êîíñóë ñîãëàñèëñÿ ñ ýòèì, íî åìó áûëî ñòûäíî ñíèìàòü îñàäó, íå äîáèâøèñü öåëè. (2) Òîãäà äåëî áûëî ïîðó÷åíî Êâèíêöèþ. Îí âíîâü ïðèøåë ê òîìó ó÷àñòêó ñòåíû, ñ êîòîðîãî íåçàäîëãî ïðåä òåì âçûâàëè ê íåìó ýòîëèéöû. Êîãäà åãî ñ òîãî æå ìåñòà åùå íàñòîé÷èâåå ïðèíÿëèñü óìîëÿòü ñæàëèòüñÿ íàä ýòîëèéñêèì íàðîäîì, îí âåëåë, ÷òîáû êòî-íèáóäü âûøåë ê íåìó. (3) Òîò÷àñ èç ãîðîäà ïîÿâèëèñü ñàì Ôåíåé è äðóãèå âèäíûå ëþäè. Îíè áðîñèëèñü â íîãè Êâèíêöèþ, è îí ìîëâèë: «Âàøå çëîñ÷àñòüå ïîáóæäàåò ìåíÿ ñìÿã÷èòü è ñâîé ãíåâ, è ñâîþ ðå÷ü. (4) Ñëó÷èëîñü òî, î ÷åì ÿ âàñ ïðåäóïðåæäàë, è âàì íå îñòàåòñÿ äàæå òîãî óòåøåíèÿ, êàêîå äàåò ñîçíàíèå íåçàñëóæåííîñòè ïðîèñøåäøåãî. Îäíàêî ÿ, áóäòî êàêèì-òî ðîêîì ïðåäíàçíà÷åííûé ëåëåÿòü Ãðåöèþ, íå ïåðåñòàíó áëàãîäåòåëüñòâîâàòü äàæå è íåáëàãîäàðíûì. (5) Ïîñûëàéòå ñâîèõ ïîâåðåííûõ ê êîíñóëó, ïóñòü îíè ïîïðîñÿò ïåðåìèðèÿ íà òàêîé ñðîê, êîòîðûé ïîçâîëèë áû âàì îòïðàâèòü ïîñëîâ â Ðèì, äàáû ïðåäñòàâèòü âàøå äåëî ñåíàòó. ß æå áóäó õîäàòàåì è çàùèòíèêîì âàøèì ïåðåä êîíñóëîì». (6) Îíè ñäåëàëè òàê, êàê ïðåäëîæèë Êâèíêöèé, è ñ.214 êîíñóë íå îòâåðã èõ ïîñîëüñòâà. Áûëî çàêëþ÷åíî ïåðåìèðèå äî òîãî äíÿ, êîãäà ïîñîëüñòâî ñìîæåò ïðèíåñòè îòâåò èç Ðèìà. Îñàäà áûëà ñíÿòà, à âîéñêî ïîñëàíî â Ôîêèäó. (7) Êîíñóë âìåñòå ñ Òèòîì Êâèíêöèåì îòïðàâèëèñü â Ýãèé íà ñîâåò àõåéöåâ. Òàì øåë ðàçãîâîð îá ýëåéöàõ è î âîçâðàùåíèè ëàêåäåìîíñêèõ èçãíàííèêîâ. Íè î òîì, íè î äðóãîì íå äîãîâîðèëèñü, èáî äåëî èçãíàííèêîâ õîòåëè îñòàâèòü íåðåøåííûì àõåéöû, ÷òîáû ñàìèì ñíèñêàòü áëàãîäàðíîñòü, ýëåéöû æå ïðåäïî÷èòàëè âñòóïèòü â Àõåéñêèé ñîþç ñàìè, à íå ïðè ïîñðåäñòâå ðèìëÿí. (8) Ê êîíñóëó ÿâèëèñü ýïèðñêèå ïîñëû. Áûëî î÷åâèäíî, ÷òî ýïèðöû îñòàëèñü â äðóæáå ñ ðèìëÿíàìè íå èç èñêðåííåé âåðíîñòè — è âñå æå Àíòèîõó îíè íå äàëè íè îäíîãî ñîëäàòà. Èõ îáâèíÿëè â òîì, ÷òî îíè ïîìîãàëè åìó äåíüãàìè, à ÷òî ñëàëè ê öàðþ ïîñëîâ84, îò òîãî è ñàìè íå îòïèðàëèñü. (9) Òàê ÷òî êîãäà ýïèðöû íà÷àëè ïðîñèòü, ÷òîáû èì áûëî ðàçðåøåíî îñòàâàòüñÿ â ñâîåì ïðåæíåì ïîëîæåíèè äðóçåé, êîíñóë îòâåòèë, ÷òî îí åùå íå çíàåò, ÷èñëèòü ëè èõ ñðåäè âðàæäåáíûõ èëè çàìèðåííûõ ïëåìåí. (10) Ñóäüåþ, ìîë, â ýòîì äåëå áóäåò ñåíàò; èõ äåëî îí öåëèêîì ïåðåäàåò â Ðèì, äëÿ ÷åãî è äàðóåò èì ïåðåìèðèå íà äåâÿíîñòî äíåé. (11) Îòîñëàííûå â Ðèì, ýïèðöû îáðàòèëèñü ê ñåíàòó. Âìåñòî òîãî ÷òîáû îïðàâäûâàòüñÿ â ïðåäúÿâëÿåìûõ èì îáâèíåíèÿõ, îíè ïðèíÿëèñü ïåðå÷èñëÿòü òå âðàæäåáíûå äåéñòâèÿ, êîòîðûõ íå ñîâåðøèëè, õîòü è ìîãëè. Íî íà ýòî èì áûë äàí îòâåò, èç êîòîðîãî ñëåäîâàëî, ÷òî ïðîùåíèÿ îíè äîáèëèñü, íî ïðàâîòû ñâîåé íå äîêàçàëè. (12) Ïðèìåðíî â ýòî æå âðåìÿ ñåíàòó áûëè ïðåäñòàâëåíû è ïîñëû öàðÿ Ôèëèïïà, ïîçäðàâëÿâøèå ñ ïîáåäîé. Êîãäà îíè ïîïðîñèëè äîçâîëåíèÿ ñîâåðøèòü íà Êàïèòîëèè æåðòâîïðèíîøåíèå è ïðèíåñòè â õðàì Þïèòåðà Âñåáëàãîãî Âåëè÷àéøåãî çîëîòîé äàð, ñåíàò èì ýòî ïîçâîëèë85. (13) Îíè âîçëîæèëè â õðàìå çîëîòîé âåíîê âåñîì â ñòî ôóíòîâ. Öàðñêèì ïîñëàì áûë íå òîëüêî äàí áëàãîñêëîííûé îòâåò, íî è âîçâðàùåí äëÿ ïðåïðîâîæäåíèÿ ê îòöó ñûí Ôèëèïïà Äåìåòðèé, íàõîäèâøèéñÿ â Ðèìå çàëîæíèêîì86. (14) Âîò êàê çàêîí÷èëàñü âîéíà, êîòîðóþ âåë ñ öàðåì Àíòèîõîì â Ãðåöèè êîíñóë Ìàíèé Àöèëèé. |
35. Adsentiebatur his consul; sed pudor, si irrito incepto abscederet obsidione, occurrebat. Tota inde Quinctio res permissa est. [2] Is rursus ad eam partem muri qua paulo ante vociferati Aetoli fuerant rediit. Ibi cum impensius orarent ut misereretur gentis Aetolorum, exire aliquos ad se iussit. [3] Phaeneas ipse principesque alii extemplo egressi sunt. Quibus provolutis ad pedes «fortuna» inquit «vestra facit ut et irae meae et orationi temperem. [4] Evenerunt quae praedixi eventura, et ne hoc quidem reliqui vobis est ut indignis accidisse ea videantur; ego tamen sorte quadam nutriendae Graeciae datus ne ingratis quidem benefacere absistam. [5] Mittite oratores ad consulem, qui indutias tanti temporis petant, ut mittere legatos Romam possitis, per quod senatui de vobis permittatis; ego apud consulem deprecator defensorque vobis adero». [6] Ita, ut censuerat Quinctius, fecerunt, nec aspernatus est consul legationem; indutiisque in diem certam datis, qua legatio renuntiari ab Roma posset, soluta obsidio est et exercitus in Phocidem missus. [7] Consul cum T. Quinctio ad Achaicum concilium Aegium traiecit. Ibi de Eleis et de exulibus Lacedaemoniorum restituendis actum est; neutra perfecta res, quia suae gratiae reservari exulum causam Achaei, Elei per se ipsi quam per Romanos maluerunt Achaico contribui concilio. [8] Epirotarum legati ad consulem venerunt, quos non sincera fide in amicitia fuisse satis constabat; militem tamen nullum Antiocho dederant; pecunia iuvisse eum insimulabantur; legatos ad regem ne ipsi quidem misisse infitiabantur. [9] Iis petentibus ut in amicitia pristina esse liceret, respondit consul se, utrum hostium an pacatorum eos numero haberet, nondum scire; [10] senatum eius rei iudicem fore; integram se causam eorum Romam reicere; indutias ad id dierum nonaginta dare. [11] Epirotae Romam missi senatum adierunt. Iis magis quae non fecissent hostilia referentibus quam purgantibus ea de quibus arguebantur, responsum datum est, quo veniam impetrasse, non causam probasse videri possent. [12] Et Philippi regis legati sub idem tempus in senatum introducti, gratulantes de victoria. Iis petentibus ut sibi sacrificare in Capitolio donumque ex auro liceret ponere in aede Iovis optimi maximi, permissum ab senatu. [13] Centum pondo coronam auream posuerunt. Non responsum solum benigne regis legatis est sed filius quoque Philippi Demetrius, qui obses Romae erat, ad patrem reducendus legatis datus est. [14] Bellum quod cum Antiocho rege in Graecia gestum est a M’. Acilio consule hunc finem habuit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß