Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
13. (1) À Ïîëèêñåíèä, äîãàäàâøèñü, ÷òî âðàãè óñòðåìÿòñÿ ê Ñàìîñó íà ñîåäèíåíèå ñ ðîäîññêèì ôëîòîì, îòïëûë èç Ýôåñà è ñíà÷àëà îñòàíîâèëñÿ ó Ìèîííåñà38. Îòòóäà îí ïåðåïðàâèëñÿ ê îñòðîâó, íàçûâàåìîìó Ìàêðèñ; çäåñü îí ðàññ÷èòûâàë ïðè ïðîõîæäåíèè íåïðèÿòåëüñêîãî ôëîòà íàïàäàòü íà âûáèâøèåñÿ èç ñòðîÿ êîðàáëè èëè, åñëè ïîñ÷àñòëèâèòñÿ, íà èäóùèå ïîçàäè. (2) Çàâèäåâ ôëîò âðàãà, ðàññåÿííûé áóðåé, îí ñíà÷àëà ðåøèë, ÷òî íàñòàë ìîìåíò äëÿ óäàðà, íî âåòåð êðåï÷àë, áóðÿ ñòàíîâèëàñü âñå ñèëüíåå, è ïðèáëèçèòüñÿ ê ïðîòèâíèêó ñòàëî íåâîçìîæíî. (3) Óáåäèâøèñü â ýòîì, Ïîëèêñåíèä ïåðåïðàâèëñÿ ê îñòðîâó Ýôàëèè, ÷òîáû íàçàâòðà íàïàñòü íà êîðàáëè, êîòîðûå èç îòêðûòîãî ìîðÿ áóäóò ñòðåìèòüñÿ ê Ñàìîñó. (4) Íè÷òîæíàÿ ÷àñòü ðèìëÿí äîñòèãëà îïóñòåâøåé ñàìîññêîé ãàâàíè ñ ïåðâûìè ñóìåðêàìè, à îñòàëüíîé ôëîò âñþ íî÷ü áîðîëñÿ ñ áóðåé â îòêðûòîì ìîðå è äîáðàëñÿ äî ãàâàíè ëèøü íàóòðî. (5) Óçíàâ òàì îò ïîñåëÿí, ÷òî âðàæåñêèå êîðàáëè ñòîÿò ó Ýôàëèè, ðèìëÿíå ñòàëè ñîâåùàòüñÿ, ñëåäóåò ëè çàâÿçàòü ñðàæåíèå íåìåäëåííî èëè íàäî äîæäàòüñÿ ðîäîññêîãî ôëîòà. (6) Ðåøèâ îòñðî÷èòü áèòâó, îíè âåðíóëèñü ê Êîðèêó, îòêóäà è ïðèøëè. Ïîëèêñåíèä òàêæå âîçâðàòèëñÿ â Ýôåñ, òùåòíî ïðîñòîÿâ ó Ýôàëèè. Òîãäà, óáåäèâøèñü, ÷òî ìîðå ñâîáîäíî îò íåïðèÿòåëÿ, ðèìñêèå êîðàáëè ïðèøëè ê Ñàìîñó. (7) Òóäà æå ÷åðåç íåñêîëüêî äíåé ïðèáûë è ðîäîññêèé ôëîò. ×òîáû âñåì ñòàëî ÿñíî, ÷òî çà íèì òîëüêî è áûëà çàäåðæêà, îíè òîò÷àñ äâèíóëèñü íà Ýôåñ ñ öåëüþ ëèáî çàâÿçàòü ìîðñêîå ñðàæåíèå, ëèáî, åñëè íåïðèÿòåëü óêëîíèòñÿ îò áèòâû, çàñòàâèòü åãî îáíàðóæèòü ñâîé ñòðàõ, ÷òî ìîãëî áû ñèëüíî ïîâëèÿòü íà íàñòðîåíèå â ãîðîäàõ. (8) Ïåðåä âõîäîì â ãàâàíü îíè ðàçâåðíóëèñü è ñòàëè áîåâûì ñòðîåì. Íî íèêòî èì íàâñòðå÷ó íå âûñòóïèë, è òîãäà ôëîò ñ.231 ðàçäåëèëñÿ: ÷àñòü åãî ñòàëà íà ÿêîðü â îòêðûòîì ìîðå, ó âõîäà â áóõòó, à ñ äðóãèõ êîðàáëåé âîèíû âûñàäèëèñü íà ñóøó. (9) Îíè íà áîëüøîì ïðîñòðàíñòâå îïóñòîøèëè ïîëÿ, ñîáðàëè îãðîìíóþ äîáû÷ó, íî êîãäà ïðèáëèçèëèñü ê ãîðîäñêèì ñòåíàì, ïðîòèâ íèõ ïðåäïðèíÿë âûëàçêó Àíäðîíèê Ìàêåäîíÿíèí, ñîñòîÿâøèé â ãàðíèçîíå Ýôåñà; îí îòíÿë ó íèõ áîëüøóþ ÷àñòü äîáû÷è è ãíàë èõ âïëîòü äî ìîðÿ è êîðàáëåé. (10) Íà äðóãîé äåíü ðèìëÿíå óñòðîèëè íà ïîëïóòè ê ãîðîäó çàñàäû è äâèíóëèñü òóäà ñòðîåì, äàáû âûìàíèòü Ìàêåäîíÿíèíà çà ïðåäåëû ñòåí. Íî òîò, çàïîäîçðèâ íåëàäíîå, óäåðæàëñÿ îò âûëàçêè, è îíè âåðíóëèñü íà êîðàáëè. (11) Òàê êàê íåïðèÿòåëü èçáåãàë ñðàæåíèÿ è íà ñóøå, è íà ìîðå, ôëîò âåðíóëñÿ íà Ñàìîñ, îòêóäà ïðèøåë. Îòòóäà ïðåòîð ïîñëàë äâå ñîþçíè÷åñêèå èòàëèéñêèå è äâå ðîäîññêèå òðèðåìû âî ãëàâå ñ ðîäîñöåì Ýïèêðàòîì äëÿ îõðàíû Êåôàëëåíñêîãî ïðîëèâà. Ëàêåäåìîíÿíèí Ãèáðèñò, ðàçáîéíè÷àÿ ñ êåôàëëåíèéñêîé ìîëîäåæüþ, ñäåëàë åãî íåáåçîïàñíûì, (12) è ìîðå îêàçàëîñü çàêðûòûì äëÿ ïîäâîçà èç Èòàëèè. |
13. Polyxenidas Samum petituros ratus hostes, ut se Rhodiae classi coniungerent, ab Epheso profectus primo ad Myonnesum stetit; inde ad Macrin quam vocant insulam traiecit, ut praetervehentis classis si quas aberrantes ex agmine naves posset aut postremum agmen opportune adoriretur. [2] Postquam sparsam tempestate classem vidit, occasionem primo adgrediendi ratus, paulo post increbrescente vento et maiores iam volvente fluctus, [3] quia pervenire se ad eos videbat non posse, ad Aethaliam insulam traiecit, ut inde postero die Samum ex alto petentes naves adgrederetur. [4] Romani, pars exigua, primis tenebris portum desertum Samiae tenuerunt, classis cetera nocte tota in alto iactata in eundem portum decurrit. [5] Ibi ex agrestibus cognito hostium naves ad Aethaliam stare, consilium habitum, utrum extemplo decernerent an Rhodiam expectarent classem. [6] Dilata re — ita enim placuit — Corycum unde venerant traiecerunt. Polyxenidas quoque, cum frustra stetisset, Ephesum rediit. Tum Romanae naves vacuo ab hostibus mari Samum traiecerunt. [7] Eodem et Rhodia classis post dies paucos venit. Quam ut expectatam esse appareret, profecti extemplo sunt Ephesum, ut aut decernerent navali certamine aut, si detractaret hostis pugnam, quod plurimum intererat ad animos civitatium, timoris confessionem exprimerent. [8] Contra fauces portus instructa in frontem navium acie stetere. Postquam nemo adversus ibat, classe divisa pars in salo ad ostium portus in ancoris stetit, pars in terram milites exposuit. [9] In eos iam ingentem praedam late depopulato agro agentes Andronicus Macedo, qui in praesidio Ephesi erat, iam moenibus appropinquantes eruptionem fecit, exutosque magna parte praedae ad mare ac naves redegit. [10] Postero die insidiis medio ferme viae positis ad eliciendum extra moenia Macedonem Romani ad urbem agmine iere; inde, cum ea ipsa suspicio ne quis exiret deterruisset, redierunt ad naves; [11] et terra marique fugientibus certamen hostibus Samum unde venerat classis repetit. Inde duas sociorum ex Italia, duas Rhodias triremes cum praefecto Epicrate Rhodio ad fretum Cephallaniae tuendum praetor misit. [12] Infestum id latrocinio Lacedaemonius Hybristas cum iuventute Cephallanum faciebat, clausumque iam mare commeatibus Italicis erat. |