Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVII, ãë. 52

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

52. (1) Âñêî­ðå â Ðèì ïðè­áû­ëè: ëåãàò Ëóöèÿ Ñöè­ïè­î­íà Ìàðê Àâðå­ëèé Êîò­òà ñ ïîñëà­ìè îò Àíòèî­õà, öàðü Ýâìåí è ðîäî­ñ­öû. (2) Î ñëó­÷èâ­øåì­ñÿ â Àçèè Êîò­òà äîëî­æèë ñíà­÷à­ëà â ñåíà­òå, à çàòåì, ïî ïðè­êà­çó ñåíà­òî­ðîâ, è ïåðåä íàðî­äîì íà ñõîä­êå. Áûëî îáú­ÿâ­ëå­íî òðåõ­äíåâ­íîå ìîëåá­ñò­âèå è íàçíà­÷å­íû ê çàêëà­íèþ ñîðîê âçðîñ­ëûõ æèâîò­íûõ. (3) Ïîòîì ñåíà­òó, ïåð­âûì èç âñåõ, áûë ïðåä­ñòàâ­ëåí Ýâìåí. Îí êðàò­êî èçú­ÿâèë ñâîþ áëà­ãî­äàð­íîñòü îòöàì-ñåíà­òî­ðàì çà òî, ÷òî îíè âûç­âî­ëè­ëè åãî ñ áðà­òîì èç îñà­äû è ñïàñ­ëè èõ öàð­ñòâî îò Àíòèîõî­âûõ êîç­íåé; îí òàê­æå ïîçäðà­âèë ðèì­ëÿí ñ òåì, ÷òî îíè ñòîëü óñïåø­íî çàâåð­øè­ëè âîé­íó íà ñóøå è ìîðå, (4) ÷òî ðàç­ãðî­ìè­ëè, îáðà­òè­ëè â áåã­ñòâî è âûãíà­ëè èç ñîá­ñò­âåí­íî­ãî ëàãå­ðÿ öàðÿ Àíòèî­õà, ÷òî èçãíà­ëè åãî ñïåð­âà èç Åâðî­ïû, à ïîòîì è èç òåõ àçè­àò­ñêèõ çåìåëü, ÷òî ïî ñþ ñòî­ðî­íó Òàâð­ñêèõ ãîð. (5) Äàëåå îí çàÿâèë, ÷òî ïðåä­ïî­÷è­òà­åò, ÷òîáû î çàñëó­ãàõ åãî ðèì­ëÿíå óçíà­ëè îò ñîá­ñò­âåí­íûõ ïîë­êî­âîä­öåâ è ëåãà­òîâ, à íå èç åãî íàïî­ìè­íà­íèé. (6) Âñå îòíåñ­ëèñü ê åãî ñëî­âàì ñ îäîá­ðå­íè­åì, íî íàñòà­è­âà­ëè, ÷òîáû îí ñàì, îñòà­âèâ ñêðîì­íîñòü, ñêà­çàë, êàêóþ íàãðà­äó îò ñåíà­òà è íàðî­äà ðèì­ñêî­ãî îí ñ÷åë áû ñïðà­âåä­ëè­âîé, — ñåíàò æå ïîñòó­ïèò ñî âñåé âîç­ìîæ­íîé ïðåä­ó­ïðåäè­òåëü­íî­ñòüþ è ùåä­ðî­ñòüþ è íå ïîæà­ëå­åò óñè­ëèé, ÷òîáû âîçäàòü öàðþ äîëæ­íîå. (7) Íà ýòî Ýâìåí îòâå­òèë: êîãäà áû âûáè­ðàòü íàãðà­äó ïðåä­ëî­æè­ëè åìó äðó­ãèå, òî îí, áóäü ó íåãî âîç­ìîæ­íîñòü ïîñî­âå­òî­âàòü­ñÿ ñ ðèì­ñêèì ñåíà­òîì, îõîò­íî âîñ­ïîëü­çî­âàë­ñÿ áû ïîìî­ùüþ ýòî­ãî âûñî­÷àé­øå­ãî ñîáðà­íèÿ, äàáû èçáåã­íóòü îïàñ­íî­ñòè ïðåä­ñòàòü íåóìå­ðåí­íî àë÷ó­ùèì ëèáî íåñêðîì­íî ïðî­ñÿ­ùèì. (8) Íî ñëó­÷è­ëîñü, ÷òî èìåí­íî ñåíàò è ñîáè­ðà­åò­ñÿ îäà­ðèòü åãî — òàê ïóñòü æå ñàì ñåíàò è ðåøà­åò, êàê îòáëà­ãî­äà­ðèòü è åãî, è åãî áðà­òüåâ. (9) Ýòà ðå÷ü îòíþäü íå îñòà­íî­âè­ëà îòöîâ-ñåíà­òî­ðîâ â èõ íàñòî­ÿ­íè­ÿõ, ÷òîáû îí ãîâî­ðèë. Íåêî­òî­ðîå âðå­ìÿ ïðî­äîë­æà­ëîñü ýòî ñîñòÿ­çà­íèå ìåæ­äó âåëè­êî­äó­øè­åì è ñêðîì­íî­ñòüþ, êàæ­äàÿ ñòî­ðî­íà îòäà­âà­ëà ðåøå­íèå äðó­ãîé ñ óñòóï­÷è­âî­ñòüþ ñòîëü æå îáî­þä­íîé, ñêîëü è íåïðå­êëîí­íîé. Çàòåì Ýâìåí ïîêè­íóë õðàì113. (10) Ñåíàò æå îñòà­âàë­ñÿ ïðè ñâî­åì ìíå­íèè, ñ÷è­òàÿ, ÷òî áûëî áû íåëå­ïî, åñëè öàðü ïðè­åõàë, íå çíàÿ, ê ÷åìó îí ñòðå­ìèò­ñÿ, íà ÷òî ðàñ­ñ÷è­òû­âà­åò; âåäü ñàì îí ëó÷­øå äðó­ãèõ çíà­åò, ÷òî âûãîä­íåå äëÿ åãî öàð­ñòâà, äà è ñ Àçè­åé çíà­êîì îí ãîðàçäî ëó÷­øå, ÷åì ñåíàò. Èòàê, áûëî ðåøå­íî ñíî­âà ïîçâàòü Ýâìå­íà è ïîíóäèòü åãî âûñêà­çàòü­ñÿ î ñâî­èõ ÷óâ­ñòâàõ è æåëà­íè­ÿõ.

52. Haud mul­to post M. Aure­lius Cot­ta le­ga­tus L. Sci­pio­nis cum An­tio­chi re­gis le­ga­tis et Eume­nes rex Rho­dii­que Ro­mam ve­ne­runt. [2] Cot­ta in se­na­tu pri­mum, dein­de in con­tio­ne ius­su pat­rum quae ac­ta in Asia es­sent ex­po­suit. Suppli­ca­tio in­de in tri­duum dec­re­ta est, et quad­ra­gin­ta maio­res hos­tiae im­mo­la­ri ius­sae. [3] Tum om­nium pri­mum Eume­ni se­na­tus da­tus est. Is cum bre­vi­ter et egis­set gra­tias pat­ri­bus quod ob­si­dio­ne se ac frat­rem exe­mis­sent reg­num­que ab iniu­riis An­tio­chi vin­di­cas­sent, et gra­tu­la­tus es­set, quod ter­ra ma­ri­que res pros­pe­re ges­sis­sent, [4] quod­que re­gem An­tio­chum fu­sum fu­ga­tum­que et exu­tum castris pri­us Euro­pa, post et Asia, quae cis Tau­rum mon­tem est, ex­pu­lis­sent, [5] sua dein­de me­ri­ta mal­le eos ex im­pe­ra­to­ri­bus suis le­ga­tis­que quam se com­me­mo­ran­te cog­nos­ce­re di­xit. [6] Haec appro­ban­ti­bus cunctis iuben­ti­bus­que di­ce­re ip­sum, omis­sa in id ve­re­cun­dia, quid si­bi ab se­na­tu po­pu­lo­que Ro­ma­no tri­bui aequ­um cen­se­ret; pro­pen­sius cu­mu­la­tius­que, si quo pos­sit, prout eius me­ri­ta sint, se­na­tum fac­tu­rum, [7] ad ea rex, si ab aliis si­bi prae­mio­rum op­tio de­fer­re­tur, li­ben­ter, da­ta mo­do fa­cul­ta­te con­su­len­di se­na­tum Ro­ma­num, con­si­lio amplis­si­mi or­di­nis usu­rum fuis­se, ne quid aut im­mo­de­ra­te cu­pis­se aut pe­tis­se pa­rum mo­des­te vi­de­ri pos­set; [8] ve­rum enim­ve­ro cum ip­si da­tu­ri sint, mul­to ma­gis mu­ni­fi­cen­tiam eorum in se frat­res­que suos ip­so­rum ar­bit­rii de­be­re es­se. [9] Ni­hil hac ora­tio­ne eius pat­res conscrip­ti de­ter­ri­ti sunt quo mi­nus di­ce­re ip­sum iube­rent, et, cum ali­quam­diu hinc in­dul­gen­tia hinc mo­des­tia in­ter per­mit­ten­tes in vi­cem non ma­gis mu­tua quam inexpli­ca­bi­li fa­ci­li­ta­te cer­ta­tum es­set, Eume­nes ex templo ex­ces­sit. [10] Se­na­tus in eadem persta­re sen­ten­tia, ut ab­sur­dum es­se di­ce­ret ig­no­ra­re re­gem, quid spe­rans aut pe­tens ve­ne­rit; quae ac­com­mo­da­ta reg­no suo sint, ip­sum op­ti­me sci­re; Asiam lon­ge me­lius quam se­na­tum nos­se; re­vo­can­dum igi­tur et co­gen­dum quae vel­let quae­que sen­ti­ret expro­me­re.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 113Ò. å. êóðèþ.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003753 1364003754 1364003755