Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
5. (1) Êîãäà ãîðîä áûë ïîëíîñòüþ îêðóæåí óêðåïëåíèÿìè è îñàäíûå óñòðîéñòâà, ïðèäâèãàåìûå ê ñòåíàì, áûëè ãîòîâû, êîíñóë îòäàë ïðèêàçàíèå ëîìàòü ñòåíó ñðàçó â ïÿòè ìåñòàõ. (2) Òðè òàêèõ óñòðîéñòâà îí ïðèäâèíóë ê ñòåíàì íà ðàâíîì ðàññòîÿíèè äðóã îò äðóãà íàïðîòèâ çäàíèÿ, íàçûâàåìîãî Ïèððååì12, òàê êàê òàì, íà ðîâíîì ïîëå, ê ñòåíå ëåã÷å áûëî ïðèáëèçèòüñÿ; îäíó îí ïîñòàâèë íàïðîòèâ ñâÿòèëèùà Ýñêóëàïà, îäíó ïðîòèâ êðåïîñòè. (3) Òàðàíû ñòàëè áèòü â ñòåíû, à øåñòû ñ ñåðïàìè13 îáëàìûâàëè èõ çóáöû. Âèäÿ ýòî è ñëûøà óñòðàøàþùèé ãðîõîò îñàäíûõ ìàøèí, ãîðîæàíå âíà÷àëå ïåðåïóãàëèñü, (4) íî ïîòîì, óáåäèâøèñü, ÷òî ñòåíû, ñâåðõ âñÿêîãî ÷àÿíèÿ, ñòîÿò òâåðäî, ñòàëè ïîäúåìíûìè ðû÷àãàìè ñâàëèâàòü íà òàðàíû ÷óøêè ñâèíöà, êàìåííûå ãëûáû è äóáîâûå áðåâíà. Îíè çàöåïëÿëè øåñòû æåëåçíûìè êðþ÷üÿìè è, ïåðåòÿãèâàÿ èõ ê ñåáå, îáëàìûâàëè ñåðïû. (5) Êðîìå òîãî, îñàæäåííûå ñàìè íàâîäèëè ñòðàõ âûëàçêàìè — íî÷üþ îíè íàïàäàëè íà ñòðàæó îñàäíûõ ìàøèí, à äíåì íà çàñòàâû. (6) Òàê îáñòîÿëè äåëà ïîä Àìáðàêèåé, êîãäà ýòîëèéöû, îñòàâèâ îïóñòîøåíèå Àêàðíàíèè, âîçâðàòèëèñü â Ñòðàò. Ïðåòîð Íèêàíäð, ïîíàäåÿâøèñü ñíÿòü îñàäó ðåøèòåëüíûìè äåéñòâèÿìè, ïðèêàçàë íåêîåìó Íèêîäàìó ñ ïÿòüþ ñîòíÿìè ýòîëèéöåâ âîéòè â Àìáðàêèþ. (7) Îí íàçíà÷èë îïðåäåëåííûé ñðîê è äàæå ÷àñ äëÿ îäíîâðåìåííîãî íî÷íîãî óäàðà: èç ãîðîäà ïðåäïîëàãàëîñü íàïàñòü íà îñàäíûå ñîîðóæåíèÿ ó ñòåíû, ÷òî íàïðîòèâ Ïèððåÿ, à ñàì îí äîëæåí áûë íàâåñòè óæàñ íà ðèìñêèé ëàãåðü. Íèêàíäð ðàññ÷èòûâàë, ÷òî áëàãîäàðÿ ñóìàòîõå è íî÷íîìó âðåìåíè, óñèëèâàþùåìó ñòðàõ, äåéñòâóÿ ñðàçó ñ äâóõ ñòîðîí, îí ñóìååò ñîâåðøèòü íå÷òî ñëàâíîå, ÷òî íàäîëãî îñòàíåòñÿ â ïàìÿòè ïîòîìêîâ. (8) È âîò Íèêîäàì ãëóáîêîé íî÷üþ ïðîíèêàåò â ãîðîä ÷åðåç ñîåäèíèòåëüíûé âàë14, íåçàìåòíî ìèíîâàâ îäíè êàðàóëû è ñ áîåì ïðîéäÿ ÷åðåç äðóãèå. Ýòî ïðèäàëî îñàæäåííûì íàäåæäû è ðåøèìîñòè. Êàê òîëüêî íàñòàëà óñëîâëåííàÿ íî÷ü, Íèêîäàì âíåçàïíî íàïàë íà îñàäíûå ìàøèíû. (9) Åãî ñìåëàÿ ïîïûòêà íå èìåëà, îäíàêî, îñîáåííûõ ïîñëåäñòâèé, òàê êàê íèêàêîé ïîääåðæêè ñ íàðóæíîé ñòîðîíû âàëà îí íå ïîëó÷èë: (10) ýòîëèéñêèé ïðåòîð òî ëè ïîáîÿëñÿ âñòóïèòü â áîé, òî ëè ñ÷åë áîëåå âàæíûì îêàçàòü ïîìîùü íåäàâíî âîçâðàòèâøèìñÿ â ñîþç ñ.272 àìôèëîõèéöàì, êîòîðûå òåì âðåìåíåì ïîäâåðãëèñü æåñòîêîìó íàòèñêó âîéñê Ôèëèïïîâà ñûíà, Ïåðñåÿ, ïîñëàííîãî âåðíóòü ìàêåäîíÿíàì Äîëîïèþ è Àìôèëîõèþ. |
5. Consul iam munimentis quibus saepienda urbs erat, iam operibus, quae admovere muris parabat, perfectis quinque simul locis moenia est aggressus. [2] Tria paribus intervallis, faciliore aditu a campo, adversus Pyrrheum quod vocant admovit, unum e regione Aesculapii, unum adversus arcem. Arietibus muros quatiebat; [3] asseribus falcatis detergebat pinnas. Oppidanos primo et ad speciem et ad ictus moenium cum terribili sonitu editos pavor ac trepidatio cepit; [4] deinde, ut praeter spem stare muros viderunt, collectis rursus animis in arietes tollenonibus libramenta plumbi aut saxorum stipitesve robustos incutiebant; falces ancoris ferreis iniectis in interiorem partem muri trahentes asserem praefringebant; [5] ad hoc eruptionibus et nocturnis in custodias operum et diurnis in stationes ultro terrorem inferebant. [6] In hoc statu res ad Ambraciam cum essent, iam Aetoli a populatione Acarnaniae Stratum redierant. Inde Nicander praetor spem nactus solvendae incepto forti obsidionis, Nicodamum quendam cum Aetolis quingentis Ambraciam intromittit. [7] Noctem certam tempusque etiam noctis constituit, quo et illi ab urbe opera hostium quae adversus Pyrrheum erant aggrederentur, et ipse ad castra Romana terrorem faceret, posse ratus ancipiti tumultu et nocte augente pavorem memorabilem rem geri. [8] Et Nicodamus intempesta nocte, cum alias custodias fefellisset, per alias impetu constanti perrupisset, superato brachio in urbem penetrat, animique aliquantum ad omnia audenda et spei obsessis adiecit et, simul constituta nox venit, ex composito repente opera est aggressus. [9] Id inceptum conatu quam effectu gravius fuit, quia nulla ab exteriore parte vis admota est, [10] seu metu deterrito praetore Aetolorum, seu quia potius visum est Amphilochis nuper receptis ferre opem, quos Perseus, Philippi filius, missus ad Dolopiam Amphilochosque recipiendos, summa vi oppugnabat. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß