Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
37. (1) Òîé çèìîé, êîãäà âñå ýòî ïðîèñõîäèëî â Ðèìå, ê ñòîÿâøåìó â Àçèè íà çèìíåé ñòîÿíêå Ãíåþ Ìàíëèþ, âíà÷àëå êîíñóëó, çàòåì ïðîêîíñóëó, ïðèáûâàëè ïîñîëüñòâà ñî âñåõ ñòîðîí, îò âñåõ ñ.297 ãîñóäàðñòâ è ïëåìåí, æèâøèõ ïî ñþ ñòîðîíó Òàâðà: (2) íàñêîëüêî äëÿ ðèìëÿí ïîáåäà íàä öàðåì Àíòèîõîì áûëà ñëàâíåé è áëèñòàòåëüíåé ïîáåäû íàä ãàëëàìè, íàñòîëüêî ðàäîñòíåå äëÿ ñîþçíèêîâ áûëà ïîáåäà íàä ãàëëàìè, íåæåëè íàä Àíòèîõîì. (3) Ëåã÷å áûëî âûíåñòè ðàáñòâî ó öàðÿ, ÷åì ñâèðåïîñòü äèêèõ âàðâàðîâ, êàæäîäíåâíûé ñòðàõ, íåèçâåñòíîñòü, êóäà æå òåïåðü ïîíåñåò èõ, ãðàáèòåëåé, áóäòî î÷åðåäíîé áóðåé. (4) Ïîýòîìó ñîþçíèêè, ïîëó÷èâøèå ïî èçãíàíèè Àíòèîõà ñâîáîäó, à ïî óñìèðåíèè ãàëëîâ ìèð, ÿâëÿëèñü íå òîëüêî ñ ïîçäðàâëåíèÿìè, íî è ïðèíîñèëè â äàð çîëîòûå âåíêè — êòî êàêèå, ñìîòðÿ ïî âîçìîæíîñòÿì. (5) ßâèëèñü òàêæå ïîñîëüñòâà îò Àíòèîõà è îò ñàìèõ ãàëëîâ, ÷òîáû óñòàíîâèòü óñëîâèÿ ìèðíîãî äîãîâîðà, à òàêæå ïîñëû îò öàðÿ Êàïïàäîêèè Àðèàðàòà, ïðîñèâøèå ïðîùåíèÿ çà òî, ÷òî îí ïîääåðæèâàë Àíòèîõà âñïîìîãàòåëüíûìè âîéñêàìè, è ïðåäëàãàâøèå èñêóïèòü ñâîþ âèíó äåíüãàìè. (6) Àðèàðàòó âåëåíî áûëî âûïëàòèòü øåñòüñîò òàëàíòîâ ñåðåáðà; ãàëëàì îòâåòèëè, ÷òî óñëîâèÿ äîãîâîðà èì áóäóò îïðåäåëåíû ïî ïðèáûòèè öàðÿ Ýâìåíà. Ïîñîëüñòâà äðóãèõ ãîñóäàðñòâ áûëè îòïóùåíû ñ áëàãîñêëîííûìè îòâåòàìè è óøëè åùå áîëåå äîâîëüíûìè, ÷åì ïðèøëè. (7) Ïîñëàì Àíòèîõà áûëî ïðèêàçàíî âåçòè â Ïàìôèëèþ äåíüãè è õëåá, êàê ýòî ñëåäîâàëî èç äîãîâîðà ñ Ëóöèåì Ñöèïèîíîì; òóäà, ñêàçàë êîíñóë, ïðèäåò è îí ñ âîéñêîì. (8)  íà÷àëå âåñíû êîíñóë, ñîâåðøèâ îáðÿä î÷èùåíèÿ âîéñêà, òðîíóëñÿ â ïóòü è íà âîñüìîé äåíü ïðèáûë â Àïàìåþ. Òàì âîéñêî ñòîÿëî òðè äíÿ, à åùå ÷åðåç òðè äíåâíûõ ïåðåõîäà îò Àïàìåè îíî äîñòèãëî Ïàìôèëèè, êóäà ëþäè öàðÿ äîëæíû áûëè ïðèâåçòè äåíüãè è õëåá. (9) Ïîëó÷åííûå îò íèõ äâå òûñÿ÷è ïÿòüñîò òàëàíòîâ ñåðåáðà çàòåì áûëè ïåðåâåçåíû â Àïàìåþ, à õëåá ðàçäåëåí â âîéñêå. Çàòåì êîíñóë ïîâåë âîéñêî ê Ïåðãå, ãîðîäó, ãäå ñòîÿë åäèíñòâåííûé â òåõ ìåñòàõ öàðñêèé ãàðíèçîí. (10) Ïðè ïðèáëèæåíèè ðèìëÿí íàâñòðå÷ó âûøåë íà÷àëüíèê ãàðíèçîíà è ïîïðîñèë òðèäöàòü äíåé ñðîêó äëÿ òîãî, ÷òîáû ïîëó÷èòü ó öàðÿ Àíòèîõà óêàçàíèÿ î ñäà÷å ãîðîäà. (11) Êîíñóë ñîãëàñèëñÿ, è â óñëîâëåííûé äåíü ãàðíèçîí ïîêèíóë ãîðîä. Èç Ïåðãè Ãíåé Ìàíëèé îòïðàâèë ñâîåãî áðàòà Ëóöèÿ Ìàíëèÿ ñ ÷åòûðüìÿ òûñÿ÷àìè ñîëäàò â Îðîàíäó, ÷òîáû âçûñêàòü îñòàòîê òåõ äåíåã, ÷òî ïðè÷èòàëèñü ðèìëÿíàì ïî äîãîâîðó98, à ñàì, óçíàâøè î òîì, ÷òî öàðü Ýâìåí ñ äåñÿòüþ ëåãàòàìè ïðèáûë èç Ðèìà â Ýôåñ, âåðíóëñÿ ñ âîéñêîì â Àïàìåþ; ïîñëàì Àíòèîõà îí ïðèêàçàë ñëåäîâàòü çà íèì. |
37. Hieme ea qua haec Romae gesta sunt, ad Cn. Manlium consulem primum, dein pro consule, hibernantem in Asia, legationes undique ex omnibus civitatibus gentibusque, quae cis Taurum montem incolunt, conveniebant. [2] Et ut clarior nobiliorque victoria Romanis de rege Antiocho fuit quam de Gallis, ita laetior sociis erat de Gallis quam de Antiocho. [3] Tolerabilior regia servitus fuerat quam feritas immanium barbarorum incertusque in dies terror, quo velut tempestas eos populantes inferret. [4] Itaque, ut quibus libertas Antiocho pulso, pax Gallis domitis data esset, non gratulatum modo venerant sed coronas etiam aureas pro suis quaeque facultatibus attulerant. [5] Et ab Antiocho legati et ab ipsis Gallis, ut pacis leges dicerentur, et ab Ariarathe rege Cappadocum venerunt ad veniam petendam luendamque pecunia noxam, quod auxiliis Antiochum iuvisset. Huic sescenta talenta argenti sunt imperata; [6] Gallis responsum, cum Eumenes rex venisset, tum daturum iis leges. Civitatium legationes cum benignis responsis, laetiores etiam quam venerant, dimissae. [7] Antiochi legati pecuniam in Pamphyliam frumentumque ex pacto cum L. Scipione foedere iussi advehere; eo se cum exercitu venturum. [8] Principio deinde veris lustrato exercitu profectus die octavo Apameam venit. Ibi triduum stativis habitis, tertiis rursus ab Apamea castris in Pamphyliam, quo pecuniam frumentumque regios convehere iusserat, pervenit. [9] Duo milia et quingenta talenta argenti accepta Apameam deportantur; frumentum exercitui dividitur. Inde ad Pergam ducit, quae una in iis locis regio tenebatur praesidio. [10] Appropinquanti praefectus praesidii obvius fuit, triginta dierum tempus petens ut regem Antiochum de urbe tradenda consuleret. [11] Dato tempore ad eam diem praesidio decessum est. A Perga L. Manlio fratre cum quattuor milibus militum Oroanda ad reliquum pecuniae ex eo quod pepigerant exigendum misso, ipse, quia Eumenem regem et decem legatos ab Roma Ephesum audierat venisse, iussis sequi Antiochi legatis Apameam exercitum reduxit. |