Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
28. (1) Îòâå÷àÿ, Ôèëèïï èçáðàë ñîâåðøåííî äðóãóþ òàêòèêó, ÷åì äî ýòîãî, â ñïîðå ñ ôåññàëèéöàìè è ïåððåáàìè. «ß õî÷ó, — çàÿâèë îí ðèìñêèì óïîëíîìî÷åííûì, — ñóäèòüñÿ íå ñ ìàðîíåéöàìè, íå ñ Ýâìåíîì, íî ñ âàìè, òàê êàê äàâíî óæå óáåäèëñÿ, ÷òî ñïðàâåäëèâîãî ðåøåíèÿ îò âàñ íå äîæäàòüñÿ. (2) ß ñ÷èòàë ñåáÿ âïðàâå ïðèâåñòè ê ïîêîðíîñòè ìàêåäîíñêèå ãîðîäà, âîññòàâøèå ïðîòèâ ìåíÿ âî âðåìÿ ïðèîñòàíîâêè âîåííûõ äåéñòâèé86, — íå ïîòîìó ÷òî îêðàèííûå çàõîëóñòíûå ýòè ãîðîäêè ïðåäñòàâëÿþò äëÿ ìåíÿ óæ î÷åíü áîëüøóþ öåííîñòü, íî ÷òîáû ïðåïîäàòü óðîê îñòàëüíûì ìàêåäîíöàì. È ÷òî æå? ß ïîëó÷èë îòêàç. (3)  õîäå Ýòîëèéñêîé âîéíû àòàêîâàâ, ïî ïðèêàçó êîíñóëà Ìàíèÿ Àöèëèÿ, Ëàìèþ, êîãäà, ïîñëå äîëãèõ è óòîìèòåëüíûõ îñàäíûõ ðàáîò è ñðàæåíèé ÿ, íàêîíåö, âçîøåë íà ñòåíû è ãîðîä áûë ãîòîâ ïàñòü, êîíñóë ìíå âåëåë ïðåêðàòèòü îñàäó è îòâåñòè îò ãîðîäñêèõ ñòåí âîéñêà. (4)  êà÷åñòâå êîìïåíñàöèè çà ýòó íåñïðàâåäëèâîñòü, ìíå ïîçâîëèëè îòâîåâàòü íåñêîëüêî ìåñòå÷åê â Ôåññàëèè, Ïåððåáèè è Àôàìàíèè, — ñêîðåå óêðåïëåííûõ ïóíêòîâ, ÷åì ãîðîäîâ, — íî äàæå èõ, Êâèíò Öåöèëèé, âû ó ìåíÿ îòíÿëè íåñêîëüêî äíåé íàçàä. (5) Òîëüêî ÷òî ïîñëû Ýâìåíà çäåñü óòâåðæäàëè, êàê ôàêò íå ïîäëåæàùèé ñîìíåíèþ, ÷òî ó íåãî ãîðàçäî áîëüøå, ÷åì ó ìåíÿ, ïðàâ íà íàñëåäèå Àíòèîõà, íî ÿ, âèäÿò áîãè, ñóæó îá ýòîì èíà÷å. Åñëè áû íå ïîáåäà ðèìëÿí íàä Àíòèîõîì, áîëüøå òîãî, åñëè áû íå ñàìà ýòà âîéíà, Ýâìåí áû âîâñå ëèøèëñÿ öàðñòâà, òàê ÷òî íå îí âàì, à âû åìó îêàçàëè óñëóãó. (6) Ìîåìó æå öàðñòâó äî òàêîé ñòåïåíè íè÷òî ñ.339 íå ãðîçèëî, ÷òî êîãäà Àíòèîõ ïûòàëñÿ çàðó÷èòüñÿ ìîåé ïîääåðæêîé, îáåùàÿ òðè òûñÿ÷è òàëàíòîâ87, ïÿòüäåñÿò ïàëóáíûõ êîðàáëåé è ãðå÷åñêèå ãîðîäà, êîòîðûìè ÿ âëàäåë ðàíüøå, (7) ÿ îòâåðã åãî ïðåäëîæåíèÿ è ïîðâàë îòíîøåíèÿ ñ íèì åùå äî òîãî, êàê ñ âîéñêîì â Ãðåöèè âûñàäèëñÿ Ìàíèé Àöèëèé. Ñîãëàñîâàííî ñ ýòèì êîíñóëîì ÿ âåë âñå âîåííûå äåéñòâèÿ, êàêèå îí ïîðó÷àë ìíå, (8) à åãî ïðååìíèêó Ëóöèþ Ñöèïèîíó, êîãäà òîò ðåøèë ñâîþ àðìèþ âåñòè ê Ãåëëåñïîíòó ïî ñóøå, ÿ íå òîëüêî ïðåäîñòàâèë ïðîõîä ïî ñâîèì âëàäåíèÿì, íî è ÷èíèë äëÿ íåãî äîðîãè, ñòðîèë ìîñòû, ïîäâîçèë ïðîâèàíò, (9) ïðè÷åì íå òîëüêî íà òåððèòîðèè Ìàêåäîíèè, íî äàæå íà ïóòè ÷åðåç Ôðàêèþ, ãäå òðåáîâàëîñü îáåñïå÷èòü åùå è áåçîïàñíîñòü îò âàðâàðîâ. (10) Çà òàêîå ïðîÿâëåíèå ìîåé äîáðîé âîëè ïî îòíîøåíèþ ê âàì, ÷òîáû íå íàçûâàòü åãî äîáðîñîâåñòíîé ñëóæáîé, êàê, ðèìëÿíå, áûëî áû ïðàâèëüíî ïîñòóïèòü: ùåäðî âîçíàãðàäèòü ìåíÿ, çàìåòíî ðàñøèðèâ ãðàíèöû ìîåãî öàðñòâà, èëè îòîáðàòü ó ìåíÿ, êàê âû òåïåðü ýòî äåëàåòå, âñ¸ ÷åì ÿ âëàäåë, èëè ïî ñâîåìó ïðàâó, èëè ïî âàøåé ìèëîñòè? (11) Ìàêåäîíñêèå ãîðîäà, ñîñòàâëÿþùèå, êàê âû æå ñàìè ïðèçíàëè, íåîòúåìëåìóþ ÷àñòü ìîåãî öàðñòâà, ìíå âîçâðàùàòü ÿâíî íå ñîáèðàþòñÿ. Ýâìåí ÿâèëñÿ ñþäà, ÷òîáû ìåíÿ îãðàáèòü, êàê îí îãðàáèë äî ýòîãî Àíòèîõà, è â îïðàâäàíèå íàãëûõ ñâîèõ ïðèòÿçàíèé ññûëàåòñÿ íà ðåøåíèå äåñÿòè ðèìñêèõ óïîëíîìî÷åííûõ, õîòÿ èìåííî ýòî ðåøåíèå åãî æå îïðîâåðãàåò. (12) Âåäü òàì â ïðåäåëüíî òî÷íûõ è ÿñíûõ âûðàæåíèÿõ çàïèñàíî, ÷òî Ýâìåíó ïåðåäàþòñÿ Õåðñîíåñ è Ëèñèìàõèÿ. Åñòü ëè òàì õîòü îäíî óïîìèíàíèå îá Ýíîñå, Ìàðîíåå è ãîðîäàõ Ôðàêèè?88 Íåóæòî òî, î ÷åì îí íå îñìåëèëñÿ äàæå ïðîñèòü èõ, îí ïîëó÷èò îò âàñ, ñëîâíî äîáèâøèñü îò íèõ? (13) ß õî÷ó, íàêîíåö, âûÿñíèòü âàøå êî ìíå îòíîøåíèå. Åñëè âû ðåøèëè ìåíÿ ïðåñëåäîâàòü, êàê âðàãà, òî ïðîäîëæàéòå è äàëüøå äåéñòâîâàòü òàê æå, êàê íà÷àëè. (14) Íî åñëè âû åùå ñîõðàíÿåòå õîòü ñêîëüêî-íèáóäü óâàæåíèÿ ê öàðþ, íîñÿùåìó çâàíèå äðóãà è ñîþçíèêà ðèìëÿí, òî íå ñî÷òèòå ìåíÿ çàñëóæèâàþùèì ñòîëü âåëèêîé íåñïðàâåäëèâîñòè». |
28. Ad ea Philippus longe aliam quam adversus Thessalos Perrhaebosque nuper ingressus disserendi viam «non cum Maronitis» inquit «mihi aut cum Eumene disceptatio est, sed iam vobiscum, Romani, a quibus nihil aequi me impetrare iam diu animadverto. [2] Civitates Macedonum quae a me inter indutias defecerant, reddi mihi aequum censebam, non quia magna accessio ea regni futura esset — sunt enim et parva oppida et in finibus extremis posita — sed quia multum ad reliquos Macedonas continendos exemplum pertinebat. [3] Negatum est mihi. Bello Aetolico Lamiam oppugnare iussus a consule M’. Acilio cum diu fatigatus ibi operibus proeliisque essem, transcendentem me iam muros a capta prope urbe revocavit consul et abducere copias inde coegit. [4] Ad huius solacium iniuriae permissum est ut Thessaliae Perrhaebiaeque et Athamanum reciperem quaedam castella magis quam urbes. Ea quoque ipsa vos mihi, Q. Caecili, paucos ante dies ademistis. [5] Pro non dubio paulo ante, si diis placet, legati Eumenis sumebant, quae Antiochi fuerunt Eumenem aequius esse quam me habere. Id ego longe aliter iudico esse. Eumenes enim, non nisi vicissent Romani, sed nisi bellum gessissent, manere in regno suo non potuit. Itaque ille vestrum meritum habet, non vos illius. [6] Mei autem regni tantum aberat ut ulla pars in discrimine fuerit ut tria milia talentum et quinquaginta tectas naves et omnes Graeciae civitates, quas antea tenuissem, pollicentem ultro Antiochum in mercedem societatis sim aspernatus; [7] hostemque ei me esse prius etiam quam M’. Acilius exercitum in Graeciam traiceret praetuli. Et cum eo consule belli partem quamcumque mihi delegavit gessi, [8] et insequenti consuli L. Scipioni, cum terra statuisset ducere exercitum ad Hellespontum, non iter tantum per regnum nostrum dedi, sed vias etiam munivi, pontes feci, commeatus praebui; [9] nec per Macedoniam tantum, sed per Thraciam etiam, ubi inter cetera pax quoque praestanda a barbaris erat. [10] Pro hoc studio meo erga vos, ne dicam merito, utrum adicere vos, Romani, aliquid et amplificare et augere regnum meum munificentia vestra oportebat an, quae haberem aut meo iure aut beneficio vestro eripere, id quod nunc facitis? [11] Macedonum civitates quas regni mei fuisse fatemini non restituuntur. Eumenes tamquam ad Antiochum spoliandum me venit et, si diis placet, decem legatorum decretum calumniae impudentissimae praetendit, quo maxime et refelli et coargui potest. [12] Disertissime enim planissimeque in eo scriptum est Chersonesum et Lysimachiam Eumeni dari. Ubi tandem Aenus et Maronea et Thraciae civitates adscriptae sunt? Quod ab illis ne postulare quidem est ausus, id apud vos, tamquam ab illis impetraverit, obtinebit? [13] Quo in numero me apud vos esse velitis, refert. Si tamquam inimicum et hostem insectari propositum est, pergite ut coepistis facere: [14] sin aliquis respectus est mei ut socii atque amici regis, deprecor ne me tanta iniuria dignum iudicetis». |