Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIX, ãë. 49

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

49. (1) À âîò èñõîä âîé­íû çàñëó­æè­âà­åò ðàñ­ñêà­çà, òàê êàê àõåé­öû îäåð­æà­ëè íàä Ìåñ­ñå­íîé ïîáåäó, íî ïîòå­ðÿ­ëè ïðå­òî­ðà Ôèëî­ïå­ìå­íà, êîãäà îí, ñïå­øà çàíÿòü Êîðî­íó141, ê êîòî­ðîé ïðè­áëè­æà­ëèñü âðà­ãè, ñ íåáîëü­øèì êàâà­ëå­ðèé­ñêèì îòðÿäîì â óçêîì óùå­ëüå ïîïàë â îêðó­æå­íèå. (2) Ãîâî­ðÿò, ñ ïîìî­ùüþ ôðà­êèé­öåâ è êðè­òÿí îí ìîã áû áåæàòü, íî ñòûä ïîìå­øàë åìó áðî­ñèòü ïðè ýòîì êîí­íè­öó, ñîñòî­ÿâ­øóþ èç öâå­òà àðè­ñòî­êðà­òèè, êîòî­ðóþ ëè÷­íî îí íåçà­äîë­ãî ïåðåä òåì îòáè­ðàë. (3) Ïðè­êðû­âàÿ ñâîé àðüåð­ãàðä, îí îòáè­âàë íåïðè­ÿ­òåëü­ñêèå àòà­êè, ÷òîáû äàòü øàíñ ñâî­èì âñàä­íè­êàì ïðî­ðâàòü­ñÿ óçêèì óùå­ëüåì, êîãäà êîíü åãî âíå­çàï­íî ñïî­òêíóë­ñÿ, è îò óäà­ðà î çåì­ëþ, äà åùå îò òÿæå­ñòè êîíÿ, åãî ïðè­äà­âèâ­øå­ãî, îí åäâà íå ïîãèá òàì æå, íà ìåñòå, (4) òàê êàê áûë ñ.354 óæå â ñåìè­äå­ñÿ­òè­ëåò­íåì âîç­ðàñòå è ïîòå­ðÿë ìíî­ãî ñèë îò äîë­ãîé áîëåç­íè, îò êîòî­ðîé íåäàâ­íî íà÷àë ëèøü ïîïðàâ­ëÿòü­ñÿ. (5) Ëåæà­ùå­ãî, åãî îêðó­æè­ëè âðà­ãè è ïëå­íè­ëè, íî îïî­çíàâ, èç óâà­æå­íèÿ ê íåìó è ïàìÿ­òóÿ î åãî âåëè­êèõ çàñëó­ãàõ, áåðåæ­íî ïîä­íÿ­ëè, êàê ñâî­åãî ñîá­ñò­âåí­íî­ãî ãëàâ­íî­êî­ìàí­äóþ­ùå­ãî, äàëè åìó ïîä­êðå­ïèòü­ñÿ, è èç ãëó­õî­ãî óùå­ëüÿ âûíåñ­ëè íà äîðî­ãó, åäâà âåðÿ ñàìè ñåáå îò íåîæè­äàí­íîé ðàäî­ñòè.

(6) ×àñòü èõ íåìåä­ëÿ îòïðà­âè­ëà â Ìåñ­ñå­íó ãîí­öîâ ñîîá­ùèòü, ÷òî âîé­íà îêîí­÷å­íà, è ÷òî â ãîðîä âåäóò ïëåí­íûì Ôèëî­ïå­ìå­íà. (7) Íîâîñòü ýòà êàçà­ëàñü íàñòîëü­êî íåâå­ðî­ÿò­íîé, ÷òî íà âåñò­íè­êà ñìîò­ðå­ëè åäâà ëè íå êàê íà ïîìå­øàí­íî­ãî, íî ïðè­áû­âàâ­øèå, îäèí çà äðó­ãèì, ãîí­öû ðàñ­ñêà­çû­âà­ëè òó æå èñòî­ðèþ, òàê ÷òî åé, íàêî­íåö, ïîâå­ðè­ëè, (8) è åùå íå óñïåâ óáåäèòü­ñÿ, ÷òî ïëåí­íèê ïðè­áëè­æà­åò­ñÿ ê ãîðî­äó, âñå íàñå­ëå­íèå ãîðî­äà, ñâî­áîä­íûå è ðàáû, äàæå äåòè è æåí­ùè­íû, âûñû­ïà­ëè íà äîðî­ãó, ÷òîáû ïîñìîò­ðåòü íà íåãî. Òîë­ïà çàïðóäè­ëà âîðîòà, èáî êàæ­äûé ñ÷è­òàë, ÷òî, íå óâèäåâ âñå ñîá­ñò­âåí­íû­ìè ãëà­çà­ìè, ÷óæèì ðàñ­ñêà­çàì îí åäâà ëè ïîâå­ðèò. (9) Îõðà­íÿâ­øèå Ôèëî­ïå­ìå­íà ñ âåëè­êèì òðóäîì, ðàñ­òàë­êè­âàÿ âñòðå÷­íûõ, ñìîã­ëè ïðî­òèñ­íóòü­ñÿ â ãîðîä­ñêèå âîðîòà, íî ñòîëü æå ãóñòàÿ òîë­ïà ïðå­ãðàæ­äà­ëà îñòàëü­íóþ äîðî­ãó, (10) è òàê êàê áîëü­øåé ÷àñòè ëþäåé íè÷å­ãî íå áûëî âèä­íî, îíè áðî­ñè­ëèñü â òåàòð, íàõî­äèâ­øèé­ñÿ íåäà­ëå­êî îò äîðî­ãè, è â îäèí ãîëîñ ñòà­ëè òðå­áî­âàòü, ÷òîáû åãî ïðè­âå­ëè òóäà è ïîêà­çà­ëè íàðî­äó. (11) Ïðåä­ñòà­âè­òå­ëè âëà­ñòè è âèä­íåé­øèå ãðàæ­äàíå ãîðî­äà, îïà­ñà­ÿñü, ÷òî ñîñòðà­äà­íèå, âûçâàí­íîå âèäîì ýòî­ãî âåëè­êî­ãî ìóæà, ìîæåò âûçâàòü âîë­íå­íèÿ, èáî îäíè ìîãóò óñòû­äèòü­ñÿ, ñðàâ­íèâ ïðåæ­íåå åãî âåëè­÷èå ñ åãî íûíåø­íèì ïîëî­æå­íè­åì, à äðó­ãèõ ìîæåò òðî­íóòü ïàìÿòü î åãî âåëè­êèõ ñâåð­øå­íè­ÿõ, âûñòà­âè­ëè åãî òàê, ÷òîáû áûëî âèä­íî èçäà­ëå­êà, (12) íî çàòåì ïîñïåø­íî óâå­ëè åãî ïðî÷ü, à ïðå­òîð Äèíî­êðàò ñòàë ñîáðàâ­øèõ­ñÿ óâå­ðÿòü, ÷òî âëà­ñòÿì íóæ­íî íåìåä­ëåí­íî äîïðî­ñèòü ïëåí­íè­êà ïî âàæ­íåé­øèì âîïðî­ñàì, êàñàþ­ùèì­ñÿ âîé­íû. Äîñòà­âèâ îòòóäà ïëåí­íè­êà â êóðèþ, è ñîçâàâ ñåíàò, ñòà­ëè ðåøàòü, ÷òî äåëàòü ñ íèì äàëü­øå142.

49. Even­tus me­mo­ra­bi­lis est, quod, cum bel­lo su­pe­rio­res es­sent Achaei, Phi­lo­poe­men prae­tor eorum ca­pi­tur, ad praeoc­cu­pan­dam Co­ro­nen, quam hos­tes pe­te­bant, ini­ta val­le ini­qua cum equi­ti­bus pau­cis oppres­sus. [2] Ip­sum po­tuis­se ef­fu­ge­re Thra­cum Cre­ten­sium­que auxi­lio tra­dunt: sed pu­dor re­lin­quen­di equi­tes, no­bi­lis­si­mos gen­tis, ab ip­so nu­per lec­tos, te­nuit. [3] Qui­bus dum lo­cum ad eva­den­das an­gus­tias co­gen­do ip­se ag­men prae­bet, sus­ti­nens im­pe­tus hos­tium, pro­lap­so equo et suo ip­se ca­su et one­re equi su­per eum ruen­tis haud mul­tum afuit, quin exa­ni­ma­re­tur, [4] sep­tua­gin­ta an­nos iam na­tus et diu­ti­no mor­bo, ex quo tum pri­mum re­fi­cie­ba­tur, vi­ri­bus ad­mo­dum at­te­nua­tis. [5] Iacen­tem hos­tes su­per­fu­si oppres­se­runt; cog­ni­tum­que pri­mum a ve­re­cun­dia me­mo­ria­que me­ri­to­rum haud se­cus quam du­cem suum at­tol­lunt re­fi­ciuntque et ex val­le de­via in viam por­tant, vix si­bi­met ip­si prae ne­co­pi­na­to gau­dio cre­den­tes; [6] pars nun­tios Mes­se­nen prae­mit­tunt de­bel­la­tum es­se, Phi­lo­poe­me­nem cap­tum ad­du­ci. [7] Pri­mum adeo incre­di­bi­lis vi­sa res, ut non pro va­no mo­do sed vix pro sa­no nun­tius audi­re­tur. Dein­de ut su­per ali­um ali­us idem om­nes af­fir­man­tes ve­nie­bant, tan­dem fac­ta fi­des; [8] et pri­us­quam appro­pin­qua­re ur­bi sa­tis sci­rent, ad spec­ta­cu­lum om­nes si­mul li­be­ri ac ser­vi, pue­ri quo­que cum fe­mi­nis, ef­fun­dun­tur. Ita­que clau­se­rat por­tam tur­ba, dum pro se quis­que, ni­si ip­se ocu­lis suis cre­di­dis­set, vix pro com­per­ta tan­tam rem ha­bi­tu­rus vi­de­tur. [9] Aeg­re sum­mo­ven­tes ob­vios intra­re por­tam, qui ad­du­ce­bant Phi­lo­poe­me­nem, po­tue­runt. Aeque con­fer­ta tur­ba iter re­li­quum clau­se­rat; [10] et cum pars ma­xi­ma exclu­sa a spec­ta­cu­lo es­set, theat­rum re­pen­te, quod pro­pin­quum viae erat, comple­ve­runt et ut eo ad­du­ce­re­tur in conspec­tum po­pu­li una vo­ce om­nes ex­pos­ce­bant. [11] Ma­gistra­tus et prin­ci­pes ve­ri­ti ne quem mo­tum mi­se­ri­cor­dia prae­sen­tis tan­ti vi­ri fa­ce­ret, cum alios ve­re­cun­dia pris­ti­nae maies­ta­tis col­la­tae prae­sen­ti for­tu­nae, alios re­cor­da­tio in­gen­tium me­ri­to­rum mo­tu­ra es­set, pro­cul in conspec­tu eum sta­tue­runt, [12] dein­de rap­tim ex ocu­lis ho­mi­num abstra­xe­runt, di­cen­te prae­to­re Di­noc­ra­te es­se quae per­ti­nen­tia ad sum­mam bel­li per­cuncta­ri eum ma­gistra­tus vel­lent. In­de ab­duc­to eo in cu­riam et se­na­tu vo­ca­to con­sul­ta­ri coep­tum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 141Êîðî­íà — ãîðîä íà çàïàä­íîì áåðå­ãó Ìåñ­ñåí­ñêî­ãî çàëè­âà (ñîâð. ã. Ïåòà­ëè­äè), äðåâ­íåå íàçâà­íèå ïåðå­øëî íà äðó­ãîé ãîðîä òîãî æå ïîáå­ðå­æüÿ. Ïîñëå 184 ã. äî í. ý. — â Àõåé­ñêîì ñîþ­çå.
  • 142Êóðèÿ, ñåíàò — ðèì­ñêèå òåð­ìè­íû, êàê îáû÷­íî, óïîòðåá­ëÿ­å­ìûå Ëèâè­åì âçà­ìåí ãðå­÷å­ñêèõ.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003950 1364003951 1364003952