Ïåðåâîä È. È. Ìàõàíüêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
9. (1) Òîãäà çàãîâîðèë Ïåðñåé: «×òî æ, âûõîäèò, íàäî áûëî îòâîðèòü íî÷üþ äâåðü, âïóñòèòü âîîðóæåííûõ ãîñòåé è ïîäñòàâèòü èì ãîðëî, ðàç òîëüêî ñîâåðøåííîìó äåÿíèþ åñòü âåðà, è ÿ, æåðòâà çëîäåÿíèÿ, ïîñòàâëåí íà îäíó äîñêó ñ ðàçáîéíèêîì è çàãîâîðùèêîì! (2) Íå çðÿ ëþäè ãîâîðÿò, îòåö, ÷òî ó òåáÿ òîëüêî îäèí ñûí — Äåìåòðèé, à ìåíÿ íàçûâàþò óáëþäêîì, ðîæäåííûì îò íàëîæíèöû. (3) Áóäü ÿ äîðîã òåáå êàê ñûí, òû ðàçãíåâàëñÿ áû íå íà òîãî, êòî æàëóåòñÿ íà ðàñêðûòûé çàãîâîð, à íà òîãî, êòî ýòîò çàãîâîð çàìûñëèë. (4) È íå öåíèë áû òû òîãäà ìîþ æèçíü òàê äåøåâî, ÷òî òåáÿ íå âçâîëíîâàëà íè ìèíîâàâøàÿ ìåíÿ îïàñíîñòü, íè áóäóùàÿ, ãðîçÿùàÿ ìíå, åñëè ýòîò çàãîâîð îñòàíåòñÿ íå ïîêàðàí. (5) Òàê ÷òî, åñëè áû íåîáõîäèìî áûëî óìåðåòü ìîë÷à, ÿ áû è ìîë÷àë, ìîëÿ áîãîâ òîëüêî îá îäíîì: ÷òîáû íà÷àâøååñÿ ñ ìåíÿ çëîäåÿíèå íà ìíå è êîí÷èëîñü, ÷òîáû ñêâîçü ìîå òåëî ìå÷ íå âîøåë áû â òåáÿ. (6) Íî ïîñêîëüêó ïðèðîäîé óñòðîåíî òàê, ÷òî ïîïàâøèé â áåäó ÷åëîâåê çîâåò íà ïîìîùü ëþäåé, êîòîðûõ íèêîãäà íå âèäàë, òî äîçâîëåíî òàê æå è ìíå ïîçâàòü íà ïîìîùü, êîãäà ÿ óâèäåë íàïðàâëåííîå íà ìåíÿ îðóæèå. Ïðåäñòàâü, îòåö, ÷òî ñðåäè íî÷è òû ñëûøèøü, êàê ÿ òåáÿ çàêëèíàþ ñâÿòûì äëÿ ìåíÿ îò÷èì èìåíåì, (7) ñïåøèøü, ïðîáóæäåííûé, êî ìíå íà ïîìîùü è çàñòàåøü â ìîåé ïåðåäíåé â ýòîò íåóðî÷íûé ÷àñ Äåìåòðèÿ ñ âîîðóæåííûìè ëþäüìè! ×òî ÿ òîãäà â ñòðàõå ñêàçàë áû òåáå, íà òî æàëóþñü è íàóòðî. ñ.365 (8) Áðàò, äàâíî óæå ìû æèâåì äðóã ñ äðóãîì íå êàê ñîòðàïåçíèêè íà ïèðàõ. Ëþáîé öåíîþ æåëàåøü òû öàðñòâîâàòü. Íî òâîåé íàäåæäå ìåøàåò ìîé âîçðàñò, ìåøàåò ïðàâî íàðîäîâ, ìåøàåò äðåâíèé ìàêåäîíñêèé îáû÷àé, ìåøàåò, íàêîíåö, è âîëÿ îòöà. (9) Ïðåîäîëåòü âñå ýòî òû ìîæåøü, òîëüêî ïðîëèâ ìîþ êðîâü. Òû èäåøü íà âñå, ïðîáóåøü âñå. Äî ñèõ ïîð òâîåìó çëîäåéñòâó ïðåïÿòñòâîâàëè òî ìîÿ îñòîðîæíîñòü, òî ñëó÷àé. (10) Â÷åðà íà ñìîòðå, â ó÷åíüå, ïîòåøíîì áîþ òû óñòðîèë åäâà ëè íå ñìåðòåëüíóþ ñõâàòêó, è ìåíÿ ñïàñëî îò ãèáåëè òîëüêî òî, ÷òî ÿ ñòåðïåë ïîðàæåíèå ñâîèõ. (11) Ïîñëå æåñòîêîé ñõâàòêè, à áóäòî áû áðàòñêèõ çàáàâ, òû õîòåë çàòàùèòü ìåíÿ íà òâîé ïèð. È òû, îòåö, ïîâåðèøü, ÷òî ÿ ïèðîâàë áû ñðåäè áåçîðóæíûõ? ß, ê êîìó â ãîñòè îíè ÿâèëèñü âîîðóæåííûìè? Ïîâåðèøü, ÷òî ìíå íî÷üþ íå ãðîçèëè ìå÷è, åñëè äíåì íà òâîèõ ãëàçàõ ìåíÿ åäâà íå óáèëè ïàëêàìè? (12) Ïî÷åìó æå, áðàò, òû ïðèøåë êî ìíå ýòîé íî÷üþ? Ïî÷åìó — âðàæäåáíûé ê ðàçãíåâàííîìó? Ïî÷åìó — ñ âîîðóæåííûìè ëþäüìè? ß íå äîâåðèëñÿ òåáå — ñîòðàïåçíèêó; íåóæåëè ÿ ïðèíÿë áû òåáÿ, ÿâèâøåãîñÿ ñ ìå÷àìè? (13) Îòåö, åñëè áû äâåðè ìîè áûëè ðàñòâîðåíû, íå æàëîáû ìîè ñëóøàë áû òû, à ïîõîðîíû ìîè ãîòîâèë ñåé÷àñ! ß íå ãîòîâëþ äåëî, êàê îáâèíèòåëü, íå ñîáèðàþ ñîìíèòåëüíûå äîâîäû. (14) Òàê ÷òî æå? Ðàçâå ñìååò ñàì îí îòðèöàòü, ÷òî ÿâèëñÿ ê ìîåé äâåðè ñ òîëïîþ èëè ÷òî ó íèõ áûëî îðóæèå? ß íàçîâó èìåíà, âûçîâè èõ! Ïðàâäà, îñìåëèâøèåñÿ íà òàêîå ìîãóò ðåøèòüñÿ íà âñå; íî îòïèðàòüñÿ îíè íå ïîñìåþò. (15) Åñëè áû èõ, ñõâà÷åííûõ ó ìåíÿ â äîìå, ÿ äîñòàâèë ê òåáå âìåñòå ñ îðóæèåì, ó òåáÿ áûëè áû íåñîìíåííûå óëèêè; ñ÷èòàé æå ñîçíàâøèõñÿ çà ïîéìàííûõ ñ ïîëè÷íûì. |
9. Tum Perseus: «Aperienda nimirum nocte ianua fuit et armati comisatores accipiendi praebendumque ferro iugulum, quando non creditur nisi perpetratum facinus, et eadem petitus insidiis audio quae latro atque insidiator. [2] Non nequiquam isti unum Demetrium filium te habere, me subditum et paelice genitum appellant. [3] Nam si gradum, si caritatem filii apud te haberem, non in me querentem deprehensas insidias, sed in eum qui fecisset saevires, [4] nec adeo vilis tibi vita esset nostra ut nec praeterito periculo meo movereris neque futuro, si insidiantibus sit impune. [5] Itaque si mori tacitum oportet, taceamus, precati tantum deos ut a me coeptum scelus in me finem habeat, nec per meum latus tu petaris: [6] sin autem, quod circumventis in solitudine natura ipsa subicit, ut hominum quos numquam viderint fidem tamen implorent, mihi quoque ferrum in me strictum cernenti vocem mittere licet, per te patriumque nomen, [7] quod utri nostrum sanctius sit iam pridem sentis, ita me audias precor, tamquam si voce et comploratione nocturna excitus mihi quiritanti intervenisses, Demetrium cum armatis nocte intempesta in vestibulo meo deprehendisses. Quod tum vociferarer in re praesenti pavidus, hoc nunc postero die queror. [8] Frater, non comisantium in vicem animis iam diu vivimus inter nos. Regnare utique vis. Huic spei tuae obstat aetas mea, obstat gentium ius, obstat vetustus Macedoniae mos, obstat vero etiam patris iudicium. [9] Haec transcendere nisi per meum sanguinem non potes. Omnia moliris et temptas. Adhuc seu cura mea seu fortuna restitit parricidio tuo. [10] Hesterno die in lustratione et decursu et simulacro ludicro pugnae funestum prope proelium fecisti, nec me aliud a morte vindicavit quam quod me ac meos vinci passus sum. [11] Ab hostili proelio, tamquam fraterno lusu, pertrahere me ad cenam voluisti. Credis me, pater, inter inermes convivas cenaturum fuisse, ad quem armati comisatum venerunt? Credis nihil a gladiis nocte periculi mihi futurum fuisse, quem rudibus te inspectante prope occiderunt? [12] Quid hoc noctis, quid inimicus ad iratum, quid cum ferro succinctis iuvenibus venis? Convivam me tibi committere ausus non sum: comisatorem te cum armatis venientem recipiam? [13] Si aperta ianua fuisset, funus meum parares hoc tempore, pater, quo querentem audis. Nihil ego, tamquam accusator, criminose nec dubia argumentis colligendo ago. [14] Quid enim? Negat venisse se cum multitudine ad ianuam meam, an ferro succinctos secum fuisse? Quos nominavero, arcesse. Possunt quidem omnia audere qui hoc ausi sunt: non tamen audebunt negare. [15] Si deprehensos intra limen meum cum ferro ad te deducerem, pro manifesto haberes: fatentes pro deprehensis habe. |