Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XL, ãë. 13

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä È. È. Ìàõàíüêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

13. (1) Îäíà­êî æå ïðî­ñëåäèì ïî ïîðÿä­êó âåñü õîä åãî òàê ëè, èíà­÷å ëè âûäó­ìàí­íî­ãî îáâè­íå­íèÿ. Ìíî­ãè­ìè ñïî­ñî­áà­ìè, ãîâî­ðèò îí, ÿ íà íåãî ïîêó­øàë­ñÿ — è âñå â îäèí äåíü. (2) ß õîòåë-äå óáèòü åãî ñðå­äè äíÿ ïîñëå ñìîò­ðà, â ïîòåø­íîì áîþ — óáèòü (äà ïîìè­ëó­þò áîãè!) ïðÿ­ìî â äåíü î÷è­ñòè­òåëü­íî­ãî îáðÿäà! Õîòåë óáèòü, ïðè­ãëà­ñèâ íà îáåä, — íàäî äóìàòü, ÿäîì. Õîòåë, êîãäà ñî ìíîé ïîøëè â ãîñòè âîîðó­æåí­íûå ëþäè, çàðå­çàòü áðà­òà. (3) Òû âèäèøü, îòåö, êàêîå áûëî âûáðà­íî âðå­ìÿ äëÿ áðà­òî­óáèé­ñòâà: èãðè­ùå, ïèð, ãóëü­áà. À êàêîé äåíü? Ñâÿ­ùåí­íûé äåíü î÷è­ùå­íèÿ âîé­ñêà, êîãäà âñå ïðî­õî­äè­ëè ìåæ­äó ïîëî­âè­íà­ìè æåðò­âåí­íî­ãî æèâîò­íî­ãî, êîãäà ïåðåä âîé­ñêîì íåñ­ëè îðó­æèå âñåõ áûëûõ ìàêåäîí­ñêèõ öàðåé è òîëü­êî ìû äâîå ñëå­äî­âà­ëè âåð­õîì, òåáÿ, îòåö, ïðè­êðû­âàÿ ñ áîêîâ, à çà íàìè ñëå­äî­âà­ëî ìàêåäîí­ñêîå âîé­ñêî. (4) Ìîæåò áûòü, â ïðî­øëîì ÿ è äîïóñ­êàë ïîñòóï­êè, òðå­áî­âàâ­øèå èñêóï­ëå­íèÿ, íî íåóæå­ëè ÿ, î÷è­ùåí­íûé îò íèõ ñâÿ­ùåí­íûì îáðÿäîì, óñòðåì­ëÿÿ âçãëÿä íà ïîëî­æåí­íîå ïî îáå ñòî­ðî­íû øåñò­âèÿ æåðò­âåí­íîå æèâîò­íîå, ìîã ïåðå­áè­ðàòü â óìå áðà­òî­óáèé­ñòâî, îòðà­âó, ìå÷è, ïðè­ãîòîâ­ëåí­íûå äëÿ ïèðóø­êè? À áóäü ýòî òàê, òî êàêè­ìè åùå ñâÿ­ùåí­íî­äåé­ñò­âè­ÿ­ìè î÷è­ñòèë áû ÿ ïîòîì ñâîþ äóøó, çàìà­ðàí­íóþ âñå­ìè âîç­ìîæ­íû­ìè ïðå­ñòóï­ëå­íè­ÿ­ìè?

(5) Íî Ïåð­ñåé, îñëåï­ëåí­íûé æàæ­äîþ îáâè­íå­íèÿ, õî÷åò âñå âûñòà­âèòü ïîäî­çðè­òåëü­íûì è âñå ïåðå­ìå­øè­âà­åò áåç ðàç­áî­ðà. (6) Âåäü åñëè ÿ õîòåë îòðà­âèòü òåáÿ çà îáåäîì, òî ÷òî áûëî áû íåëå­ïåå, ÷åì óïîð­ñò­âîì â ñðà­æå­íèè è äðà­êîé ðàñ­ñåð­äèòü òåáÿ òàê, ÷òîáû òû èç-çà ýòî­ãî, êàê è ñëå­äî­âà­ëî æäàòü, îòêà­çàë­ñÿ îò ïðè­ãëà­øå­íèÿ íà îáåä? (7) À óæ åñëè òû ðàñ­ñåð­äèë­ñÿ è íå ïîøåë, òî ÷òî áûëî äåëàòü ìíå: ñòà­ðàòü­ñÿ ëè òåáÿ óñïî­êî­èòü, ÷òîáû ïîèñ­êàòü äðó­ãîé ñëó­÷àé óïîòðå­áèòü âñå ðàâ­íî óæå ïðè­ãîòîâ­ëåí­íûé ÿä, (8) èëè ìåò­íóòü­ñÿ ê äðó­ãî­ìó çàìûñ­ëó è ïîïû­òàòü­ñÿ â òîò æå ñàìûé äåíü, ïðè­äÿ áóä­òî áû íà ïèðóø­êó, ïóñòèòü â õîä ìå÷è? (9) Âåäü åñëè áû ÿ òîëü­êî ïîäó­ìàë, ÷òî ýòî èç ñòðà­õà ñìåð­òè óêëî­íèë­ñÿ òû îò îáåäà, òî íåóæå­ëè ÿ áû íå äîãà­äàë­ñÿ, ÷òî èç-çà òîãî æå ñòðà­õà òû è ê ñåáå íà ïèðóø­êó ìåíÿ íå ïóñòèøü?!

13. «Ex­se­qua­mur ta­men quo­cum­que mo­do con­fic­ti or­di­nem cri­mi­nis. Plu­ri­bus mo­dis se pe­ti­tum cri­mi­na­tus est, et om­nes in­si­dia­rum vias in unum diem con­tu­lit. [2] Vo­lui in­ter­diu eum post lustra­tio­nem, cum con­cur­ri­mus, et qui­dem, si diis pla­cet, lustra­tio­num die oc­ci­de­re; vo­lui, cum ad ce­nam in­vi­ta­vi, ve­ne­no sci­li­cet tol­le­re; vo­lui, cum co­mi­sa­tum gla­diis suc­cincti me se­cu­ti sunt, fer­ro in­ter­fi­ce­re. [3] Tem­po­ra qui­dem qua­lia sint ad par­ri­ci­dium elec­ta vi­des: lu­sus, con­vi­vii, co­mi­sa­tio­nis. Quid? Dies qua­lis? Quo lustra­tus exer­ci­tus, quo in­ter di­vi­sam vic­ti­mam, prae­la­tis om­nium, qui um­quam fue­re, Ma­ce­do­niae re­gum ar­mis re­giis, duo so­li tua te­gen­tes la­te­ra, pa­ter, prae­vec­ti su­mus, et se­cu­tum est Ma­ce­do­num ag­men: [4] hoc ego, etiam si quid an­tea ad­mi­sis­sem pia­cu­lo dig­num, lustra­tus et ex­pia­tus sac­ro, tum cum ma­xi­me in hos­tiam iti­ne­ri nostro cir­cum­da­tam in­tuens, par­ri­ci­dium ve­ne­na gla­dios in co­mi­sa­tio­nem prae­pa­ra­tos vo­lu­ta­bam in ani­mo, ut qui­bus aliis dein­de sac­ris con­ta­mi­na­tam om­ni sce­le­re men­tem ex­pia­rem? [5] Sed cae­cus cri­mi­nan­di cu­pi­di­ta­te ani­mus, dum om­nia sus­pec­ta ef­fi­ce­re vult, aliud alio con­fun­dit. [6] Nam si ve­ne­no te in­ter ce­nam tol­le­re vo­lui, quid mi­nus ap­tum fuit quam per­ti­na­ci cer­ta­mi­ne et con­cur­su ira­tum te ef­fi­ce­re, ut me­ri­to, si­cut fe­cis­ti, in­vi­ta­tus ad ce­nam ab­nue­res? [7] Cum autem ira­tus ne­gas­ses, ut­rum ut pla­ca­rem te dan­da ope­ra fuit, ut aliam quae­re­rem oc­ca­sio­nem, quo­niam se­mel ve­ne­num pa­ra­ve­ram, [8] an ab il­lo con­si­lio ve­lut tran­si­lien­dum ad aliud fuit, ut fer­ro te, et qui­dem eodem die, per spe­ciem co­mi­sa­tio­nis oc­ci­de­rem? [9] Quo dein­de mo­do, si te me­tu mor­tis cre­de­bam ce­nam vi­tas­se meam, non ab eodem me­tu co­mi­sa­tio­nem quo­que vi­ta­tu­rum exis­ti­ma­bam?

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364004014 1364004015 1364004016