Ïåðåâîä È. È. Ìàõàíüêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
16. (1) Ñëåçû ñäàâèëè Äåìåòðèþ ãîðëî è ïðåðâàëè åãî ðå÷ü. Îòîñëàâ ñûíîâåé, Ôèëèïï íåäîëãî ïîñîâåùàëñÿ ñ äðóçüÿìè è îáúÿâèë, (2) ÷òî äåëî èõ îí ðàññóäèò íå ïî ñëîâàì è íå ïî êðàòêîì ðàçìûøëåíèè, íî ðàçîáðàâøèñü â îáðàçå æèçíè êàæäîãî è ñîïîñòàâèâ èõ ñëîâà è äåëà â áîëüøîì è â ìàëîì. (3) Âñåì ñòàëî ÿñíî, ÷òî îáâèíåíèå ïðîøëîé íî÷è ëåãêî îïðîâåðãíóòî, íî ïîäîçðèòåëüíîé îñòàåòñÿ ÷ðåçìåðíàÿ áëèçîñòü Äåìåòðèÿ ê ðèìëÿíàì. Òàê åùå ïðè æèçíè Ôèëèïïà áûëè ïîñåÿíû ñåìåíà ìàêåäîíñêîé âîéíû, êîòîðóþ ðèìëÿíàì ïðåäñòîÿëî âåñòè ñ Ïåðñååì. ñ.371 (4) Îáà êîíñóëà îòïðàâèëèñü â Ëèãóðèþ, êîòîðàÿ â òîò ãîä áûëà åäèíñòâåííîé êîíñóëüñêîé ïðîâèíöèåé, è òàê êàê èõ äåéñòâèÿ òàì áûëè óñïåøíû, íàçíà÷åíî áûëî îäíîäíåâíîå áëàãîäàðñòâåííîå ìîëåáñòâèå. (5) Îêîëî äâóõ òûñÿ÷ ëèãóðèéöåâ ïîäîøëè ê ñàìîé ãðàíèöå ïðîâèíöèè Ãàëëèÿ, ãäå íàõîäèëñÿ ëàãåðü Ìàðöåëëà, ñ ïðîñüáîé, ÷òîáû èõ ïðèíÿëè ïîä ïîêðîâèòåëüñòâî21. Ìàðöåëë, ïðèêàçàâ ëèãóðèéöàì æäàòü íà ìåñòå, ïèñüìîì çàïðîñèë ïðèêàçàíèé ó ñåíàòà. (6) Ñåíàò ïîâåëåë ïðåòîðó Ìàðêó Îãóëüíèþ íàïèñàòü Ìàðöåëëó, ÷òî ïðàâèëüíåå áóäåò, åñëè íå ñåíàò, à êîíñóëû, êîòîðûå âåäàþò ýòîé ïðîâèíöèåé, ðåøàò, ÷òî îòâå÷àåò èíòåðåñàì ãîñóäàðñòâà; âñå æå íåæåëàòåëüíî, åñëè ëèãóðèéöû áóäóò ïðèíÿòû íå êàê ñäàâøèåñÿ â ïëåí, à ó ñäàâøèõñÿ â ïëåí ñëåäóåò îòîáðàòü îðóæèå. Òàêèì îáðàçîì, ëèãóðèéöåâ ñåíàò ïî÷åë íóæíûì ïåðåäàòü â ðàñïîðÿæåíèå êîíñóëà. (7)  ýòî æå âðåìÿ ïðåòîðû ïðèáûëè â Èñïàíèþ: Ïóáëèé Ìàíëèé — â Äàëüíþþ, êîòîðîé îí óïðàâëÿë òàêæå è â ïðîøëóþ ñâîþ ïðåòóðó22, à Êâèíò Ôóëüâèé Ôëàêê — â Áëèæíþþ, ãäå îí ïðèíÿë âîéñêî îò Òåðåíöèÿ. À â Äàëüíåé Èñïàíèè â ýòî âðåìÿ èç-çà ñìåðòè ïðîêîíñóëà Ïóáëèÿ Ñåìïðîíèÿ23 êîìàíäóþùåãî íå áûëî. (8) Íà Ôóëüâèÿ Ôëàêêà, îñàæäàâøåãî èñïàíñêèé ãîðîä Óðáèêíó, íàïàëè êåëüòèáåðû; â íåñêîëüêèõ æåñòîêèõ ñðàæåíèÿõ áûëè óáèòû è ðàíåíû ìíîãèå ðèìñêèå âîèíû. Íî âåðõ âçÿëî óïîðñòâî Ôóëüâèÿ, ïîòîìó ÷òî íèêàêàÿ ñèëà íå ìîãëà çàñòàâèòü åãî ïðåêðàòèòü îñàäó; (9) óòîìëåííûå íåïðåñòàííûìè ñòû÷êàìè, êåëüòèáåðû îòñòóïèëè. Ëèøåííûé èõ ïîääåðæêè, ãîðîä ÷åðåç íåñêîëüêî äíåé áûë çàõâà÷åí è ðàçãðàáëåí; äîáû÷ó ïðåòîð âñþ îòäàë âîèíàì. Êðîìå òîãî, ÷òî Ôóëüâèé âçÿë ýòó êðåïîñòü, (10) à Ïóáëèé Ìàíëèé òîëüêî ñîáðàë âîåäèíî ðàññðåäîòî÷åííîå âîéñêî, íå ïðîèçîøëî íè÷åãî ïðèìå÷àòåëüíîãî, è îíè îòâåëè âîéñêà íà çèìîâêó. (11) Òàêîâû áûëè ñîáûòèÿ â Èñïàíèè â ýòî ëåòî. Òåðåíöèé æå ïî âîçâðàùåíèè èç ýòîé ïðîâèíöèè âîøåë â Ðèì ñ îâàöèåé: ïðîíåñåíî áûëî äåâÿòü òûñÿ÷ òðèñòà äâàäöàòü ôóíòîâ ñåðåáðà, âîñåìüäåñÿò äâà ôóíòà çîëîòà, à òàêæå øåñòüäåñÿò ñåìü çîëîòûõ âåíêîâ. |
16. Dicenti haec lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt. Philippus summotis iis paulisper collocutus cum amicis pronuntiavit, [2] non verbis se nec unius horae disceptatione causam eorum diiudicaturum, sed inquirendo in utriusque vitam ac mores, [3] et dicta factaque in magnis parvisque rebus observando, ut omnibus appareret noctis proximae crimen facile revictum, suspectam nimiam cum Romanis Demetrii gratiam esse. Haec maxime vivo Philippo velut semina iacta sunt Macedonici belli, quod cum Perseo gerendum erat. [4] Consules ambo in Ligures, quae tum una consularis provincia erat, proficiscuntur. Et quia prospere ibi res gesserunt, supplicatio in unum diem decreta est. [5] Ligurum duo milia fere ad extremum finem provinciae Galliae, ubi castra Marcellus habebat, venerunt uti reciperentur orantes. Marcellus opperiri eodem loco Liguribus iussis senatum per litteras consuluit. [6] Senatus rescribere M. Ogulnium praetorem Marcello iussit verius fuisse consules, quorum provincia esset, quam se quid e re publica esset decernere; tum quoque non placere nisi per deditionem Ligures recipi, et receptis arma adimi atque eos ad consules mitti senatum aequum censere. [7] Praetores eodem tempore, P. Manlius in ulteriorem Hispaniam, quam et priore praetura provinciam obtinuerat, Q. Fulvius Flaccus in citeriorem pervenit, exercitumque ab A. Terentio accepit: nam ulterior morte P. Sempronii proconsulis sine imperio fuerat. [8] Fulvium Flaccum oppidum Hispanum Urbicuam nomine oppugnantem Celtiberi adorti sunt. Dura ibi proelia aliquot facta, multi Romani milites et vulnerati et interfecti sunt. Vicit perseverantia Fulvius, quod nulla vi abstrahi ab obsidione potuit: Celtiberi fessi proeliis variis abscesserunt. [9] Urbs amoto auxilio eorum intra paucos dies capta et direpta est: praedam militibus praetor concessit. [10] Fulvius hoc oppido capto, Manlius exercitu tantum in unum coacto qui dissipatus fuerat, nulla alia memorabili gesta re, exercitus in hiberna deduxerunt. Haec ea aestate in Hispania gesta. [11] Terentius qui ex ea provincia decesserat ovans urbem iniit. Translatum argenti pondo novem milia trecenta viginti, auri octoginta pondo et duo, coronae aureae sexaginta septem. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß