История Рима от основания города

Книга XL, гл. 22

22. Phi­lip­pus Mae­di­cam pri­mum, dein­de so­li­tu­di­nes in­te­ria­cen­tes Mae­di­cae at­que Hae­mo transgres­sus sep­ti­mis de­mum castris ad ra­di­ces mon­tis per­ve­nit. Ibi unum mo­ra­tus diem ad de­li­gen­dos quos du­ce­ret se­cum, ter­tio die iter est ingres­sus. [2] Mo­di­cus pri­mo la­bor in imis col­li­bus fuit. Quan­tum in al­ti­tu­di­nem eg­re­die­ban­tur, ma­gis ma­gis­que sil­vestria et ple­ra­que in­via lo­ca ex­ci­pie­bant: [3] per­ve­ne­re dein­de in tam opa­cum iter ut prae den­si­ta­te ar­bo­rum im­mis­so­rum­que alio­rum in alios ra­mo­rum perspi­ci cae­lum vix pos­set. [4] Ut ve­ro iugis appro­pin­qua­bant, quod ra­rum in al­tis lo­cis est, adeo om­nia con­tec­ta ne­bu­la erant, ut haud se­cus quam noc­tur­no iti­ne­re im­pe­di­ren­tur. Ter­tio de­mum die ad ver­ti­cem per­ven­tum. [5] Ni­hil vol­ga­tae opi­nio­ni deg­res­si in­de det­ra­xe­runt, ma­gis cre­do, ne va­ni­tas iti­ne­ris lu­dib­rio es­set, quam quod di­ver­sa in­ter se ma­ria mon­tes­que et am­nes ex uno lo­co conspi­ci po­tue­rint. [6] Ve­xa­ti om­nes, et an­te alios rex ip­se, quo gra­vior aeta­te erat, dif­fi­cul­ta­te viae est. [7] Dua­bus aris ibi Iovi et So­li sac­ra­tis cum im­mo­las­set, qua tri­duo as­cen­de­rat, bi­duo est deg­res­sus, fri­go­ra noc­tur­na ma­xi­me me­tuens, quae ca­ni­cu­lae or­tu si­mi­lia bru­ma­li­bus erant. [8] Mul­tis per eos dies dif­fi­cul­ta­ti­bus conflic­ta­tus ni­hi­lo lae­tio­ra in castris in­ve­nit, ubi sum­ma pe­nu­ria erat, ut in re­gio­ne quam ab om­ni par­te so­li­tu­di­nes clau­de­rent. [9] Ita­que unum tan­tum mo­ra­tus diem quie­tis eorum cau­sa quos ha­bue­rat se­cum, iti­ne­re in­de si­mi­li fu­gae in Den­the­le­tos transcur­rit. [10] So­cii erant, sed prop­ter ino­piam haud se­cus quam hos­tium fi­nes Ma­ce­do­nes po­pu­la­ti sunt: [11] ra­pien­do enim pas­sim vil­las pri­mum, dein quos­dam etiam vi­cos evas­ta­runt, non si­ne mag­no pu­do­re re­gis, cum so­cio­rum vo­ces ne­qui­quam deos so­cia­les no­men­que suum implo­ran­tes audi­ret. [12] Fru­men­to in­de sub­la­to in Mae­di­cam reg­res­sus, ur­bem quam Pet­ram ap­pel­lant op­pug­na­re est ador­tus. [13] Ip­se a cam­pestri adi­tu castra po­suit, Per­seum fi­lium cum mo­di­ca ma­nu cir­cum­mi­sit, ut a su­pe­rio­ri­bus lo­cis ur­bem aggre­de­re­tur. [14] Op­pi­da­ni, cum ter­ror un­di­que insta­ret, ob­si­di­bus da­tis in prae­sen­tia de­di­de­runt se­se: iidem, postquam exer­ci­tus re­ces­sit, ob­li­ti ob­si­dum re­lic­ta ur­be in lo­ca mu­ni­ta et mon­tes re­fu­ge­runt.

[15] Phi­lip­pus om­ni ge­ne­re la­bo­ris si­ne ul­lo ef­fec­tu fa­ti­ga­tis mi­li­ti­bus et frau­de Di­dae prae­to­ris auc­tis in fi­lium sus­pi­cio­ni­bus in Ma­ce­do­niam re­diit.