История Рима от основания города

Книга XL, гл. 28

28. Bi­na cis mon­tes castra Li­gu­rum erant. [2] Ex iis pri­mis die­bus so­le or­to pa­ri­ter om­nes com­po­si­ti et instruc­ti pro­ce­de­bant; tum ni­si ex­sa­tia­ti ci­bo vi­no­que ar­ma non ca­pie­bant, dis­per­si inor­di­na­ti exi­bant, ut qui­bus pro­pe cer­tum es­set hos­tes extra val­lum non ela­tu­ros sig­na. [3] Ad­ver­sus ita in­com­po­si­tos eos ve­nien­tes cla­mo­re pa­ri­ter om­nium qui in castris erant, ca­lo­num quo­que et li­xa­rum sub­la­to si­mul om­ni­bus por­tis Ro­ma­ni eru­pe­runt. [4] Li­gu­ri­bus adeo impro­vi­sa res fuit ut pe­rin­de ac si in­si­diis cir­cum­ven­ti fo­rent tre­pi­da­rent. [5] Exi­guum tem­po­ris ali­qua for­ma pug­nae fuit: fu­ga dein­de ef­fu­sa et fu­gien­tium pas­sim cae­des erat, equi­ti­bus da­to sig­no ut conscen­de­rent equos nec ef­fu­ge­re quem­quam si­ne­rent. In castra om­nes tre­pi­da fu­ga com­pul­si sunt, dein­de ip­sis exu­ti castris. [6] Sup­ra quin­de­cim mi­lia Li­gu­rum eo die oc­ci­sa, cap­ti duo mi­lia et tre­cen­ti. Tri­duo post Li­gu­rum In­gau­no­rum no­men om­ne ob­si­di­bus da­tis in di­cio­nem ve­nit. [7] Gu­ber­na­to­res nau­tae­que con­qui­si­ti, qui in prae­da­to­riis fuis­sent na­vi­bus, at­que om­nes in cus­to­diam co­niec­ti. Et a C. Ma­tie­no duum­vi­ro na­ves eius ge­ne­ris in Li­gus­ti­na ora tri­gin­ta duae cap­tae sunt. [8] Haec qui nun­tia­rent lit­te­ras­que ad se­na­tum fer­rent, L. Aure­lius Cot­ta C. Sul­pi­cius Gal­lus Ro­mam mis­si, si­mul­que pe­te­rent ut L. Aemi­lio con­fec­ta pro­vin­cia de­ce­de­re et de­du­ce­re se­cum mi­li­tes li­ce­ret at­que di­mit­te­re. [9] Ut­rum­que per­mis­sum ab se­na­tu et suppli­ca­tio ad om­nia pul­vi­na­ria per tri­duum dec­re­ta, ius­si­que prae­to­res Pe­ti­lius ur­ba­nas di­mit­te­re le­gio­nes, Fa­bius so­ciis at­que no­mi­ni La­ti­no re­mit­te­re di­lec­tum; [10] et ut prae­tor ur­ba­nus con­su­li­bus scri­be­ret se­na­tum aequ­um cen­se­re su­bi­ta­rios mi­li­tes, tu­mul­tus cau­sa conscrip­tos, pri­mo quo­que tem­po­re di­mit­ti.