Ïåðåâîä È. È. Ìàõàíüêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
32. (1) Çàìûêàâøèå ñòðîé êåëüòèáåðû ïåðâûìè óâèäàëè îãîíü, è ïî âñåìó èõ âîéñêó ðàçëåòåëàñü âåñòü, ÷òî ëàãåðü çàõâà÷åí è âîâñþ ãîðèò. Ýòî óñèëèëî â êåëüòèáåðàõ ñòðàõ, à ðèìëÿíàì ïðèáàâèëî äóõà. (2) Óæå äîíîñèëèñü ïîáåäíûå êðèêè ðèìñêèõ âîèíîâ, óæå âèäíåëñÿ ïûëàþùèé íåïðèÿòåëüñêèé ëàãåðü. (3) Íî êåëüòèáåðû íåäîëãî ïðåáûâàëè â çàìåøàòåëüñòâå: ïîñêîëüêó èì â ñëó÷àå ïîðàæåíèÿ íåêóäà áûëî óêðûòüñÿ è íàäåæäà íà ñïàñåíèå áûëà òîëüêî â áîþ, îíè ñ åùå áîëüøèì óïîðñòâîì âîçîáíîâèëè áèòâó. (4) Ñåðåäèíó èõ ñòðîÿ îæåñòî÷åííî òåñíèë ïÿòûé ëåãèîí, íî îíè óâåðåííî óäàðèëè ïî ëåâîìó êðûëó, âèäÿ, ÷òî ðèìëÿíå âûñòðîèëè òàì ìåñòíûå, èõ æå ïëåìåíè, âñïîìîãàòåëüíûå âîéñêà. (5) Óæå êàçàëîñü, ÷òî ëåâîå êðûëî ðèìëÿí áóäåò îòáðîøåíî, êîãäà íà ïîìîùü ïîäîñïåë ñåäüìîé ëåãèîí.  ýòî æå âðåìÿ, â ðàçãàð áèòâû ê ðèìëÿíàì ïîäîøëî îõðàíåíèå, îñòàâëåííîå â Ýáóðå, à ñ òûëà êåëüòèáåðîâ òåñíèë Àöèëèé. (6) Äîëãî èçáèâàëè ðèìëÿíå êåëüòèáåðîâ, çàæàòûõ ïîñåðåäèíå, îñòàâøèåñÿ â æèâûõ ðàçáåæàëèñü âî âñå ñòîðîíû. Ïîñëàííûå çà íèìè â äâóõ íàïðàâëåíèÿõ âñàäíèêè ïåðåáèëè èõ ìíîæåñòâî.  ýòîò äåíü áûëî óáèòî äî äâàäöàòè òðåõ òûñÿ÷ âðàãîâ, âçÿòî â ïëåí ÷åòûðå òûñÿ÷è ñåìüñîò, çàõâà÷åíî áîëåå ïÿòèñîò êîíåé è âîñåìüäåñÿò âîñåìü çíàìåí. (7) Ýòî áûëà âåëèêàÿ, íî è äëÿ ðèìëÿí íå áåñêðîâíàÿ ïîáåäà: èõ ïàëî èç äâóõ ëåãèîíîâ íåìíîãèì áîëåå äâóõñîò ÷åëîâåê, ëàòèíñêèõ ñîþçíèêîâ — âîñåìüñîò òðèäöàòü, à èç ÷óæåçåìíûõ âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñê — ïî÷òè äâå òûñÿ÷è ÷åòûðåñòà. (8) Ïðåòîð ñ ïîáåäîíîñíûì âîéñêîì âåðíóëñÿ â ëàãåðü, Àöèëèþ æå áûëî ïðèêàçàíî îñòàâàòüñÿ â çàõâà÷åííîì ñòàíå. Íà ñëåäóþùèé äåíü áûëè ñîáðàíû äîñïåõè óáèòûõ âðàãîâ è íà îáùåé ñõîäêå íàãðàæäåíû ñàìûå äîáëåñòíûå âîèíû. |
32. Postremi Celtiberorum qui in acie erant, primi flammam conspexere, deinde per totam aciem vulgatum est castra amissa esse et tum cum maxime ardere. Unde illis terror, inde Romanis animus crevit. [2] Iam clamor suorum vincentium accidebat, iam ardentia hostium castra apparebant. [3] Celtiberi parumper incertis animis fluctuati sunt: ceterum postquam receptus pulsis nullus erat nec usquam nisi in certamine spes, pertinacius de integro capessunt pugnam. [4] Acie media urgebantur acriter a quinta legione: adversus laevum cornu, in quo sui generis provincialia auxilia instruxisse Romanos cernebant, cum maiore fiducia intulerunt signa. [5] Iam prope erat ut sinistrum cornu pelleretur Romanis, ni septima legio successisset. Simul ab oppido Aebura qui in praesidio relicti erant, in medio ardore pugnae advenerunt, et Acilius ab tergo erat. [6] Diu in medio caesi Celtiberi: qui supererant in omnes passim partes capessunt fugam. Equites bipartito in eos emissi magnam caedem edidere. Ad viginti tria milia hostium eo die occisa, capta quattuor milia septingenti cum equis plus quingentis et signa militaria octoginta octo. [7] Magna victoria non tamen incruenta fuit: Romani milites de duabus legionibus paulo plus ducenti, socium Latini nominis octingenti triginta, externorum auxiliarium ferme duo milia et quadringenti ceciderunt. [8] Praetor in castra victorem exercitum reduxit, Acilius manere in captis ab se castris iussus. Postero die spolia de hostibus lecta, et pro contione donati quorum virtus insignis fuerat. |