Ïåðåâîä È. È. Ìàõàíüêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
56. (1) Ïåðñåé, áóäó÷è èçâåùåí, ÷òî âñå îáíàðóæèëîñü, áûë óæå ñëèøêîì ñèëåí, ÷òîáû ñïàñàòüñÿ áåãñòâîì; (2) òåì íå ìåíåå îí ñòàðàëñÿ äåðæàòüñÿ ïîîäàëü, ÷òîáû, ïîêà Ôèëèïï æèâ, óáåðå÷üñÿ îò âñïûøêè åãî ãíåâà. À Ôèëèïïó, êîòîðûé óæå óïóñòèë íàäåæäó ñõâàòèòü Ïåðñåÿ, ÷òîáû åãî êàçíèòü, îñòàëîñü ñòàðàòüñÿ, ÷òîáû òîò â ñâîåé áåçíàêàçàííîñòè íå ñìîã âîñïîëüçîâàòüñÿ åùå è íàãðàäîé çà çëîäåÿíèå. (3) Èòàê, öàðü ïðèçâàë Àíòèãîíà, êîòîðîìó îáÿçàí áûë áëàãîäàðíîñòüþ óæå çà ðàñêðûòèå áðàòîóáèéñòâà. Ôèëèïï ñ÷èòàë, ÷òî ìàêåäîíÿíàì íå ïðèäåòñÿ íè ñòûäèòüñÿ, íè ñîæàëåòü, åñëè Àíòèãîí ñòàíåò öàðåì, — òåì áîëåå, ÷òî ñâåæà åùå ñëàâà åãî äÿäè. È Ôèëèïï ñêàçàë: (4) «Ïîñêîëüêó, Àíòèãîí, ÿ â çëîñ÷àñòüå ñâîåì äîøåë óæå äî òîãî, ÷òî óæàñíàÿ äëÿ ðîäèòåëÿ óòðàòà ïîñëåäíåãî ñûíà äîëæíà áûòü ìíå æåëàííîé, ÿ õî÷ó ïåðåäàòü òåáå öàðñòâî, êîòîðîå ïðèíÿë îò òâîåãî ñëàâíîãî äÿäè ñîõðàíåííûì è äàæå ïðèóìíîæåííûì åãî ÷åñòíîé îïåêîé. (5) Îäíîãî òåáÿ ÿ ñåé÷àñ ñ÷èòàþ äîñòîéíûì öàðñòâà. À åñëè áû íèêîãî íå îñòàëîñü, òî ÿ ïðåäïî÷åë áû, ÷òîáû îíî ëó÷øå ïîãèáëî è ðàñòî÷èëîñü, ÷åì äîñòàëîñü Ïåðñåþ êàê íàãðàäà çà êîâàðñòâî è ïðåñòóïëåíèå. (6) ß áóäó ñ÷èòàòü, ÷òî Äåìåòðèé èñòîðãíóò èç ïðåèñïîäíåé è âîçâðàùåí ìíå, åñëè îñòàâëþ íà åãî ìåñòå òåáÿ, êòî îäèí îïëàêàë ñìåðòü íåâèíîâíîãî è çëîñ÷àñòíóþ ìîþ îøèáêó». (7) Ïîñëå ýòîãî ðàçãîâîðà Ôèëèïï íå ïåðåñòàâàë îêðóæàòü Àíòèãîíà âñåìè ïî÷åñòÿìè. Êîãäà Ïåðñåé îòëó÷èëñÿ âî Ôðàêèþ, Ôèëèïï îòïðàâèëñÿ ïî ãîðîäàì Ìàêåäîíèè îáúÿâëÿòü èõ ïðàâèòåëÿì î ñâîèõ âèäàõ íà Àíòèãîíà; è åñëè á åìó ñóæäåíî áûëî æèòü ïîäîëüøå, òî îí, íåñîìíåííî, ïåðåäàë áû Àíòèãîíó âëàñòü. (8) Íî, îòïðàâèâøèñü èç Äåìåòðèàäû â Ôåññàëîíèêó, Ôèëèïï íàäîëãî òàì çàäåðæàëñÿ, à ïåðååõàâ îòòóäà â Àìôèïîëü, òÿæåëî çàáîëåë. (9) Íî ñòðàäàë îí áîëüøå äóøîþ, ÷åì ñ.397 òåëîì, — ñíåäàåìûé áåñïîêîéñòâîì, îí ïîòåðÿë ñîí; íåîòñòóïíàÿ òåíü áåçâèííî óáèòîãî ñûíà íå äàâàëà åìó ïîêîÿ, è óìåð îí, ñòðàøíî ïðîêëèíàÿ äðóãîãî138. (10) È âñå-òàêè Àíòèãîí åùå ìîã áû óñòðåìèòüñÿ ê âëàñòè, åñëè á îí áûë çäåñü æå139 èëè åñëè áû ñðàçó áûëî îáúÿâëåíî î ñìåðòè öàðÿ. (11) Íî âðà÷ Êàëëèãåí, âåäàâøèé ëå÷åíèåì öàðÿ, íå ñòàë æäàòü åãî ñìåðòè, ïðè ïåðâûõ ïðèçíàêàõ áåçíàäåæíîãî ïîëîæåíèÿ îí, ïî óãîâîðó, òîò÷àñ äàë çíàòü î òîì Ïåðñåþ, ïîñëàâ ãîíöîâ, äëÿ êîòîðûõ çàðàíåå ðàññòàâëåíû áûëè êîíè, à äî åãî ïðèáûòèÿ ñêðûâàë ñìåðòü öàðÿ îò âñåõ ïîñòîðîííèõ. |
56. Perseus certior factus omnia detecta esse, potentior quidem erat quam ut fugam necessariam duceret: [2] tantum ut procul abesset curabat, interim velut ab incendio flagrantis irae, dum Philippus viveret, se defensurus. Is spe potiundi ad poenam corporis eius amissa, quod reliquum erat, id studere ne super impunitatem etiam praemio sceleris frueretur. [3] Antigonum igitur appellat, cui et palam facti parricidii gratia obnoxius erat, et nequaquam pudendum aut paenitendum eum regem Macedonibus propter recentem patrui Antigoni gloriam fore censebat. [4] «Quando in eam fortunam veni», inquit «Antigone, ut orbitas mihi, quam alii detestantur parentes, optabilis esse debeat, regnum, quod a patruo tuo forti non solum fideli tutela eius custoditum et auctum etiam accepi, id tibi tradere in animo est. [5] Te unum habeo quem dignum regno iudicem. Se neminem haberem, perire et exstingui id mallem quam Perseo scelestae fraudis praemium esse. [6] Demetrium excitatum ab inferis restitutumque credam mihi, si te, qui morti innocentis, qui meo infelici errori unus illacrimasti, in locum eius substitutum relinquam». [7] Ab hoc sermone omni genere honoris producere eum non destitit. Cum in Thracia Perseus abesset, circumire Macedoniae urbes principibusque Antigonum commendare; et si vita longior suppetisset, haud dubium fuit quin eum in possessione regni relicturus fuerit. [8] Ab Demetriade profectus Thessalonicae plurimum temporis moratus fuerat. Inde cum Amphipolim venisset gravi morbo est implicitus. [9] Sed animo tamen aegrum magis fuisse quam corpore constat; curisque et vigiliis, cum identidem species et umbrae insontis interempti filii agitarent, extinctum esse cum diris execrationibus alterius. [10] Tamen admoveri potuisset Antigonus si aut adfuisset aut statim palam facta esset mors regis. [11] Medicus Calligenes qui curationi praeerat, non expectata morte regis, a primis desperationis notis nuntios per dispositos equos, ita ut convenerat misit ad Perseum, et mortem regis in adventum eius omnes qui extra regiam erant, celavit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß