История Рима от основания города

Книга XLI, гл. 11

11. Pau­cis an­te die­bus Iuni­us Man­lius­que op­pi­dum Ne­sat­tium, quo se prin­ci­pes Histro­rum et re­gu­lus ip­se Aepu­lo re­ce­pe­rat, sum­ma vi op­pug­na­re coe­pe­rant. [2] Eo Clau­dius dua­bus le­gio­ni­bus no­vis ad­duc­tis, ve­te­re exer­ci­tu cum suis du­ci­bus di­mis­so, ip­se op­pi­dum cir­cum­se­dit et vi­neis op­pug­na­re in­ten­dit, [3] am­nem­que prae­terfluen­tem moe­nia, qui et im­pe­di­men­to op­pug­nan­ti­bus erat et aqua­tio­nem Histris prae­be­bat, mul­to­rum die­rum ope­re ex­cep­tum no­vo al­veo aver­tit. [4] Ea res bar­ba­ros mi­ra­cu­lo ter­ruit absci­sae aquae: et ne tum qui­dem me­mo­res pa­cis, in cae­dem co­niu­gum ac li­be­ro­rum ver­si, etiam ut spec­ta­cu­lo hos­ti­bus tam foe­dum fa­ci­nus es­set, pa­lam in mu­ris tru­ci­da­tos prae­ci­pi­ta­bant. [5] In­ter si­mul complo­ra­tio­nem fe­mi­na­rum pue­ro­rum­que, si­mul ne­fan­dam cae­dem, mi­li­tes transgres­si mu­rum op­pi­dum intra­runt. [6] Cui­us cap­ti tu­mul­tum ubi ex pa­vi­do cla­mo­re fu­gien­tium ac­ce­pit rex, traie­cit fer­ro pec­tus, ne vi­vus ca­pe­re­tur; ce­te­ri cap­ti aut oc­ci­si. [7] Duo dein­de op­pi­da, Mu­ti­la et Fa­ve­ria, vi cap­ta et de­le­ta. [8] Prae­da, ut in gen­te ino­pi, spe maior fuit, et om­nis mi­li­ti­bus con­ces­sa est. Quin­que mi­lia ca­pi­tum ses­cen­ta tri­gin­ta duo sub co­ro­na ve­nie­runt. Auc­to­res bel­li vir­gis cae­si et se­cu­ri per­cus­si. [9] Histria to­ta tri­um op­pi­do­rum ex­ci­dio et mor­te re­gis pa­ca­ta est; om­nes­que un­di­que po­pu­li ob­si­di­bus da­tis in di­cio­nem ve­ne­runt.

[10] Sub Histri­ci fi­nem bel­li apud Li­gu­res con­ci­lia de bel­lo ha­be­ri coep­ta.