Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
15. (1) Êîãäà ïîñîëüñòâà áûëè îòïóùåíû, Ãàðïàë ñ âåëè÷àéøåé ïîñïåøíîñòüþ âîçâðàòèëñÿ â Ìàêåäîíèþ è ñîîáùèë ñâîåìó öàðþ, ÷òî ïîêà ðèìëÿíå ê âîéíå åùå íå ãîòîâÿòñÿ, (2) íî òàê âðàæäåáíî íàñòðîåíû, ÷òî íå çàìåäëÿò åå íà÷àòü. Ïåðñåé, ïî ìíåíèþ êîòîðîãî ýòî òàê è äîëæíî áûëî ñëó÷èòüñÿ, ñàì æåëàë âîéíû, ïîëàãàÿ, ÷òî îí òåïåðü äîñòèã âûñøåé ñòåïåíè ñâîåãî ìîãóùåñòâà. (3) Áîëüøå âñåãî îí áûë çîë íà Ýâìåíà; è, íà÷èíàÿ âîéíó, õîòåë, ÷òîáû ïåðâîé æåðòâîé åå áûë èìåííî îí, îí íàíÿë äëÿ ýòîãî äåëà óáèéö — êðèòÿíèíà Ýâàíäðà, âîæäÿ âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñê, è òðåõ ìàêåäîíÿí, ïðèâûêøèõ èñïîëíÿòü ïîäîáíûå ïîðó÷åíèÿ; èõ îí ñíàáäèë ïèñüìàìè ê çíàêîìîé åìó Ïðàêñî — æåíùèíå, èçâåñòíîé â Äåëüôàõ ñâîèì áîãàòñòâîì è âëèÿíèåì. (4) Áûëî äîñòîâåðíî èçâåñòíî, ÷òî Ýâìåí ïîñåòèò Äåëüôû äëÿ ñîâåðøåíèÿ æåðòâîïðèíîøåíèé â õðàìå Àïîëëîíà. Îïåðåäèâ öàðÿ, óáèéöû âìåñòå ñ Ýâàíäðîì áðîäèëè ïî îêðåñòíîñòÿì Äåëüô, âûñìàòðèâàÿ ëèøü ìåñòî, óäîáíîå äëÿ èñïîëíåíèÿ èõ ñ.430 çàìûñëà. (5) Ïî äîðîãå îò Êèððû ê õðàìó, íå äîõîäÿ äî ìåñòà, çàíÿòîãî ïîñòðîéêàìè, áûëà èçãîðîäü âäîëü îãðàäû, øåäøåé ñëåâà îò òðîïû, êîòîðàÿ åäâà îòñòóïàëà îò ñòåíû è áûëà ïðèãîäíà òîëüêî äëÿ îäèíî÷íûõ ïåøåõîäîâ. Ñïðàâà îò ýòîé òðîïèíêè çåìëÿ îáâàëèëàñü íà äîâîëüíî çíà÷èòåëüíóþ ãëóáèíó, è îáðàçîâàëñÿ áîëüøîé îáðûâ. (6) Çàãîâîðùèêè çàñåëè ïîçàäè îãðàäû, íà ñîîðóæåííûõ èìè ñòóïåíüêàõ, ÷òîáû ñ íèõ, êàê ñî ñòåíû, áðîñàòü äðîòèêè â ïðîõîäÿùåãî ìèìî. (7) Öàðü øåë îò ìîðÿ. Ñíà÷àëà åãî îêðóæàëà ãóñòàÿ òîëïà äðóçåé è òåëîõðàíèòåëåé, ïîòîì, ïî ìåðå ñóæåíèÿ òðîïèíêè, îêðóæàâøàÿ åãî ñâèòà íà÷àëà ïîñòåïåííî ðåäåòü. (8) Êîãäà äîñòèãëè òîãî ìåñòà, ãäå íóæíî áûëî ïðîáèðàòüñÿ ïî îäíîìó, ïåðâûì ïî òðîïèíêå äâèíóëñÿ ãëàâà ýòîëèéñêîãî ñîþçà Ïàíòàëåîíò, ñ êîòîðûì öàðü âåë áåñåäó. (9)  ýòî âðåìÿ ïîäñòåðåãàâøèå èõ ìàêåäîíÿíå âñêî÷èëè è îáðóøèëè âíèç äâà îãðîìíûõ êàìíÿ, îäèí èç êîòîðûõ óäàðèë öàðÿ ïî ãîëîâå, äðóãîé — ïî ïëå÷ó. (10) Îãëóøåííûé óäàðîì Ýâìåí ñêàòèëñÿ ñ òðîïèíêè âíèç ïî ñêëîíó è áûë çàáðîñàí åùå ãðàäîì êàìíåé. Âñÿ ñâèòà, âêëþ÷àÿ òîëïó äðóçåé è òåëîõðàíèòåëåé, ïðè âèäå åãî ïàäåíèÿ ðàçáåæàëàñü. Ïàíòàëåîíò, íàïðîòèâ, áåññòðàøíî îñòàëñÿ íà ìåñòå, ÷òîáû çàùèùàòü öàðÿ. |
15. Legationibus dimissis cum Harpalus, quanta maxima celeritate poterat, regressus in Macedoniam nuntiasset regi, [2] nondum quidem parantes bellum reliquisse se Romanos, sed ita infestos ut facile appareret non dilaturos, et ipse, praeterquam quod et ita credebat futurum, iam etiam volebat, in flore virium se credens esse. [3] Eumeni ante omnes infestus erat; a cuius sanguine ordiens bellum, Euandrum Cretensem, ducem auxiliorum, et Macedonas tres assuetos ministeriis talium facinorum ad caedem regis subornat litterasque eis dat ad Praxo hospitam, principem auctoritate et opibus Delphorum. [4] Satis constabat Eumenem, ut sacrificaret Apollini, Delphos escensurum. Praegressi cum Euandro insidiatores nihil aliud ad peragendum inceptum quam loci opportunitatem, omnia circumeuntes, quaerebant. [5] Escendentibus ad templum a Cirrha, priusquam perveniretur ad frequentia aedificiis loca, maceria erat ab laeva ad semitam paulum extantem a fundamento, qua singuli transirent; dextra pars labe terrae in aliquantum altitudinis derupta erat. [6] Post maceriam se abdiderunt gradibus adstructis, ut ex ea velut e muro tela in praetereuntem conicerent. [7] Primo a mari circumfusa turba amicorum ac satellitum procedebat, deinde extenuabant paulatim angustiae agmen. [8] Ubi ad eum locum ventum est qua singulis eundum erat, primus semitam ingressus Pantaleon, Aetoliae princeps, cum quo institutus regi sermo erat. [9] Tum insidiatores exorti saxa duo ingentia devolvunt, quorum altero caput ictum est regi, altero umerus; [10] sopitusque ex semita procidit in declive, multis super prolapsum iam saxis congestis. Et ceteri quidem, etiam amicorum et satellitum turba, postquam cadentem videre, diffugiunt; Pantaleon contra impavidus mansit ad protegendum regem. |