Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
24. (1) Ñåíàò ïîâåëåë, ÷òîáû Ãóëóññà îòâåòèë íà ýòè ðå÷è èëè, åñëè åìó óãîäíî, ñïåðâà îáúÿñíèë öåëü ñâîåãî ïðèåçäà â Ðèì. (2) Òîò çàÿâèë, ÷òî åìó òðóäíî îáñóæäàòü òå äåëà, ïî ïîâîäó êîòîðûõ îí íå ïîëó÷àë íèêàêèõ óêàçàíèé îòöà, à îòöó òðóäíî áûëî äàòü åìó ïîðó÷åíèÿ, ïîòîìó ÷òî êàðôàãåíÿíå ñêðûëè, î ÷åì îíè ñîáèðàþòñÿ õëîïîòàòü è âîîáùå ñâîå íàìåðåíèå åõàòü â Ðèì. (3) Íåñêîëüêî íî÷åé èõ çíàòíåéøèå ãðàæäàíå óñòðàèâàëè òàéíûå ñîâåùàíèÿ â õðàìå Ýñêóëàïà52 è òàì ðåøèëè îòïðàâèòü ïîñëîâ â Ðèì ñ ñåêðåòíûìè ïîðó÷åíèÿìè. (4) Ïî ýòîé ïðè÷èíå îòåö è íàïðàâèë åãî ñþäà óìîëÿòü ñåíàò, ÷òîáû òîò íå äîâåðÿë íàâåòàì èõ îáùèõ âðàãîâ, êîòîðûå íåíàâèäÿò öàðÿ ïî îäíîé ëèøü ïðè÷èíå — èç-çà åãî íåïîêîëåáèìîé âåðíîñòè íàðîäó ðèìñêîìó. (5) Âûñëóøàâ îáå ñòîðîíû è îáñóäèâ æàëîáû êàðôàãåíÿí, ñåíàò ïîâåëåë äàòü ñëåäóþùèé îòâåò: (6) Ãóëóññà, ïî îïðåäåëåíèþ ñåíàòà, äîëæåí íåìåäëåííî îòïðàâèòüñÿ â Íóìèäèþ è âîçâåñòèòü îòöó, ÷òîáû òîò êàê ìîæíî ñêîðåå íàïðàâèë â ñåíàò ïîñëîâ ïî ïîâîäó êàðôàãåíñêèõ æàëîá è ïðèãëàñèë áû ñàìèõ êàðôàãåíÿí ÿâèòüñÿ â Ðèì äëÿ ðàçáîðà äåëà. (7) Ðèìëÿíå âñåãäà çàáîòèëèñü è áóäóò çàáîòèòüñÿ î ÷åñòè Ìàñèíèññû, íî íå ìîãóò ðàäè äðóæáû æåðòâîâàòü ñïðàâåäëèâîñòüþ. (8) Îíè õîòÿò, ÷òîáû îáå ñòîðîíû âëàäåëè òåì, ÷òî êàæäîé ïðèíàäëåæèò, è íå íàìåðåíû óñòàíàâëèâàòü íîâûå ãðàíèöû, íàîáîðîò, ñîõðàíÿòü ñòàðûå. (9) Íå äëÿ òîãî îñòàâèëè îíè ãîðîä è çåìëè ïîáåæäåííûì êàðôàãåíÿíàì, ÷òîáû ñðåäè ìèðà íåñïðàâåäëèâî îòîáðàòü òî, ÷òî íå áûëî îòíÿòî ïî ïðàâó âîéíû. (10) Ñ òàêèì îòâåòîì áûëè îòïóùåíû êíÿçü è êàðôàãåíÿíå. Ïî îáû÷àþ ðèìëÿíå âðó÷èëè èì äàðû53, ðàäóøíî îêàçàâ ïðè ýòîì è äðóãèå ïîäîáàþùèå ãîñòÿì ïî÷åñòè. |
24. Interrogari Gulussam placuit quid ad ea responderet, aut, si prius mallet expromere, super qua re Romam venisset. [2] Gulussa neque sibi facile esse dixit de iis rebus agere de quibus nihil mandati a patre haberet, neque patri facile fuisse mandare, cum Carthaginienses nec, de qua re acturi essent, nec omnino ituros se Romam indicaverint. [3] In aede Aesculapi clandestinum eos per aliquot noctes consilium principum habuisse, unde nihil emanasse praeterquam legatos occultis cum mandatis Romam mitti. [4] Eam causam fuisse patri mittendi se Romam, qui deprecaretur senatum ne quid communibus inimicis criminantibus se crederent, quem ob nullam aliam causam nisi propter constantem fidem erga populum Romanum odissent. [5] His utrimque auditis senatus, de postulatis Carthaginiensium consultus responderi ita iussit: [6] Gulussam placere extemplo in Numidiam proficisci et nuntiare patri ut de iis de quibus Carthaginienses querantur legatos quam primum ad senatum mittat denuntietque Carthaginiensibus, ut ad disceptandum veniant. [7] Se alia quae possent Masinissae honoris causa et fecisse et facturos esse; ius gratiae non dare. [8] Agrum qua cuiusque sit possideri velle, nec novos statuere fines, sed veteres observare in animo habere. [9] Carthaginiensibus victis se et urbem et agros concessisse, non ut in pace eriperent per iniuriam, quae iure belli non ademissent. [10] Ita regulus Carthaginiensesque dimissi. Munera ex instituto data utrisque aliaque hospitalia comiter conservata. |