Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLII, ãë. 25

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

25. (1)  òî æå ïðè­ìåð­íî âðå­ìÿ â Ðèì âîç­âðà­òè­ëèñü ïîñëû Ãíåé Ñåð­âè­ëèé Öåïè­îí, Àïïèé Êëàâ­äèé Öåí­òîí è Òèò Àííèé Ëóñê, êîòî­ðûå åçäè­ëè â Ìàêåäî­íèþ, ÷òîáû ïîòðå­áî­âàòü îò öàðÿ âîç­ìå­ùå­íèÿ54 è îáú­ÿâèòü åìó î ïðå­êðà­ùå­íèè äðóæ­áû ñ íèì. (2) Îíè ïî ïîðÿä­êó ðàñ­ñêà­çà­ëè îáî âñåì óâèäåí­íîì è óñëû­øàí­íîì, ÷åì åùå áîëü­øå îæå­ñòî­÷è­ëè è áåç òîãî âðàæ­äåá­íî íàñòðî­åí­íûé ïî îòíî­øå­íèþ ê Ïåð­ñåþ ñåíàò. Âî âñåõ ãîðî­äàõ Ìàêåäî­íèè, ãîâî­ðè­ëè îíè, ýíåð­ãè÷­íî ãîòî­âÿò­ñÿ ê âîéíå; (3) ÿâèâ­øèñü ê öàðþ, îíè íåñêîëü­êî äíåé íå ìîã­ëè äîáèòü­ñÿ âîç­ìîæ­íî­ñòè âñòðå­òèòü­ñÿ ñ íèì; êîãäà, ïîòå­ðÿâ íàäåæ­äó íà ñâèäà­íèå, îíè äâè­íó­ëèñü â îáðàò­íûé ïóòü, òîãäà ëèøü èõ âåð­íó­ëè ñ äîðî­ãè è äîïó­ñòè­ëè ê öàðþ; (4) ñóù­íîñòü èõ ðå÷è çàêëþ­÷à­ëàñü â ñëå­äóþ­ùåì: Ôèëèïï çàêëþ­÷èë, à ñàì Ïåð­ñåé ïîñëå ñìåð­òè îòöà âîç­îá­íî­âèë äîãî­âîð, â ñèëó êîòî­ðî­ãî åìó îïðå­äå­ëåí­íî çàïðå­ùà­þò âîå­âàòü âíå ïðå­äå­ëîâ ñâî­åé ñòðà­íû è íàïà­äàòü íà ñîþç­íè­êîâ ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà; (5) çàòåì ïîñëû ïî ïîðÿä­êó èçëî­æè­ëè âñå èçâåñò­íûå è íåñî­ìíåí­íûå íàðó­øå­íèÿ, î êîòî­ðûõ íåäàâ­íî â èõ ïðè­ñóò­ñò­âèè äîêëà­äû­âàë â ñåíà­òå Ýâìåí; (6) â çàêëþ­÷å­íèå óïî­ìÿ­íó­ëè î òîì, ÷òî â Ñàìî­ôðà­êèè íà ïðî­òÿ­æå­íèè ìíî­ãèõ äíåé öàðü òàé­íî ñîâå­ùàë­ñÿ ñ ïîñîëü­ñòâà­ìè îò ãîñóäàðñòâ Àçèè; (7) íàêî­íåö, çàÿâè­ëè, ÷òî ñåíàò ñ.436 çà òàêîå íàðó­øå­íèå ïðàâ ñ÷è­òà­åò âïîëíå ñïðà­âåä­ëè­âûì ïîòðå­áî­âàòü îò íåãî óäî­âëå­òâî­ðå­íèÿ çà ýòè îáèäû è ÷òîáû ðèì­ëÿ­íàì è èõ ñîþç­íè­êàì âåð­íó­ëè âñå òî, ÷åì öàðü çàâëà­äåë â íàðó­øå­íèå çàêîí­íî­ãî äîãî­âî­ðà. (8) Öàðü55 æå ñíà­÷à­ëà ðàç­ãíå­âàë­ñÿ è îòâå­÷àë íà ýòè òðå­áî­âà­íèÿ ñóðî­âî, óêî­ðÿÿ ðèì­ëÿí çà àë÷­íîñòü è ãîð­äîñòü; ãîâî­ðèë, ÷òî îäíè ïîñëû çà äðó­ãè­ìè ÿâëÿ­þò­ñÿ ê íåìó, ÷òîáû ñëåäèòü çà êàæ­äûì åãî ñëî­âîì è ïîñòóï­êîì, èáî ðèì­ëÿíå ïîëà­ãà­þò, ÷òî âñå ñëî­âà è äåëà ñâîè îí îáÿ­çàí äåëàòü ñîîá­ðàç­íî ñ èõ âîëåé è ïðè­êà­çà­íè­ÿ­ìè. (9) Äîë­ãî è ìíî­ãî åùå îí êðè­÷àë, à ïîòîì ïðè­êà­çàë èì ÿâèòü­ñÿ íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü, çàÿâèâ, ÷òî æåëà­åò äàòü èì ïèñü­ìåí­íûé îòâåò. (10) È äåé­ñò­âè­òåëü­íî, îí âðó­÷èë èì ïîñëà­íèå òàêî­ãî ñîäåð­æà­íèÿ: ñîþç, çàêëþ­÷åí­íûé ñ åãî îòöîì, íå èìå­åò ê íåìó íèêà­êî­ãî îòíî­øå­íèÿ; îí âîç­îá­íî­âèë åãî íå ïîòî­ìó, ÷òî îäîá­ðÿë, à ïîòî­ìó, ÷òî â íà÷à­ëå ñâî­åãî ïðàâ­ëå­íèÿ äîë­æåí áûë ñîãëà­øàòü­ñÿ íà âñå; (11) åñëè ðèì­ëÿíå æåëà­þò çàêëþ­÷èòü ñ íèì íîâûé äîãî­âîð, òî ñíà­÷à­ëà íóæ­íî äîãî­âî­ðèòü­ñÿ îá óñëî­âè­ÿõ; åñëè îíè ïðè­äóò ê ìûñ­ëè î çàêëþ­÷å­íèè ðàâ­íî­ïðàâ­íî­ãî ñîþ­çà, òî è ñàì îí ïîäó­ìà­åò, ÷òî åìó äåëàòü, è îíè, î÷å­âèä­íî, ïîçà­áîòÿò­ñÿ î áëà­ãå ñâî­åãî ãîñóäàð­ñòâà. (12) Âðó­÷èâ ýòî ïèñü­ìî, öàðü ïîñïåø­íî âûøåë, à çà íèì è âñå ñòà­ëè ðàñ­õî­äèòü­ñÿ èç öàð­ñêî­ãî äâîð­öà. Òîãäà ïîñëû îáú­ÿâè­ëè î ïðå­êðà­ùå­íèè ñ íèì äðóæ­áû è ñîþ­çà. Ïðè ýòèõ ñëî­âàõ îí â ÿðî­ñòè îñòà­íî­âèë­ñÿ è ãðîì­êî ïðè­êà­çàë èì ïîêè­íóòü ïðå­äå­ëû ñâî­åãî öàð­ñòâà â òðè äíÿ. (13) Ñ òåì îíè è óäà­ëè­ëèñü, ïðè­÷åì íè âî âðå­ìÿ èõ ïðå­áû­âà­íèÿ ïðè äâî­ðå, íè ïðè îòáû­òèè èì íå âûêà­çà­ëè íè ìàëåé­øå­ãî çíà­êà ëþáåç­íî­ñòè èëè ãîñòå­ïðè­èì­ñòâà.

Çàòåì áûëè âûñëó­øà­íû ïîñëû ôåñ­ñà­ëèé­öåâ è ýòî­ëèé­öåâ. (14) Æåëàÿ ïîñêî­ðåå óçíàòü, êàêèõ âîæäåé áóäåò èìåòü ãîñóäàð­ñòâî â ñëå­äóþ­ùåì ãîäó, ñåíàò ðåøèë íàïè­ñàòü êîí­ñó­ëàì, ÷òîáû îäèí èç íèõ, êîòî­ðûé ìîæåò, ïðè­áûë â Ðèì äëÿ âûáî­ðîâ äîëæ­íîñò­íûõ ëèö.

25. Sub idem tem­pus Cn. Ser­vi­lius Cae­pio Ap. Clau­dius Cen­to T. An­nius Lus­cus le­ga­ti ad res re­pe­ten­das in Ma­ce­do­niam re­nun­tian­dam­que ami­ci­tiam re­gi mis­si re­die­runt; [2] qui iam sua spon­te in­fes­tum Per­sei se­na­tum in­su­per ac­cen­de­runt, re­la­tis or­di­ne quae vi­dis­sent quae­que audis­sent: vi­dis­se se per om­nes ur­bes Ma­ce­do­num sum­ma vi pa­ra­ri bel­lum. [3] Cum ad re­gem per­ve­nis­sent, per mul­tos dies con­ve­nien­di eius po­tes­ta­tem non fac­tam; postre­mo, cum des­pe­ra­to iam col­lo­quio pro­fec­ti es­sent, tum de­mum se ex iti­ne­re re­vo­ca­tos et ad eum intro­duc­tos es­se. [4] Suae ora­tio­nis sum­mam fuis­se: foe­dus cum Phi­lip­po ic­tum es­se, cum ip­so eo post mor­tem pat­ris re­no­va­tum, in quo di­ser­te pro­hi­be­ri eum extra fi­nes ar­ma ef­fer­re, pro­hi­be­ri so­cios po­pu­li Ro­ma­ni la­ces­se­re bel­lo. [5] Ex­po­si­ta dein­de ab se or­di­ne, quae ip­si nu­per in se­na­tu Eume­nen ve­ra om­nia et com­per­ta re­fe­ren­tem audis­sent. [6] Sa­moth­ra­cae prae­te­rea per mul­tos dies oc­cul­tum con­si­lium cum le­ga­tio­ni­bus ci­vi­ta­tium Asiae re­gem ha­buis­se. [7] Pro his iniu­riis sa­tis­fie­ri se­na­tum aequ­um cen­se­re, red­di­que si­bi res so­ciis­que suis quas contra ius foe­de­ris ha­beat. [8] Re­gem ad ea pri­mo ac­cen­sum ira incle­men­ter lo­cu­tum, ava­ri­tiam su­per­biam­que Ro­ma­nis obi­cien­tem fre­men­tem­que quod alii su­per alios le­ga­ti ve­ni­rent spe­cu­la­tum dic­ta fac­ta­que sua, quod se ad nu­tum im­pe­rium­que eorum om­nia di­ce­re ac fa­ce­re aequ­um cen­se­rent; [9] postre­mo mul­tum ac diu vo­ci­fe­ra­tum re­ver­ti pos­te­ro die ius­sis­se: scrip­tum se res­pon­sum da­re vel­le. [10] Tum ita si­bi scrip­tum tra­di­tum es­se: foe­dus cum pat­re ic­tum ad se ni­hil per­ti­ne­re; id se re­no­va­ri, non quia pro­ba­ret sed quia in no­va pos­ses­sio­ne reg­ni pa­tien­da om­nia es­sent, pas­sum. [11] No­vum foe­dus si se­cum fa­ce­re vel­lent, con­ve­ni­re pri­us de con­di­cio­ni­bus de­be­re; si in ani­mum in­du­ce­rent, ut ex aequo foe­dus fie­ret, et se vi­su­rum quid si­bi fa­cien­dum es­set, et il­los cre­de­re e re pub­li­ca con­sul­tu­ros. [12] At­que ita se pro­ri­puis­se, et sum­mo­ve­ri e re­gia om­nes coep­tos. Tum se ami­ci­tiam et so­cie­ta­tem re­nun­tias­se. Qua vo­ce eum ac­cen­sum res­ti­tis­se at­que vo­ce cla­ra de­nun­tias­se si­bi ut tri­duo reg­ni sui de­ce­de­rent fi­ni­bus. [13] Ita se pro­fec­tos; nec si­bi aut ma­nen­ti­bus aut abeun­ti­bus quid­quam hos­pi­ta­li­ter aut be­nig­ne fac­tum.

[14] Thes­sa­li dein­de Aeto­li­que le­ga­ti audi­ti. Se­na­tui, ut sci­rent quam pri­mum qui­bus du­ci­bus usu­ra res pub­li­ca es­set, lit­te­ras mit­ti con­su­li­bus pla­cuit ut uter eorum pos­set Ro­mam ad ma­gistra­tus crean­dos ve­ni­ret.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 54Òðå­áî­âà­íèå âîç­ìå­ùå­íèÿ — ïåð­âûé øàã ê îáú­ÿâ­ëå­íèþ âîé­íû. Ñð.: I, 32, 5—12 è XXXVI, 3, 7—12.
  • 55Ñýéäæ ñ÷è­òà­åò, ÷òî îòíî­øå­íèå Ïåð­ñåÿ ê ïåðå­ãî­âî­ðàì îõà­ðàê­òå­ðè­çî­âà­íî çäåñü èíà­÷å, ÷åì â ïîñëå­äóþ­ùåì èçëî­æå­íèè (ãë. 36 è 39) è îáú­ÿñ­íÿ­åò ýòî èñïîëü­çî­âà­íè­åì çäåñü òåí­äåí­öè­îç­íî­ãî ðèì­ñêî­ãî èñòî÷­íè­êà. Íî âñÿ ãëà­âà — ïåðå­ñêàç äîêëà­äà ðèì­ñêèõ ïîñëîâ ñåíà­òó.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010223 1327007031 1327008013 1364004226 1364004227 1364004228