Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLII, ãë. 59

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

59. (1) Âûñòðî­åí­íûå èìåí­íî òàêèì îáðà­çîì áîå­âûå ëèíèè ïðî­òèâ­íè­êîâ, ïî÷òè ðàâ­íûå ïî ÷èñ­ëó êîí­íè­êîâ è ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íûõ, âñòó­ïè­ëè â ñðà­æå­íèå ïîñëå òîãî, êàê ïðàù­íè­êè è ñòðåë­êè çàâÿ­çà­ëè áîé. (2) Ïðåæ­äå âñåõ ôðà­êèé­öû, ñëîâ­íî äèêèå çâå­ðè, äîë­ãî òîìèâ­øè­å­ñÿ â êëåò­êàõ, ñ òàêîé ÿðî­ñòüþ è ñ òàêèì ãðîì­êèì âîï­ëåì ðèíó­ëèñü íà ïðà­âûé ôëàíã, ãäå ñòî­ÿ­ëà êîí­íè­öà èòà­ëèé­öåâ, ÷òî íàðîä ýòîò, áåñ­ñòðàø­íûé ïî ïðè­ðî­äå è çàêà­ëåí­íûé â áèò­âàõ, ïðè­øåë â ñìÿ­òå­íèå; (3) <> ïåøèå âîè­íû ìå÷à­ìè169 îòðà­æà­ëè óäà­ðû êîïèé, ïîä­ðå­çà­ëè êîíÿì æèëû íà íîãàõ, ïðî­ïà­ðû­âà­ëè èì æèâîòû. ñ.462 (4) Ïåð­ñåé, áðî­ñèâ­øèñü â öåíòð áîå­âîé ëèíèè, ïðè ïåð­âîì æå íàòèñ­êå çàñòà­âèë ãðå­êîâ îòñòó­ïèòü.  òî âðå­ìÿ êàê ïðî­òèâ­íèê ñèëü­íî òåñ­íèë èõ ñ òûëó, ôåñ­ñà­ëèé­ñêàÿ êîí­íè­öà, ñòî­ÿâ­øàÿ â çàïà­ñå ÷óòü ïîçà­äè ëåâî­ãî êðû­ëà è ñìîò­ðåâ­øàÿ ñíà­÷à­ëà íà áèò­âó ñî ñòî­ðî­íû, òåïåðü, ïðè äóð­íîì îáî­ðî­òå ñîáû­òèé, ïðè­íåñ­ëà ñàìóþ áîëü­øóþ ïîìîùü. (5) Îòõî­äÿ ïîñòå­ïåí­íî â ïîë­íîì ïîðÿä­êå è ñîåäè­íèâ­øèñü ñî âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûì âîé­ñêîì Ýâìå­íà, îíà âìå­ñòå ñ íèì äàëà âîç­ìîæ­íîñòü áåç­îïàñ­íî îòñòó­ïèòü ðàñ­ñû­ïàâ­øèì­ñÿ â áåñ­ïî­ðÿäî÷­íîì áåã­ñòâå ñîþç­íè­êàì, à êîãäà âðàã îñëà­áèë ñâîé íàòèñê, òî ðèñê­íó­ëà äàæå âûñòó­ïàòü âïå­ðåä è, ïðè­íè­ìàÿ áåãó­ùèõ, ñïàñ­ëà ìíî­æå­ñòâî âîè­íîâ. (6) À öàð­ñêèå âîé­ñêà, ñàìè øèðî­êî ðàñ­ñå­ÿâ­øè­å­ñÿ â ïðå­ñëå­äî­âà­íèè, íå îñìå­ëè­âà­ëèñü âñòó­ïàòü â áîé ñ ýòè­ìè ñïëî­÷åí­íû­ìè, ñòðîé­íî âûñòó­ïàþ­ùè­ìè áîé­öà­ìè. (7) Îäåð­æàâ ïîáåäó â êîí­íîì ñðà­æå­íèè, öàðü áûë òîãî ìíå­íèÿ, ÷òî íåìíî­ãî íåäî­ñòà­âà­ëî äî ïîë­íî­ãî îêîí­÷à­íèÿ âîé­íû, åñëè áû åãî ÷óòü ïîä­äåð­æà­ëè; êàê ðàç â òî âðå­ìÿ, êàê îí âîîäó­øåâ­ëÿë ñâî­èõ ñîë­äàò, ïîäî­ñïå­ëà ôàëàí­ãà, êîòî­ðóþ ïî ñîá­ñò­âåí­íî­ìó ïî÷è­íó ïîñïåø­íî ïðè­âå­ëè Ãèï­ïèé è Ëåîí­íàò, óçíàâ­øèå îá óäà÷­íîé êàâà­ëå­ðèé­ñêîé àòà­êå è ïîæå­ëàâ­øèå ïðè­ñî­åäè­íèòü­ñÿ ê ñìå­ëî­ìó ïðåä­ïðè­ÿ­òèþ. (8) Ïîêà öàðü êîëå­áàë­ñÿ ìåæ­äó íàäåæ­äîé è ñòðà­õîì ïåðåä ñòîëü ðèñ­êî­âàí­íûì øàãîì, êðè­òÿ­íèí Ýâàíäð, ñ ÷üåé ïîìî­ùüþ â ñâîå âðå­ìÿ ñîâåð­øå­íî áûëî â Äåëü­ôàõ ïîêó­øå­íèå íà Ýâìå­íà170, çàâèäåâ èäó­ùóþ ñòðîé­íû­ìè ðÿäà­ìè ïåõîòó, (9) áðî­ñèë­ñÿ ê öàðþ è íàñòîé­÷è­âî ñòàë óáåæ­äàòü, ÷òî íåëü­çÿ, âîç­ãîð­äèâ­øèñü îäíîé óäà­÷åé, îïðî­ìåò­÷è­âî, áåç íóæ­äû ðèñ­êî­âàòü âñåé âîé­íîé; (10) åñëè-äå öàðü, óäî­âîëü­ñò­âî­âàâ­øèñü äîñòèã­íó­òûì óñïå­õîì, ïðå­êðà­òèò ñåãî­äíÿ æå ñðà­æå­íèå, òî îí èëè ïîëó­÷èò âîç­ìîæ­íîñòü çàêëþ­÷èòü ìèð íà ïî÷åò­íûõ óñëî­âè­ÿõ, èëè, åñëè ïðåä­ïî­÷òåò ïðî­äîë­æèòü âîé­íó, ïðè­îá­ðå­òåò ìíî­ãî ñîþç­íè­êîâ, êîòî­ðûå ïðè­ñî­åäè­íÿò­ñÿ ê òîìó, íà ÷üåé ñòî­ðîíå îêà­æåò­ñÿ ñ÷à­ñòüå. (11) Ïåð­ñåé â äóøå ñàì ñêëî­íÿë­ñÿ ê òàêî­ìó ðåøå­íèþ è ïîòî­ìó, ïîõâà­ëèâ Ýâàíä­ðà, ïðè­êà­çàë ïîâåð­íóòü çíà­ìå­íà è ïåøå­ìó âîé­ñêó âåð­íóòü­ñÿ â ëàãåðü, à êîí­íè­êàì äàòü ñèã­íàë ê îòñòóï­ëå­íèþ.

59. In hunc mo­dum ma­xi­me instruc­tae acies, par fer­me ut­rim­que nu­me­ris equi­tum ac le­vis ar­ma­tu­rae, con­cur­runt, a fun­di­to­ri­bus iacu­la­to­ri­bus­que qui prae­ces­se­rant proe­lio or­to. [2] Pri­mi om­nium Thra­ces, haud se­cus quam diu cla­ustris re­ten­tae fe­rae, ita con­ci­ta­ti cum in­gen­ti cla­mo­re in dextrum cor­nu, Ita­li­cos equi­tes, [3] in­cur­re­runt ut usu bel­li et in­ge­nio im­pa­vi­da gens tur­ba­re­tur . . . . has­tas pe­te­re pe­di­tes . . . . nunc suc­ci­de­re cru­ra equis, nunc ilia suf­fo­de­re. [4] Per­seus, in me­diam in­vec­tus aciem, Grae­cos pri­mo im­pe­tu aver­tit; qui­bus fu­sis cum gra­vis ab ter­go insta­ret hos­tis, Thes­sa­lo­rum equi­ta­tus, qui a lae­vo cor­nu bre­vi spa­tio diiunctus in sub­si­diis fue­rat extra con­cur­sum, pri­mo spec­ta­tor cer­ta­mi­nis, dein­de incli­na­ta re ma­xi­mo usui fuit. [5] Ce­den­tes enim sen­sim in­teg­ris or­di­ni­bus, postquam se Eume­nis auxi­liis adiun­xe­runt, et cum eo tu­tum in­ter or­di­nes suos re­cep­tum so­ciis fu­ga dis­si­pa­tis da­bant et, cum mi­nus con­fer­ti hos­tes insta­rent, prog­re­di etiam ausi mul­tos fu­gien­tium ob­vios ex­ce­pe­runt. [6] Nec re­gii, spar­si iam ip­si pas­sim se­quen­do, cum or­di­na­tis et cer­to in­ce­den­ti­bus gra­du ma­nus con­se­re­re aude­bant. [7] Cum vic­tor equestri proe­lio rex par­vo mo­men­to si adiu­vis­set de­bel­la­tum es­se cla­ma­ret, et op­por­tu­ne ad­hor­tan­ti su­per­ve­nit pha­lanx quam sua spon­te, ne auda­ci coep­to dees­sent, Hip­pias et Leon­na­tus rap­tim ad­du­xe­rant, postquam pros­pe­re pug­nas­se equi­tem ac­ce­pe­runt. [8] Fluc­tuan­te re­ge in­ter spem me­tum­que tan­tae rei co­nan­dae Cre­ten­sis Euan­der, quo mi­nistro Del­phis ad in­si­dias Eume­nis re­gis usus erat, postquam ag­men pe­di­tum ve­nien­tium sub sig­nis vi­dit, [9] ad re­gem ac­cur­rit et mo­ne­re insti­tit ne ela­tus fe­li­ci­ta­te sum­mam re­rum te­me­re in non ne­ces­sa­riam aleam da­ret; [10] si con­ten­tus be­ne re ges­ta quies­set eo die, vel pa­cis ho­nes­tae con­di­cio­nem ha­bi­tu­rum vel plu­ri­mos bel­li so­cios qui for­tu­nam se­que­ren­tur si bel­la­re mal­let. In hoc con­si­lium pro­nior erat ani­mus re­gis. [11] Ita­que col­lau­da­to Euandro sig­na re­fer­ri pe­di­tum­que ag­men re­di­re in castra iubet, equi­ti­bus re­cep­tui ca­ne­re.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 169Ëàêó­íû íå ïîä­äà­þò­ñÿ óáåäè­òåëü­íî­ìó âîñ­ñòà­íîâ­ëå­íèþ.
  • 170Ñì. âûøå, ãë. 15, 3 è äàëåå.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004212 1364004233 1364004248 1364004260 1364004261 1364004262