Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLII, ãë. 60

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

60. (1)  ýòîò äåíü ðèì­ëÿíå ïîòå­ðÿ­ëè äâå­ñòè âñàä­íè­êîâ è íå ìåíåå äâóõ òûñÿ÷ ïåõî­òèí­öåâ; îêî­ëî øåñòè­ñîò ÷åëî­âåê ïîïà­ëè â ïëåí. Ó öàðÿ ïîãèá­ëè äâà­äöàòü êîí­íè­êîâ è ñîðîê ïåõî­òèí­öåâ. (2) Ïî âîç­âðà­ùå­íèè ïîáåäè­òå­ëåé â ëàãåðü íàñòó­ïè­ëî îáùåå ëèêî­âà­íèå, íî îñî­áåí­íî áðî­ñà­ëàñü â ãëà­çà íåîáóçäàí­íàÿ ðàäîñòü ôðà­êèé­öåâ, êîòî­ðûå âåð­íó­ëèñü, ðàñ­ïå­âàÿ ïåñ­íè è íåñÿ íàñà­æåí­íûå íà êîïüÿ âðà­æå­ñêèå ãîëî­âû. (3) Ðèì­ëÿíå æå íå òîëü­êî ïðè­øëè â óíû­íèå, ïðî­èã­ðàâ­øè áèò­âó, íî è ñî ñòðà­õîì æäà­ëè, íå íàïà­äåò ëè íåïðè­ÿ­òåëü âíå­çàï­íî íà ëàãåðü. Ýâìåí ñîâå­òî­âàë êîí­ñó­ëó ïåðå­íå­ñòè ëàãåðü çà Ïåíåé, ÷òîáû ðåêà ñëó­æè­ëà çàùè­òîé, ïîêà ðàñ­òå­ðÿí­íûå âîè­íû íå ñîáå­ðóò­ñÿ ñ äóõîì. (4) Êîí­ñóë ïåðå­æè­âàë, ñ÷è­òàÿ ïîçîð­íûì ñîçíàòü­ñÿ â òðó­ñî­ñòè; ïîä­÷è­íèâ­øèñü, îäíà­êî, çäðà­âî­ìó ñìûñ­ëó, îí ïåðå­ïðà­âèë âîé­ñêî â íî÷­íîé òèøèíå è óêðå­ïèë­ñÿ íà äðó­ãîì áåðå­ãó. (5) Öàðü, ÿâèâ­øèé­ñÿ íàçàâ­òðà, ÷òîáû âûçâàòü âðà­ãà íà áîé, îáíà­ðó­æèë, ÷òî ðèì­ñêèé ëàãåðü ñòî­èò çà ðåêîé â áåç­îïàñ­íîì ìåñòå; òóò îí ïîíÿë, ÷òî ñîâåð­øèë îøèá­êó, îòêà­çàâ­øèñü â÷å­ðà îò ñ.463 ïðå­ñëå­äî­âà­íèÿ ïîáåæ­äåí­íûõ, íî åùå ãîðàçäî áîëü­øèé ïðî­ìàõ — ïðî­âåäÿ â ïîë­íîì áåç­äåé­ñò­âèè íî÷ü; (6) âåäü åñëè áû îí ïóñòèë â äåëî òîëü­êî ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íûõ âîè­íîâ, íå áåñ­ïî­êîÿ ïðî­÷èõ, òî è òîãäà âî âðå­ìÿ îáùåé ñóìà­òî­õè ïðè ïåðå­ïðà­âå ïðî­òèâ­íè­êà ÷åðåç ðåêó ìîæ­íî áûëî áû èñòðå­áèòü áî́ëüøóþ ÷àñòü åãî âîé­ñêà. (7) ×òî äî ðèì­ëÿí, òî, îáåñ­ïå­÷èâ áåç­îïàñ­íîñòü ëàãå­ðÿ, îíè èçáà­âè­ëèñü îò ñòðà­õà ïåðåä íåïî­ñðåä­ñò­âåí­íîé óãðî­çîé, íî ñîêðó­øà­ëèñü ïî ïîâî­äó ïîíå­ñåí­íûõ ïîòåðü, à ãëàâ­íûì îáðà­çîì — ïîòå­ðÿ ñëà­âû îñî­áåí­íî ìó÷è­ëà èõ. (8) Íà âîåí­íîì ñîâå­òå ïåðåä êîí­ñó­ëîì âñå âûãî­ðà­æè­âà­ëè ñåáÿ è ñâà­ëè­âà­ëè âèíó íà ýòî­ëèé­öåâ; óòâåð­æäàÿ, ÷òî èìåí­íî îíè ïîëî­æè­ëè íà÷à­ëî áåã­ñòâó è ñìÿ­òå­íèþ (9) è ÷òî èõ ñòðàõ çàðà­çèë ñîþç­íè­êîâ-ãðå­êîâ. Ïÿòå­ðûõ çíàò­íûõ ýòî­ëèé­öåâ, êîòî­ðûå, êàê ãîâî­ðè­ëè, áûëè çàìå­÷å­íû â ÷èñ­ëå ïåð­âûõ áåã­ëå­öîâ, îòïðà­âè­ëè â Ðèì171. (10) Ôåñ­ñà­ëèé­öåâ æå ïîõâà­ëè­ëè ïåðåä ñîáðà­íè­åì, à ïðåä­âî­äè­òå­ëåé èõ äàæå íàãðà­äè­ëè çà äîá­ëåñòü.

60. Ce­ci­de­re eo die ab Ro­ma­nis du­cen­ti equi­tes, duo mi­lia haud mi­nus pe­di­tum; cap­ti ses­cen­ti fer­me. Ex re­giis autem vi­gin­ti equi­tes, quad­ra­gin­ta pe­di­tes in­ter­fec­ti. [2] Postquam re­die­re in castra vic­to­res, om­nes qui­dem lae­ti, an­te alios Thra­cum in­so­lens lae­ti­tia emi­ne­bat; cum can­tu enim su­per­fi­xa has­tis ca­pi­ta hos­tium por­tan­tes re­die­runt. [3] Apud Ro­ma­nos non maes­ti­tia tan­tum ex ma­le ges­ta re, sed pa­vor etiam erat ne ex­templo castra hos­tis aggre­de­re­tur. Eume­nes con­su­li sua­de­re, ut trans Pe­neum transfer­ret castra, ut pro mu­ni­men­to am­nem ha­be­ret, dum per­cul­si mi­li­tes ani­mos col­li­ge­rent. Con­sul mo­ve­ri fla­gi­tio ti­mo­ris fa­ten­di; [4] vic­tus ta­men ra­tio­ne, si­len­tio noc­tis transduc­tis co­piis, castra in ul­te­rio­re ri­pa com­mu­ni­vit. [5] Rex pos­te­ro die ad la­ces­sen­dos proe­lio hos­tes prog­res­sus, postquam trans am­nem in tu­to po­si­ta castra ani­mad­ver­tit, fa­te­ba­tur qui­dem pec­ca­tum quod pri­die non insti­tis­set vic­tis, sed ali­quan­to maio­rem cul­pam es­se quod noc­te fo­ret ces­sa­tum; [6] nam, ut ne­mi­nem ali­um suo­rum mo­ve­ret, le­vi ar­ma­tu­ra im­mis­sa tre­pi­dan­tium in tran­si­tu flu­mi­nis hos­tium de­le­ri mag­na ex par­te co­pias po­tuis­se. [7] Ro­ma­nis qui­dem prae­sens pa­vor demptus erat, in tu­to castra ha­ben­ti­bus; dam­num in­ter ce­te­ra prae­ci­pue fa­mae mo­ve­bat. [8] Et in con­si­lio apud con­su­lem pro se quis­que in Aeto­los con­fe­re­bant cau­sam: ab iis fu­gae ter­ro­ris­que prin­ci­pium or­tum; [9] se­cu­tos pa­vo­rem Aeto­lo­rum et ce­te­ros so­cios Grae­co­rum po­pu­lo­rum. Quin­que prin­ci­pes Aeto­lo­rum, qui pri­mi ter­ga ver­ten­tes conspec­ti di­ce­ban­tur, Ro­mam mis­si. [10] Thes­sa­li pro con­tio­ne lau­da­ti, du­ces­que eorum etiam vir­tu­tis cau­sa do­na­ti.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 171Ïî ñëî­âàì Ïîëè­áèÿ (XXVII, 15, 14), ýòî­ëèé­öû, îòïðàâ­ëåí­íûå â Ðèì, áûëè îêëå­âå­òà­íû Ëèêèñ­êîì (ñì. âûøå, ãë. 38, 2 è ïðè­ìå÷. 96) è åãî ñòî­ðîí­íè­êà­ìè (ñð. òàê­æå: Àïïè­àí. Âîé­íû ñ Ìàêåäî­íè­åé, ôðàãì. 12, 2).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364004261 1364004262 1364004263