Ïåðåâîä Ì. Ï. Ôåäîðîâà, È. Ô. Ìàêàðåíêîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, A. C. Schlesinger, 1938/1991. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
60. (1)  ýòîò äåíü ðèìëÿíå ïîòåðÿëè äâåñòè âñàäíèêîâ è íå ìåíåå äâóõ òûñÿ÷ ïåõîòèíöåâ; îêîëî øåñòèñîò ÷åëîâåê ïîïàëè â ïëåí. Ó öàðÿ ïîãèáëè äâàäöàòü êîííèêîâ è ñîðîê ïåõîòèíöåâ. (2) Ïî âîçâðàùåíèè ïîáåäèòåëåé â ëàãåðü íàñòóïèëî îáùåå ëèêîâàíèå, íî îñîáåííî áðîñàëàñü â ãëàçà íåîáóçäàííàÿ ðàäîñòü ôðàêèéöåâ, êîòîðûå âåðíóëèñü, ðàñïåâàÿ ïåñíè è íåñÿ íàñàæåííûå íà êîïüÿ âðàæåñêèå ãîëîâû. (3) Ðèìëÿíå æå íå òîëüêî ïðèøëè â óíûíèå, ïðîèãðàâøè áèòâó, íî è ñî ñòðàõîì æäàëè, íå íàïàäåò ëè íåïðèÿòåëü âíåçàïíî íà ëàãåðü. Ýâìåí ñîâåòîâàë êîíñóëó ïåðåíåñòè ëàãåðü çà Ïåíåé, ÷òîáû ðåêà ñëóæèëà çàùèòîé, ïîêà ðàñòåðÿííûå âîèíû íå ñîáåðóòñÿ ñ äóõîì. (4) Êîíñóë ïåðåæèâàë, ñ÷èòàÿ ïîçîðíûì ñîçíàòüñÿ â òðóñîñòè; ïîä÷èíèâøèñü, îäíàêî, çäðàâîìó ñìûñëó, îí ïåðåïðàâèë âîéñêî â íî÷íîé òèøèíå è óêðåïèëñÿ íà äðóãîì áåðåãó. (5) Öàðü, ÿâèâøèéñÿ íàçàâòðà, ÷òîáû âûçâàòü âðàãà íà áîé, îáíàðóæèë, ÷òî ðèìñêèé ëàãåðü ñòîèò çà ðåêîé â áåçîïàñíîì ìåñòå; òóò îí ïîíÿë, ÷òî ñîâåðøèë îøèáêó, îòêàçàâøèñü â÷åðà îò ñ.463 ïðåñëåäîâàíèÿ ïîáåæäåííûõ, íî åùå ãîðàçäî áîëüøèé ïðîìàõ — ïðîâåäÿ â ïîëíîì áåçäåéñòâèè íî÷ü; (6) âåäü åñëè áû îí ïóñòèë â äåëî òîëüêî ëåãêîâîîðóæåííûõ âîèíîâ, íå áåñïîêîÿ ïðî÷èõ, òî è òîãäà âî âðåìÿ îáùåé ñóìàòîõè ïðè ïåðåïðàâå ïðîòèâíèêà ÷åðåç ðåêó ìîæíî áûëî áû èñòðåáèòü áî́ëüøóþ ÷àñòü åãî âîéñêà. (7) ×òî äî ðèìëÿí, òî, îáåñïå÷èâ áåçîïàñíîñòü ëàãåðÿ, îíè èçáàâèëèñü îò ñòðàõà ïåðåä íåïîñðåäñòâåííîé óãðîçîé, íî ñîêðóøàëèñü ïî ïîâîäó ïîíåñåííûõ ïîòåðü, à ãëàâíûì îáðàçîì — ïîòåðÿ ñëàâû îñîáåííî ìó÷èëà èõ. (8) Íà âîåííîì ñîâåòå ïåðåä êîíñóëîì âñå âûãîðàæèâàëè ñåáÿ è ñâàëèâàëè âèíó íà ýòîëèéöåâ; óòâåðæäàÿ, ÷òî èìåííî îíè ïîëîæèëè íà÷àëî áåãñòâó è ñìÿòåíèþ (9) è ÷òî èõ ñòðàõ çàðàçèë ñîþçíèêîâ-ãðåêîâ. Ïÿòåðûõ çíàòíûõ ýòîëèéöåâ, êîòîðûå, êàê ãîâîðèëè, áûëè çàìå÷åíû â ÷èñëå ïåðâûõ áåãëåöîâ, îòïðàâèëè â Ðèì171. (10) Ôåññàëèéöåâ æå ïîõâàëèëè ïåðåä ñîáðàíèåì, à ïðåäâîäèòåëåé èõ äàæå íàãðàäèëè çà äîáëåñòü. |
60. Cecidere eo die ab Romanis ducenti equites, duo milia haud minus peditum; capti sescenti ferme. Ex regiis autem viginti equites, quadraginta pedites interfecti. [2] Postquam rediere in castra victores, omnes quidem laeti, ante alios Thracum insolens laetitia eminebat; cum cantu enim superfixa hastis capita hostium portantes redierunt. [3] Apud Romanos non maestitia tantum ex male gesta re, sed pavor etiam erat ne extemplo castra hostis aggrederetur. Eumenes consuli suadere, ut trans Peneum transferret castra, ut pro munimento amnem haberet, dum perculsi milites animos colligerent. Consul moveri flagitio timoris fatendi; [4] victus tamen ratione, silentio noctis transductis copiis, castra in ulteriore ripa communivit. [5] Rex postero die ad lacessendos proelio hostes progressus, postquam trans amnem in tuto posita castra animadvertit, fatebatur quidem peccatum quod pridie non institisset victis, sed aliquanto maiorem culpam esse quod nocte foret cessatum; [6] nam, ut neminem alium suorum moveret, levi armatura immissa trepidantium in transitu fluminis hostium deleri magna ex parte copias potuisse. [7] Romanis quidem praesens pavor demptus erat, in tuto castra habentibus; damnum inter cetera praecipue famae movebat. [8] Et in consilio apud consulem pro se quisque in Aetolos conferebant causam: ab iis fugae terrorisque principium ortum; [9] secutos pavorem Aetolorum et ceteros socios Graecorum populorum. Quinque principes Aetolorum, qui primi terga vertentes conspecti dicebantur, Romam missi. [10] Thessali pro contione laudati, ducesque eorum etiam virtutis causa donati. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß