Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLIII, ãë. 10

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Í. Ï. Ãðèíöåðà, Ò. È. Äàâûäîâîé, Ì. Ì. Ñîêîëüñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

10. (1) Íåïî­äà­ëå­êó îòòóäà áûë ãîðîä Óñêà­íà, íàõî­äèâ­øèé­ñÿ â çåì­ëÿõ è ïîä âëà­ñòüþ Ïåð­ñåÿ50. Æèòå­ëåé òàì áûëî äåñÿòü òûñÿ÷, à îõðà­íû — òîëü­êî íåáîëü­øîé êðèò­ñêèé îòðÿä. (2) Îòòóäà Êëàâ­äèÿ òàé­íî èçâå­ùà­ëè, ÷òî åñëè îí ïîä­âåäåò âîé­ñêî ïîáëè­æå, òî íàé­äóò­ñÿ ëþäè, ãîòî­âûå ïðå­äàòü åìó ãîðîä, è ÷òî äåëî ñòî­èò òðóäà: íå òîëü­êî ñåáå è äðó­çüÿì, íî è âîè­íàì îí äîáóäåò äîáû­÷è âäî­ñòàëü. (3) Îñëåï­ëåí­íûé íàäåæ­äîé è àë÷­íî­ñòüþ, îí íèêî­ãî èç ïðè­õî­äèâ­øèõ íå çàäåð­æàë, íå âçÿë çàëîæ­íè­êîâ, ÷òîáû îíè ÿâè­ëèñü ïîðó­êîé òîãî, ÷òî äåëî áóäåò âåñòèñü áåç îáìà­íà, íå ïîñëàë ðàç­âåä­êè è íå ïîòðå­áî­âàë êëÿò­âû. Âûñòó­ïèâ â óñëîâ­ëåí­íûé äåíü èç Ëèõ­íèäà, îí ñòàë ëàãå­ðåì â äâå­íà­äöà­òè ìèëÿõ îò ãîðî­äà, ê êîòî­ðî­ìó øåë; (4) è â ÷åò­âåð­òóþ ñòðà­æó âûñòó­ïèë ñ âîé­ñêîì, îñòà­âèâ äëÿ çàùè­òû ëàãå­ðÿ îêî­ëî òûñÿ­÷è ÷åëî­âåê.  áåñ­ïî­ðÿä­êå, ðàñ­òÿ­íóâ ñòðîé, â òåì­íî­òå ðàç­áðåäà­ÿñü, âîè­íû ïîäî­øëè ê ãîðî­äó. (5) Áåñ­ïå÷­íîñòü èõ âîç­ðîñ­ëà, êîãäà îíè íå çàìå­òè­ëè íà ñòå­íàõ íè îäíî­ãî âîîðó­æåí­íî­ãî ÷åëî­âå­êà. Íî ñòî­è­ëî èì ïîäîé­òè íà ðàñ­ñòî­ÿ­íèå ïîëå­òà êîïüÿ, êàê ðàñ­ïà­õè­âà­þò­ñÿ äâîå âîðîò, îòòóäà íà íèõ ñ ãðîì­êèì êëè­÷åì áðî­ñà­åò­ñÿ âîé­ñêî, à ñî ñòåí ïîâñþäó ðàçäà­åò­ñÿ óæà­ñàþ­ùèé øóì — æåí­ñêèå âîïëè, çâîí ìåäè, ðàç­íî­ãî­ëî­ñûé êðèê áåñ­ïî­ðÿäî÷­íîé òîë­ïû, ïåðå­ìå­øàí­íîé ñ ðàáà­ìè. (6) Âñå ýòî âíå­çàï­íî îáðó­øè­ëîñü íà ðèì­ëÿí ñî âñåõ ñòî­ðîí, òàê ïåðå­ïó­ãàâ èõ, ÷òî îíè íå ñìîã­ëè âûäåð­æàòü äàæå ïåð­âûé íàòèñê, è áîëü­øå ñîë­äàò ïîãèá­ëî â áåã­ñòâå, ÷åì â áèò­âå. Åäâà äâå òûñÿ­÷è ÷åëî­âåê è ñàì ëåãàò ñïàñ­ëèñü, äîáå­æàâ äî ëàãå­ðÿ. (7) Íî ïóòü äî ëàãå­ðÿ áûë íå áëè­çîê — òåì ëåã­÷å áûëî âðà­ãàì íàñòè­ãàòü óòîì­ëåí­íûõ. (8) Íî è â ëàãå­ðå Àïïèé äàæå íå çàäåð­æàë­ñÿ, ÷òîáû ñîáðàòü ñâî­èõ ðàñ­ñû­ïàâ­øèõ­ñÿ â áåã­ñòâå ñîë­äàò, õîòÿ ýòî ñïàñ­ëî áû ðàç­áðåä­øèõ­ñÿ ïî îêðåñò­íî­ñòÿì; îí òîò­÷àñ ïîâåë îñòàò­êè óöåëåâ­øèõ îò ðåç­íè â Ëèõ­íèäó.

10. Haud pro­cul in­de Us­ca­na op­pi­dum fi­nium im­pe­rii­que Per­sei erat. De­cem mi­lia ci­vium ha­be­bat et mo­di­cum cus­to­diae cau­sa Cre­ten­sium prae­si­dium. [2] In­de nun­tii ad Clau­dium oc­cul­ti ve­nie­bant, si pro­pius co­pias ad­mo­vis­set, pa­ra­tos fo­re, qui pro­de­rent ur­bem. Et ope­rae pre­tium es­se: non se ami­cos­que tan­tum, sed etiam mi­li­tes prae­da exple­tu­rum. [3] Spes cu­pi­di­ta­ti ad­mo­ta ita oc­cae­ca­vit ani­mum, ut nec ex iis qui ve­ne­rant quem­quam re­ti­ne­ret nec ob­si­des, pig­nus fu­tu­ros afo­re frau­dem agen­dae rei, pos­ce­ret nec mit­te­ret explo­ra­tum nec fi­dem ac­ci­pe­ret. Die tan­tum sta­tu­ta pro­fec­tus a Lych­ni­do duo­de­cim mi­lia ab ur­be ad quam ten­de­bat po­suit castra. [4] Quar­ta in­de vi­gi­lia sig­na mo­vit mil­le fer­me ad prae­si­dium castro­rum re­lic­tus. In­com­po­si­ti, lon­go ag­mi­ne ef­fu­si, infre­quen­tes, cum noc­tur­nus er­ror dis­si­pa­ret, ad ur­bem per­ve­ne­runt. [5] Cre­vit neg­le­gen­tia postquam ne­mi­nem ar­ma­tum in mu­ris vi­de­runt. Ce­te­rum, ubi pri­mum sub ic­tu te­li fue­runt, dua­bus si­mul por­tis erum­pi­tur; et ad cla­mo­rem erum­pen­tium in­gens stre­pi­tus e mu­ris or­tus ulu­lan­tium mu­lie­rum cum cre­pi­tu un­di­que aeris, et in­con­di­ta mul­ti­tu­do tur­ba in­mix­ta ser­vi­li va­riis vo­ci­bus per­so­na­bat. [6] Hic tam mul­tip­lex un­di­que obiec­tus ter­ror ef­fe­cit, ne sus­ti­ne­re pri­mam pro­cel­lam erup­tio­nis Ro­ma­ni pos­sent. Ita­que fu­gien­tes plu­res quam pug­nan­tes in­te­rempti sunt; vix duo mi­lia ho­mi­num cum ip­so le­ga­to in castra per­fu­ge­runt. [7] Quo lon­gius iter in castra erat, eo plu­ris fes­sos con­sec­tan­di hos­ti­bus co­pia fuit. [8] Ne mo­ra­tus qui­dem in castris Ap­pius, ut suos dis­si­pa­tos fu­ga col­li­ge­ret, quae res pa­la­tis per ag­ros sa­lu­ti fuis­set, ad Lych­ni­dum pro­ti­nus re­li­quias cla­dis re­du­xit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 50Óñêà­íà — ãëàâ­íûé ãîðîä èëëè­ðèé­ñêî­ãî ïëå­ìå­íè ïåíå­ñòîâ (îáè­òà­ëè áëèç Ëèõ­íèä­ñêî­ãî îçå­ðà); âàæ­íûé ñòðà­òå­ãè­÷å­ñêèé ïóíêò íåïî­äà­ëå­êó îò ìàêåäîí­ñêîé ãðà­íè­öû.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364004311 1364004312 1364004313