История Рима от основания города

Книга XLIV, гл. 42

42. Ce­te­rum si­cut pe­di­tum pas­sim cae­des fie­bant, ni­si qui abiec­tis ar­mis fu­ge­runt, sic equi­ta­tus pro­pe in­te­ger pug­na ex­ces­sit. [2] Prin­ceps fu­gae rex ip­se erat. Iam a Pyd­na cum sac­ris alis equi­tum Pel­lam pe­te­bat; con­fes­tim eos Co­tys se­que­ba­tur Od­ry­sa­rum­que equi­ta­tus. [3] Ce­te­rae quo­que Ma­ce­do­num alae in­teg­ris abi­bant or­di­ni­bus, quia in­te­riec­ta pe­di­tum acies, cui­us cae­des vic­to­res te­ne­bat, im­me­mo­res fe­ce­rat se­quen­di equi­tes. [4] Diu pha­lanx a fron­te, a la­te­ri­bus, ab ter­go cae­sa est. Postre­mo qui ex hos­tium ma­ni­bus elap­si erant, iner­mes ad ma­re fu­gien­tes, qui­dam aquam etiam ingres­si, ma­nus ad eos qui in clas­se erant ten­den­tes, suppli­ci­ter vi­tam ora­bant; [5] et cum sca­phas con­cur­re­re un­di­que ab na­vi­bus cer­ne­rent, ad ex­ci­pien­dos se­se ve­ni­re ra­ti, ut ca­pe­rent po­tius quam oc­ci­de­rent, lon­gius in aquam, qui­dam etiam na­tan­tes, prog­res­si sunt. [6] Sed cum hos­ti­li­ter e sca­phis cae­de­ren­tur ret­ro qui po­te­rant nan­do re­pe­ten­tes ter­ram in aliam foe­dio­rem pes­tem in­ci­de­bant; ele­phan­ti enim ab rec­to­ri­bus ad li­tus ac­ti exeun­tis ob­te­re­bant eli­de­bantque.

[7] Fa­ci­le con­ve­nit ab Ro­ma­nis num­quam una acie tan­tum Ma­ce­do­num in­ter­fec­tum. Cae­sa enim ad vi­gin­ti mi­lia ho­mi­num sunt; ad sex mi­lia, qui Pyd­nam ex acie per­fu­ge­rant, vi­vi in po­tes­ta­tem per­ve­ne­runt, et va­gi ex fu­ga quin­que mi­lia ho­mi­num cap­ta. [8] Ex vic­to­ri­bus ce­ci­de­runt non plus cen­tum, et eorum mul­to maior pars Pae­lig­ni; vol­ne­ra­ti ali­quan­to plu­res sunt. [9] Quod si ma­tu­rius pug­na­ri coep­tum es­set, ut sa­tis diei vic­to­ri­bus ad per­se­quen­dum su­pe­res­set, de­le­tae om­nes co­piae fo­rent: nunc im­mi­nens nox et fu­gien­tes te­xit et Ro­ma­nis pig­ri­tiem ad se­quen­dum lo­cis ig­no­tis fe­cit.