Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLV, ãë. 14

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

14. (1) Öàðå­âè­÷ó îòâå­òè­ëè, ÷òî åãî îòåö âåë ñåáÿ, êàê ïîäî­áà­åò ìóæó äîñòîé­íî­ìó è áëà­ãî­ðîä­íî­ìó, êîòî­ðûé äîëæ­íîå óñó­ãóá­ëÿ­åò äîá­ðî­õîò­íûì, — îòòî­ãî îíî è öåí­íåé, è ïî÷òåí­íåé. (2)  Ïóíè­÷å­ñêîé âîéíå îí ñìå­ëî è áåç êîëå­áà­íèé ïîìîã íàðî­äó ðèì­ñêî­ìó, è îò íåãî ïîëó­÷èë â çíàê áëà­ãî­âî­ëå­íüÿ öàð­ñòâî; òàê îíè ñêâè­òà­ëèñü, íî è ïîòîì, êîãäà ðèì­ëÿíå âîå­âà­ëè ñ òðå­ìÿ öàðÿ­ìè êðÿäó, Ìàñè­íèñ­ñà îêà­çû­âàë èì âñå óñëó­ãè, êàêèå ìîã. (3) Òàê íå äèâî, ÷òî öàðü, ñâÿ­çàâ­øèé ó÷àñòü ñâîþ è öàð­ñòâà ñ äåëà­ìè ðèì­ëÿí, îò ñåðä­öà ðàä ïîáåäå íàðî­äà ðèì­ñêî­ãî; ïóñòü æå çà ýòó ïîáåäó îí âîçäàñò áëà­ãî­äàð­íîñòü áîãàì, íå ïîêèäàÿ äîìà è î÷à­ãà, à â Ðèìå çà íåãî ýòî ñäå­ëà­åò ñûí, (4) êîòî­ðûé äîâîëü­íî ïðè­íåñ ïîçäðàâ­ëå­íèé — è îò ñâî­åãî, è îò îòöîâ­ñêî­ãî èìå­íè. À ñàìî­ìó Ìàñè­íèñ­ñå íå ñòî­èò ñåé­÷àñ ïîêèäàòü ñâîå öàð­ñòâî è Àôðè­êó — ýòî íå ïðè­íåñ­ëî áû ïîëü­çû íè åìó, íè ðèì­ñêî­ìó ãîñóäàð­ñòâó.

(5) Íà ïðîñü­áó Ìàñ­ãà­áû ïîòðå­áî­âàòü â Ðèì çàëîæ­íè­êîì Ãàí­íî­íà, Ãàìèëü­êà­ðî­âà ñûíà, âìå­ñòî <>, áûëî îòâå­÷å­íî, ÷òî ñåíàò íå ñ÷è­òà­åò ñïðà­âåä­ëè­âûì òðå­áî­âàòü ó êàð­ôà­ãå­íÿí çàëîæ­íè­êîâ ïî óñìîò­ðå­íèþ Ìàñè­íèñ­ñû. (6) Êâå­ñòî­ðó ñåíàò ïîâå­ëåë êóïèòü äëÿ öàðå­âè­÷à ïîäàð­êîâ íà ñòî ôóí­òîâ ñåðåá­ðà, ñîïðî­âî­äèòü åãî â Ïóòå­î­ëû è ñîäåð­æàòü íà êàçåí­íûé ñ÷åò, ïîêà îí â Èòà­ëèè, à ÷òîáû ïåðå­ïðà­âèòü åãî è âñåõ åãî ñïóò­íè­êîâ â Àôðè­êó, íàíÿòü åìó äâà êîðàá­ëÿ. (7) Âñå ñïóò­íè­êè Ìàñ­ãà­áû, ñâî­áîä­íûå è ðàáû, â äàð ïîëó­÷è­ëè îäåæ­äû.

(8) Ïðî­øëî íåìíî­ãî âðå­ìå­íè, è â Ðèì äîñòà­âè­ëè èçâå­ñòüå î äðó­ãîì ñûíå Ìàñè­íèñ­ñû — î Ìèñà­ãåíå: ðàç­áèâ Ïåð­ñåÿ, Ïàâåë îòïó­ñòèë öàðå­âè­÷à ñ åãî êîí­íè­êà­ìè äîìîé, íî â Àäðè­à­òè­êå ôëîò áûë ðàñ­ñå­ÿí, à Ìèñà­ãå­íà, áîëü­íî­ãî, ïðè­íåñ­ëî ê Áðóí­äè­çèþ ñ òðå­ìÿ êîðàá­ëÿ­ìè. (9) Ê öàðå­âè­÷ó îòïðà­âè­ëè Ëóöèÿ Ñòåð­òè­íèÿ, êâå­ñòî­ðà, ñ òàêè­ìè æå ïîäàð­êà­ìè, êàêèå ïîëó­÷èë îò ðèì­ëÿí è áðàò åãî, íàêà­çàâ­øè ïðî­ñëåäèòü, ÷òîáû ãîñòå­ïðè­èì­íûé êðîâ <>34.

14. Res­pon­sum re­gu­lo est fa­ce­re pat­rem eius Ma­si­nis­sam, quod vi­rum gra­tum bo­num­que fa­ce­re de­ceat, ut pre­tium ho­no­rem­que de­bi­to be­ne­fi­cio ad­dat. [2] Et po­pu­lum Ro­ma­num ab eo bel­lo Pu­ni­co for­ti fi­de­li­que ope­ra adiu­tum, et il­lum fa­ven­te po­pu­lo Ro­ma­no reg­num adep­tum; aequa­tis iis pos­tea tri­um re­gum bel­lis dein­ceps om­ni­bus eum functum of­fi­ciis. [3] Vic­to­ria ve­ro po­pu­li Ro­ma­ni lae­ta­ri eum re­gem mi­rum non es­se, qui sor­tem om­nem for­tu­nae reg­ni­que sui cum re­bus Ro­ma­nis mis­cuis­set. Gra­tes deis pro vic­to­ria apud suos pe­na­tes age­ret; Ro­mae fi­lium pro eo ac­tu­rum. [4] Gra­tu­la­tum quo­que sa­tis suo ac pat­ris no­mi­ne es­se. Ip­sum re­lin­que­re reg­num et Af­ri­ca ex­ce­de­re, prae­ter­quam quod il­li inu­ti­le es­set, non es­se e re pub­li­ca po­pu­li Ro­ma­ni se­na­tum cen­se­re.

[5] Pe­ten­ti Mas­ga­bae, ut Han­no, Ha­mil­ca­ris fi­lius, ob­ses in lo­cum . . . exi­ge­re­tur, res­pon­sum est haud aequ­um vi­de­ri se­na­tum a Car­tha­gi­nien­si­bus ob­si­des ar­bit­rio Ma­si­nis­sae exi­ge­re. [6] Mu­ne­ra ex se­na­tus con­sul­to eme­re re­gu­lo quaes­tor ius­sus ex cen­tum pon­do ar­gen­ti et pro­se­qui eum Pu­teo­los om­nem­que sumptum, quoad in Ita­lia es­set, prae­be­re et duas na­ves con­du­ce­re, qui­bus ip­se co­mi­tes­que eius in Af­ri­cam de­ve­he­ren­tur; [7] et co­mi­ti­bus om­ni­bus, li­be­ris ser­vis­que, ves­ti­men­ta da­ta.

[8] Haud ita mul­to post de al­te­ro Ma­si­nis­sae fi­lio Mi­sa­ge­ne lit­te­rae ad­la­tae sunt, mis­sum cum ab L. Pau­lo post de­vic­tum Per­sea in Af­ri­cam cum equi­ti­bus suis; na­vi­gan­tem dis­per­sa clas­se in Had­ria­ti­co ma­ri Brun­di­sium tri­bus na­vi­bus aeg­rum de­la­tum. [9] Ad eum cum is­dem mu­ne­ri­bus, quae da­ta Ro­mae frat­ri eius erant, L. Ster­ti­nius quaes­tor Brun­di­sium mis­sus ius­sus­que cu­ra­re, ut aedes hos­pi­tio . . .

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 34Òóò â ìàíó­ñêðèï­òå óòðà­÷åí ëèñò, ãäå èçëà­ãà­ëîñü îêîí­÷à­íèå èñòî­ðèè ñ Ìèñà­ãå­íîì (çàáîò­ëè­âî îòïðàâ­ëåí­íûé äîìîé, îí óìåð), ñîîá­ùà­ëîñü î âûáî­ðàõ äîëæ­íîñò­íûõ ëèö (ñð. íèæå, ãë. 16) è íà÷è­íàë­ñÿ ðàñ­ñêàç î äåÿ­òåëü­íî­ñòè öåí­çî­ðîâ Ãàÿ Êëàâ­äèÿ è Òèáå­ðèÿ Ñåì­ï­ðî­íèÿ Ãðàê­õà.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004257 1364004306 1364004307 1364004515 1364004516 1364004517