Êíèãà 4 (445—405 ãã.). Çàêîí î áðàêàõ ìåæäó ïàòðèöèÿìè è ïëåáåÿìè ïðèíÿò ïî íàñòîÿíèþ íàðîäíûõ òðèáóíîâ, íåñìîòðÿ íà âåëèêîå ñîïðîòèâëåíèå ñåíàòîðîâ. ñ.559 <…> Òàêîãî ðîäà äîëæíîñòíûìè ëèöàìè (âîåííûìè òðèáóíàìè) ðèìñêèé íàðîä óïðàâëÿëñÿ íà âîéíå è äîìà íåñêîëüêî ëåò. Ïåðâîå èçáðàíèå öåíçîðîâ. Ñïîðíûå ïîëÿ íàðîäíûì ðåøåíèåì îòäàíû àðäåÿíàì, íî âîçâðàùåíû ðèìëÿíàì îòïðàâêîþ òóäà ïîñåëåíöåâ. Òàê êàê ðèìñêèé íàðîä òåðïåë ãîëîä, ðèìñêèé âñàäíèê Ñïóðèé Ìåëèé ñòàë ðàçäàâàòü íàðîäó õëåá çà ñâîé ñ÷åò è, ïðèâëåêàÿ ýòèì ê ñåáå íàðîä, èñêàòü öàðñêîé âëàñòè, çà ÷òî è áûë óáèò ïî ïðèêàçó äèêòàòîðà Êâèíêöèÿ Öèíöèííàòà Ãàåì Ñåðâèëèåì Àãàëîé, íà÷àëüíèêîì êîííèöû; Ëóöèé Ìèíóöèé çà îáëè÷åíèå Ìåëèÿ íàãðàæäåí áûêîì ñ ïîçîëî÷åííûìè ðîãàìè. Ðèìñêèì ïîñëàì, óáèòûì â Ôèäåíàõ, ïîñòàâëåíû â íàðîäíîì ñîáðàíèè ñòàòóè, òàê êàê îíè ïðèíÿëè ñìåðòü çà îòå÷åñòâî. Âîåííûé òðèáóí Êîðíåëèé Êîññ, óáèâ Òîëóìíèÿ, öàðÿ âåéÿí, âîçâðàùàåòñÿ ñ áîëüøîþ äîáû÷åþ. Äèêòàòîð Ìàìåðê Ýìèëèé îãðàíè÷èë ñðîê öåíçîðñòâà âìåñòî ïÿòè ëåò ïîëóòîðà ãîäàìè, çà ÷òî öåíçîðû èñêëþ÷èëè åãî èç òðèáû. Ôèäåíû ïîêîðåíû, è òóäà îòïðàâëåíû ïîñåëåíöû; ôèäåíÿíå èõ ïåðåáèëè è îòëîæèëèñü, íî áûëè ïîáåæäåíû äèêòàòîðîì Ìàìåðêîì Ýìèëèåì, è ãîðîä èõ ïàë. Âîåííûé òðèáóí Ïîñòóìèé óáèò âîéñêîì çà ñâîè æåñòîêîñòè. Âïåðâûå íà÷àòà âûäà÷à âîéñêó æàëîâàíüÿ èç ãîñóäàðñòâåííîé êàçíû. Êíèãà ñîäåðæèò òàêæå âîåííûå äåéñòâèÿ ïðîòèâ âîëüñêîâ, ôèäåíÿí è ôàëèñêîâ. |
EX LIBRO IIII Lex de conubio patrum et plebis a tribunis contentione magna patribus repugnantibus perlata est. tribuni * * plebis. aliquod annos res populi R. domi militiaeque per hoc genus magistratus administratae sunt. item censores tunc primum creati sunt. ager Ardeatibus populi iudicio ablatus missis in eum colonis restitutus est. cum fame populus R. laboraret, Spurius Maelius eques R. frumentum populo sua inpensa largitus est, et ob hoc factum conciliata sibi plebe regnum adfectans a C. Servilio Ahala magistro equitum iussu Quinti Cincinnati dictatoris occisus est; L. Minucius index bove aurata donatus est. legatis Romanorum a Fidenatibus occisis, quoniam ob rem p. morte occubuerant, statuae in rostris positae sunt. Cossus Cornelius tribunus militum occiso Tolumnio, Veientum rege, opima spolia secunda rettulit. Mam. Aemilius dictator censurae honorem, qui antea per quinquennium gerebatur, anni et sex mensum spatio finît; ob eam rem a censoribus notatus est. Fidenae in potestatem redactae eoque coloni missi sunt. quibus occisis Fidenates cum defecissent, ab Mam. Aemilio dictatore victi sunt et Fidenae captae. coniuratio servorum oppressa est. Postumius tribunus militum propter crudelitatem ab exercitu occisus est. stipendium ex aerario tum primum militibus datum est. res praeterea gestas adversus Vulscos et Fidenates et Faliscos continet. |