Î öåçàðÿõ

Ãë. 28. Äâà Ôèëèïïà, îòåö è ñûí

Òåêñò ïðèâîäèòñÿ ïî èçäàíèþ: Ðèìñêèå èñòîðèêè IV âåêà. — Ì.: «Ðîññèéñêàÿ ïîëèòè÷åñêàÿ ýíöèêëîïåäèÿ» (ÐÎÑÑÏÝÍ), 1997 (òåêñò ïî èçäàíèþ: Âåñòíèê äðåâíåé èñòîðèè, 1963, ¹ 4, ñ. 227—257).
Ïåðåâîä Â. Ñ. Ñîêîëîâà. Êîììåíòàðèè Â. Ñ. Âûñîêîãî.
Ïåðåâîä ñîîòâåòñòâóåò óñòàðåâøåìó ïîñìåðòíîìó èçäàíèþ Ê. Òàóõíèöà 1892 ã. (Lipsiae, ed. C. Tauchnitii).
Ðåäàêöèåé ñàéòà ðàçáèâêà íà ïàðàãðàôû â òåêñòå ïðèâåäåíà â ñîîòâåòñòâèå ñ òîéáíåðîâñêèì èçäàíèåì Ô. Ïèõëüìàéðà 1911 ã., ñòàðàÿ ðàçáèâêà (ïî èçä. 1892 ã.) âûíåñåíà íà ëåâîå ïîëå.
Ëàò. òåêñò: Sexti Aurelii Victoris Liber de Caesaribus; praecedunt Origo gentis romanae et Liber de viris illustribus urbis Romae, subsequitur Epitome de Caesaribus. Recensuit Fr. Pichlmayr. Ed. stereotypa R. Gruendel. Lipsiae, B. G. Teubner, 1970.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
  • 28. Èòàê, Ìàðê Þëèé Ôèëèïï180, àðàá èç Ôðà­êî­íè­òà, ïðè­íÿâ â ñîïðà­âè­òå­ëè ñûíà Ôèëèï­ïà, çàêîí­÷èâ âîé­íó íà Âîñòî­êå181 è îñíî­âàâ òàì ãîðîä Ôèëèï­ïî­ïîëü áëèç Àðà­âèè, âåð­íóë­ñÿ (ñ ñûíîì) â Ðèì. Ïîñòðî­èâ çà Òèá­ðîì âîäî­åì, ïîñêîëü­êó ýòó ÷àñòü ãîðî­äà òÿãî­òèë íåäî­ñòà­òîê âîäû, îíè îòïðàçä­íî­âà­ëè òûñÿ­÷å­ëå­òèå Ðèìà èãðè­ùà­ìè ðàç­íî­ãî ðîäà.
  • (2) 2 È òàê êàê ïðè­øëîñü, ê ñëî­âó, [ñêà­æó, ÷òî] â íàøå âðå­ìÿ ïðè êîí­ñó­ëå Ôèëèï­ïå ñîòûé ãîä ñâåðõ òûñÿ­÷è182 íå áûë îçíà­ìå­íî­âàí íèêà­êè­ìè, êàê îáû÷­íî ïîëà­ãà­åò­ñÿ, òîð­æå­ñòâà­ìè: òàê ìàëî òåïåðü çàáîòû î ãîðî­äå Ðèìå.
  • (3) 3 Îäíà­êî ýòî áûëî â òî âðå­ìÿ ïðåä­ñêà­çà­íî íåêî­òî­ðû­ìè ÷óäåñ­íû­ìè ïðåä­çíà­ìå­íî­âà­íè­ÿ­ìè, îá îäíîì èç íèõ ñòî­èò âêðàò­öå óïî­ìÿ­íóòü.
  • (4) 4 Èìåí­íî, êîãäà ïî çàêî­íó ïîí­òè­ôè­êîâ ïðå­äà­ëè çàêëà­íèþ æåðò­âåí­íîå æèâîò­íîå, òî â ÷ðå­âå áîðî­âà îêà­çà­ëèñü æåí­ñêèå ïîëî­âûå îðãà­íû.
  • (5) 5 Ãàðóñïè­êè èñòîë­êî­âà­ëè ýòî êàê ïðåä­ñêà­çà­íèå îñêóäå­íèÿ ïîòîì­ñòâà è óñè­ëå­íèÿ ïîðî÷­íî­ñòè.
  • (6) 6 Íî èìïå­ðà­òîð Ôèëèïï ïðè­çíàë, ÷òî ýòî íå îñó­ùå­ñò­âèò­ñÿ è, ïðî­õî­äÿ ñëó­÷àé­íî ìèìî äîìà òåð­ïè­ìî­ñòè è óâèäåâ ïåðåä íèì þíî­øó, ïîõî­æå­ãî ïî âèäó íà åãî ñûíà, ïðè­íÿë ïî÷òåí­íåé­øåå ðåøå­íèå çàïðå­òèòü ïðè­âëå­÷å­íèå ìóæ­ñêîé ìîëî­äå­æè ê ðàç­âðà­òó.
  • (7) 7 Âñå æå ýòî ïðî­äîë­æà­åò ñóùå­ñò­âî­âàòü, èáî â íîâûõ ïðè­áå­æè­ùàõ183 ðàç­âðà­òà ëþäè ñòà­ëè ñòðå­ìèòü­ñÿ ê íàè­õóä­øèì åãî âèäàì è ñ îñî­áîé ñòðà­ñòüþ èùóò îïàñ­íî­ñòåé â äåé­ñò­âè­ÿõ, çàïðåò­íûõ äëÿ ÷åëî­âå­êà[58].
  • (8) 8 Ê ýòî­ìó íàäî äîáà­âèòü åùå è òî, ÷òî ýòðóñ­ñêîå èñêóñ­ñòâî óæå äàâ­íî ðàñ­ïå­âà­ëî ïî ýòî­ìó ïîâî­äó èíîå, óáåæ­äàÿ [ëþäåé] â òîì, ÷òî êàæ­äûé èçíå­æåí­íûé ÷åëî­âåê ìîæåò áûòü ñ÷àñò­ëèâ, â òî âðå­ìÿ êàê äîá­ðûå ëþäè áîëü­øåé ÷àñòüþ îñòà­þò­ñÿ áåç óñïå­õà. 9 ß æå îïðå­äå­ëåí­íî äóìàþ, ÷òî îíè â ýòîì çàáëóæ­äà­þò­ñÿ:
  • (9) â ñàìîì äåëå, êàêàÿ áû íè áûëà óäà­÷à â äåëàõ ÷åëî­âå­êà, ðàç­âå îí ìîæåò áûòü ñ÷àñò­ëèâ, ëèøèâ­øèñü öåëî­ìóä­ðèÿ? [Íàîáî­ðîò], ñîõðà­íèâ åãî, îí ëåã­êî ïåðå­íå­ñåò âñå òðóä­íî­ñòè.
  • (10) 10 Ïîñëå ýòî­ãî ñàì îí, îñòà­âèâ ñûíà â ãîðî­äå, õîòü è áûë ââèäó ñâî­åãî âîç­ðàñ­òà ñëàá çäî­ðî­âüåì, âûñòó­ïèë ïðî­òèâ Äåöèÿ è ïàë ïîä Âåðî­íîé, òàê êàê âîé­ñêî åãî áûëî ðàç­áè­òî è ðàñ­ñå­ÿ­íî.
  • (11) 11 Êîãäà îá ýòîì ñòà­ëî èçâåñò­íî â Ðèìå, ñûí åãî áûë óáèò â ëàãå­ðå ïðå­òî­ðè­àí­öåâ. Îíè ïðî­áû­ëè ó âëà­ñòè ïÿòü ëåò.
  • 28. Igi­tur Mar­cus Iuli­us Phi­lip­pus Arabs Thra­co­ni­tes, sumpto in con­sor­tium Phi­lip­po fi­lio, re­bus ad Orien­tem com­po­si­tis con­di­to­que apud Ara­biam Phi­lip­po­po­li op­pi­do Ro­mam ve­ne­re; exstruc­to­que trans Ti­be­rim la­cu, quod eam par­tem aquae pe­nu­ria fa­ti­ga­bat, an­num ur­bis mil­le­si­mum lu­dis om­nium ge­ne­rum ce­leb­rant.
  • [2] Et quo­niam no­men ad­mo­nuit, mea quo­que aeta­te post mil­le cen­te­si­mus con­su­le Phi­lip­po ex­ces­sit nul­lis, ut so­let, sol­lem­ni­bus fre­quen­ta­tus: adeo in dies cu­ra mi­ni­ma Ro­ma­nae ur­bis.
  • [3] Quod equi­dem de­nun­tia­tum fe­runt il­lo tem­po­re pro­di­giis por­ten­tis­que; ex quis unum me­mo­ra­re bre­vi li­bet.
  • [4] Nam cum pon­ti­fi­cum le­ge hos­tiae mac­ta­ren­tur, suis ute­ro ma­ris fe­mi­na­rum ge­ni­ta­lia ap­pa­rue­re.
  • [5] Id ha­rus­pi­ces so­lu­tio­nem pos­te­ro­rum por­ten­de­re vi­tia­que fo­re po­tio­ra in­terpre­ta­ti.
  • [6] Quod frustra­tum iri aes­ti­mans im­pe­ra­tor Phi­lip­pus, tum quia for­te prae­te­riens fi­lii si­mi­lem pro me­ri­to­rio ephe­bum conspe­xe­rat, usum vi­ri­lis scor­ti re­mo­ven­dum ho­nes­tis­si­me con­sul­ta­vit.
  • [7] Ve­rum­ta­men ma­net: quip­pe con­di­cio­ne lo­ci mu­ta­ta peio­ri­bus fla­gi­tiis agi­ta­tur, dum avi­dius pe­ri­cu­lo­sa qui­bus­que pro­hi­ben­tur mor­ta­les pe­tunt.
  • [8] Huc ac­ce­dit, quod lon­ge aliud Et­rus­co­rum ar­tes ce­ci­ne­rant, quae bo­nis par­te plu­ri­ma iacen­ti­bus mol­lis­si­mum quem­que bea­tum fo­re as­se­re­bant. Eos ego ig­no­ras­se ve­rum pla­ne pu­to.
  • [9] Ete­nim quam­vis re­rum om­nium pros­pe­ro suc­ces­su, pu­do­re amis­so ta­men for­tu­na­tus es­se quis po­test? cum eodem re­ten­to ce­te­ra to­le­ra­bi­lia sint.
  • [10] His ac­tis fi­lio ur­bi re­lic­to ip­se quam­quam de­bi­li per aeta­tem cor­po­re ad­ver­sum De­cium pro­fec­tus Ve­ro­nae ca­dit pul­so amis­so­que exer­ci­tu.
  • [11] Quis Ro­mae com­per­tis apud castra prae­to­ria fi­lius in­ter­fi­ci­tur. An­nos po­ten­tiae quin­que ege­re.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 180Ôèëèïï Àðàá (îê. 200 — ñåí­òÿáðü 249 ã.). Â 243 ã. ñòàë ïðå­ôåê­òîì ïðå­òî­ðèÿ Ãîð­äè­à­íà III, à ñ ìàð­òà 243 ã. — ðèì­ñêèé èìïå­ðà­òîð.
  • 181Â àïðå­ëå 243 ã. Ãðà­íè­öà îñòà­ëàñü ïðåæ­íåé, íî ïîñêîëü­êó ðèì­ëÿíå áûëè ïîáåæ­äå­íû â áèò­âå ïðè Ìåñè­õó, Ôèëèïï âûïëà­òèë ïåð­ñàì 500 òûñ. äåíà­ðè­åâ êîí­òðè­áó­öèè.
  • 182Â 346 ã.
  • 183Ò. å. â ÷àñò­íûõ äîìàõ, ïîñëå çàïðå­ùå­íèÿ ïóá­ëè÷­íûõ äîìîâ òåð­ïè­ìî­ñòè.
  • ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß ÐÅÄÀÊÖÈÈ ÑÀÉÒÀ

  • [58]Â èçäà­íèè 1892 ã.: dum avi­dius pe­ri­cu­lo­sa, qui­bus­que mor­ta­les pro­hi­ben­tur, pe­tunt, â èçäà­íèè 1911 ã.: dum avi­dius pe­ri­cu­lo­sa, qui­bus­que pro­hi­ben­tur mor­ta­les pe­tunt, — «ñ îñî­áîé ñòðà­ñòüþ ñìåðò­íûå èùóò îïàñ­íî­ñòåé â çàïðåò­íûõ äåé­ñò­âè­ÿõ».
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004212 1364004233 1364004248 1466000129 1466000130 1466000131