Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 31

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

31. (1) Èçáðà­ëè ÷åòû­ðåõ âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ ñ êîí­ñóëü­ñêîé âëà­ñòüþ — Òèòà Êâèíê­öèÿ Ïóíèé­öà, áûâ­øå­ãî êîí­ñó­ëà, Ãàÿ Ôóðèÿ, Ìàð­êà Ïîñòó­ìèÿ è Àâëà Êîð­íå­ëèÿ Êîñ­ñà [426 ã.]. (2)  Ðèìå îñòàë­ñÿ Êîññ, òðîå äðó­ãèõ, ñíà­ðÿäèâ âîé­ñêî, äâè­íó­ëèñü íà Âåéè è ïîêà­çà­ëè, ñêîëü âðåä­íî íà âîéíå ìíî­ãî­âëà­ñòüå. Îòñòà­è­âàÿ êàæ­äûé ñîá­ñò­âåí­íîå ðåøå­íèå (âåäü âñÿ­êèé ïðåä­ïî­÷è­òà­åò ñâîå), îíè ïðå­äî­ñòà­âè­ëè õîðî­øèå âîç­ìîæ­íî­ñòè ïðî­òèâ­íè­êó: (3) ïîêà âîé­ñêî, ñ îäíîé ñòî­ðî­íû ñëû­øà ïðè­êàç î íàñòóï­ëå­íèè, ñ.204 à ñ äðó­ãîé — îá îòõî­äå, ïðå­áû­âà­ëî â íåäî­óìå­íèè, âåé­ÿíå óëó­÷è­ëè ìèã äëÿ íàïà­äå­íèÿ. Ðèì­ëÿíå â çàìå­øà­òåëü­ñòâå ïîáå­æà­ëè è óêðû­ëèñü â ëàãå­ðå, äî êîòî­ðî­ãî áûëî íåäà­ëå­êî. Ïîçî­ðà áûëî áîëü­øå, ÷åì ïîòåðü. (4) Óíû­íèå îõâà­òè­ëî íåïðè­âû÷­íûé ê ïîðà­æå­íè­ÿì Ãîðîä; â äîñà­äå íà òðè­áó­íîâ ñòà­ëè òðå­áî­âàòü äèê­òà­òî­ðà, âîç­ëà­ãàÿ íà íåãî âñå íàäåæ­äû. Íî òàê êàê è çäåñü áîãî­áî­ÿç­íåí­íîñòü íå ïîç­âî­ëÿ­ëà íàçíà­÷èòü äèê­òà­òî­ðà áåç ó÷à­ñòèÿ êîí­ñó­ëà79, îáðà­òè­ëèñü ê àâãó­ðàì, è òå íàøëè, ÷òî áëà­ãî­÷å­ñòèå îò ýòî­ãî íå ïîñòðà­äà­åò. (5) Àâë Êîð­íå­ëèé îáú­ÿâèë äèê­òà­òî­ðîì Ìàìåð­êà Ýìè­ëèÿ, à òîò åãî ñàìî­ãî íàçíà­÷èë íà÷àëü­íè­êîì êîí­íè­öû. Òàê, êîãäà ïîëî­æå­íèå ãîñóäàð­ñòâà ïîòðå­áî­âà­ëî ÷åëî­âå­êà, âîèñ­òè­íó äîá­ëåñò­íî­ãî, òî è öåí­çîð­ñêîå âçûñ­êà­íèå íèñêîëü­êî íå ïîìå­øà­ëî îáðå­ñòè ãëà­âó ãîñóäàð­ñòâà â äîìå, íåçà­ñëó­æåí­íî çàêëåé­ìåí­íîì80.

(6) Îêðû­ëåí­íûå óñïå­õîì, âåé­ÿíå ðàçî­ñëà­ëè ïî âñåé Ýòðó­ðèè ïîñëîâ, õâà­ñòà­ÿñü ïîáåäîé â îäíîì ñðà­æå­íèè íàä òðå­ìÿ ðèì­ñêè­ìè ïîë­êî­âî­ä­öà­ìè, è, õîòÿ èì íå óäà­ëîñü äîáèòü­ñÿ ïðÿ­ìîé ïîä­äåðæ­êè ñîþ­çà, âñå-òàêè îòî­âñþäó ïðè­âëåê­ëè ïîëüñòèâ­øèõ­ñÿ íà äîáû­÷ó äîá­ðî­âîëü­öåâ. (7) Òîëü­êî ôèäåí­ñêèé íàðîä ïîñòà­íî­âèë âîç­îá­íî­âèòü âîé­íó, è, êàê áóä­òî áû íå÷å­ñòè­âî íå îñêâåð­íèòü íà÷à­ëî âîé­íû ïðå­ñòóï­ëå­íè­åì, ôèäå­íÿíå îáàã­ðè­ëè ñâîå îðó­æèå êðî­âüþ íîâûõ ïîñå­ëåí­öåâ (êàê ïðåæ­äå — ïîñëîâ) è ïðè­ñî­åäè­íè­ëèñü ê âåé­ÿ­íàì. (8) Çàòåì âîæäè îáî­èõ íàðî­äîâ ñòà­ëè ñîâå­ùàòü­ñÿ, âåñòè ëè âîé­íó èç Âåé èëè èç Ôèäåí. Ðåøè­ëè, ÷òî èç Ôèäåí. È òîãäà, ïåðå­ïðà­âèâ­øèñü ÷åðåç Òèáð, âåé­ÿíå ïåðå­íåñ­ëè âîåí­íûå ïðè­ãîòîâ­ëå­íèÿ â Ôèäå­íû. (9) Ðèìîì îâëà­äåë ñòðàõ. Îòî­çâàâ îò Âåé âîé­ñêî, ïðè­âåäåí­íîå â çàìå­øà­òåëü­ñòâî íåóäà­÷åé, ëàãåðü ðàç­ìå­ñòè­ëè ó Êîë­ëèí­ñêèõ âîðîò, ïî ñòå­íàì ðàñ­ñòà­âè­ëè âîîðó­æåí­íûõ âîè­íîâ, â Ãîðî­äå ïðå­êðà­òè­ëè ñóäî­ïðî­èç­âîä­ñòâî, çàêðû­ëè ëàâ­êè, è Ðèì ñòàë áîëü­øå ïîõî­äèòü íà âîåí­íûé ëàãåðü, ÷åì íà ãîðîä.

31. tri­bu­ni mi­li­tum con­su­la­ri po­tes­ta­te quat­tuor crea­ti sunt, T. Quincti­us Poe­nus ex con­su­la­tu C. Fu­rius M. Pos­tu­mius A. Cor­ne­lius Cos­sus. [2] ex his Cos­sus prae­fuit ur­bi, tres di­lec­tu ha­bi­to pro­fec­ti sunt Veios do­cu­men­to­que fue­re quam plu­rium im­pe­rium bel­lo inu­ti­le es­set. ten­den­do ad sua quis­que con­si­lia, cum aliud alii vi­de­re­tur, ape­rue­runt ad oc­ca­sio­nem lo­cum hos­ti; [3] in­cer­tam nam­que aciem, sig­num aliis da­ri, re­cep­tui aliis ca­ni iuben­ti­bus, in­va­se­re op­por­tu­ne Veien­tes. castra pro­pin­qua tur­ba­tos ac ter­ga dan­tes ac­ce­pe­re; [4] plus ita­que ig­no­mi­niae quam cla­dis est ac­cep­tum. maes­ta ci­vi­tas fuit vin­ci in­sue­ta; odis­se tri­bu­nos, pos­ce­re dic­ta­to­rem: in eo ver­ti spes ci­vi­ta­tis. et cum ibi quo­que re­li­gio obsta­ret ne non pos­set ni­si ab con­su­le di­ci dic­ta­tor, augu­res con­sul­ti eam re­li­gio­nem exe­me­re. [5] A. Cor­ne­lius dic­ta­to­rem Mam. Aemi­lium di­xit et ip­se ab eo ma­gis­ter equi­tum est dic­tus; adeo, si­mul for­tu­na ci­vi­ta­tis vir­tu­te ve­ra eguit, ni­hil cen­so­ria ani­mad­ver­sio ef­fe­cit quo mi­nus re­gi­men re­rum ex no­ta­ta in­dig­ne do­mo pe­te­re­tur.

[6] Veien­tes re se­cun­da ela­ti mis­sis cir­cum Et­ru­riae po­pu­los le­ga­tis iac­tan­do tres du­ces Ro­ma­nos ab se uno proe­lio fu­sos, cum ta­men nul­lam pub­li­ci con­si­lii so­cie­ta­tem mo­vis­sent, vo­lun­ta­rios un­di­que ad spem prae­dae adsci­ve­runt. [7] uni Fi­de­na­tium po­pu­lo re­bel­la­re pla­cuit; et tam­quam ni­si ab sce­le­re bel­lum or­di­ri ne­fas es­set, si­cut le­ga­to­rum an­te, ita tum no­vo­rum co­lo­no­rum cae­de im­bu­tis ar­mis Veien­ti­bus se­se co­niun­gunt. [8] con­sul­ta­re in­de prin­ci­pes duo­rum po­pu­lo­rum Veios an Fi­de­nas se­dem bel­li ca­pe­rent. Fi­de­nae vi­sae op­por­tu­nio­res; ita­que traiec­to Ti­be­ri Veien­tes Fi­de­nas transtu­le­runt bel­lum. [9] Ro­mae ter­ror in­gens erat. ac­ci­to exer­ci­tu a Veiis, eoque ip­so ab re ma­le ges­ta per­cul­so castra lo­can­tur an­te por­tam Col­li­nam, et in mu­ris ar­ma­ti dis­po­si­ti, et ius­ti­tium in fo­ro ta­ber­nae­que clau­sae fiuntque om­nia castris quam ur­bi si­mi­lio­ra,

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 79Òàê êàê â êîì­ïå­òåí­öèþ òðè­áó­íîâ ñ êîí­ñóëü­ñêîé âëà­ñòüþ íå âõî­äè­ëî ñîâåð­øå­íèå àóñïè­öèé, îíè íå èìå­ëè ïðà­âà íàçíà­÷àòü äèê­òà­òî­ðà è ïðàçä­íî­âàòü òðè­óìô.
  • 80Ñì.: IV, 24, 7—9.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364000432 1364000433 1364000434