Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
31. (1) Èçáðàëè ÷åòûðåõ âîåííûõ òðèáóíîâ ñ êîíñóëüñêîé âëàñòüþ — Òèòà Êâèíêöèÿ Ïóíèéöà, áûâøåãî êîíñóëà, Ãàÿ Ôóðèÿ, Ìàðêà Ïîñòóìèÿ è Àâëà Êîðíåëèÿ Êîññà [426 ã.]. (2)  Ðèìå îñòàëñÿ Êîññ, òðîå äðóãèõ, ñíàðÿäèâ âîéñêî, äâèíóëèñü íà Âåéè è ïîêàçàëè, ñêîëü âðåäíî íà âîéíå ìíîãîâëàñòüå. Îòñòàèâàÿ êàæäûé ñîáñòâåííîå ðåøåíèå (âåäü âñÿêèé ïðåäïî÷èòàåò ñâîå), îíè ïðåäîñòàâèëè õîðîøèå âîçìîæíîñòè ïðîòèâíèêó: (3) ïîêà âîéñêî, ñ îäíîé ñòîðîíû ñëûøà ïðèêàç î íàñòóïëåíèè, ñ.204 à ñ äðóãîé — îá îòõîäå, ïðåáûâàëî â íåäîóìåíèè, âåéÿíå óëó÷èëè ìèã äëÿ íàïàäåíèÿ. Ðèìëÿíå â çàìåøàòåëüñòâå ïîáåæàëè è óêðûëèñü â ëàãåðå, äî êîòîðîãî áûëî íåäàëåêî. Ïîçîðà áûëî áîëüøå, ÷åì ïîòåðü. (4) Óíûíèå îõâàòèëî íåïðèâû÷íûé ê ïîðàæåíèÿì Ãîðîä; â äîñàäå íà òðèáóíîâ ñòàëè òðåáîâàòü äèêòàòîðà, âîçëàãàÿ íà íåãî âñå íàäåæäû. Íî òàê êàê è çäåñü áîãîáîÿçíåííîñòü íå ïîçâîëÿëà íàçíà÷èòü äèêòàòîðà áåç ó÷àñòèÿ êîíñóëà79, îáðàòèëèñü ê àâãóðàì, è òå íàøëè, ÷òî áëàãî÷åñòèå îò ýòîãî íå ïîñòðàäàåò. (5) Àâë Êîðíåëèé îáúÿâèë äèêòàòîðîì Ìàìåðêà Ýìèëèÿ, à òîò åãî ñàìîãî íàçíà÷èë íà÷àëüíèêîì êîííèöû. Òàê, êîãäà ïîëîæåíèå ãîñóäàðñòâà ïîòðåáîâàëî ÷åëîâåêà, âîèñòèíó äîáëåñòíîãî, òî è öåíçîðñêîå âçûñêàíèå íèñêîëüêî íå ïîìåøàëî îáðåñòè ãëàâó ãîñóäàðñòâà â äîìå, íåçàñëóæåííî çàêëåéìåííîì80. (6) Îêðûëåííûå óñïåõîì, âåéÿíå ðàçîñëàëè ïî âñåé Ýòðóðèè ïîñëîâ, õâàñòàÿñü ïîáåäîé â îäíîì ñðàæåíèè íàä òðåìÿ ðèìñêèìè ïîëêîâîäöàìè, è, õîòÿ èì íå óäàëîñü äîáèòüñÿ ïðÿìîé ïîääåðæêè ñîþçà, âñå-òàêè îòîâñþäó ïðèâëåêëè ïîëüñòèâøèõñÿ íà äîáû÷ó äîáðîâîëüöåâ. (7) Òîëüêî ôèäåíñêèé íàðîä ïîñòàíîâèë âîçîáíîâèòü âîéíó, è, êàê áóäòî áû íå÷åñòèâî íå îñêâåðíèòü íà÷àëî âîéíû ïðåñòóïëåíèåì, ôèäåíÿíå îáàãðèëè ñâîå îðóæèå êðîâüþ íîâûõ ïîñåëåíöåâ (êàê ïðåæäå — ïîñëîâ) è ïðèñîåäèíèëèñü ê âåéÿíàì. (8) Çàòåì âîæäè îáîèõ íàðîäîâ ñòàëè ñîâåùàòüñÿ, âåñòè ëè âîéíó èç Âåé èëè èç Ôèäåí. Ðåøèëè, ÷òî èç Ôèäåí. È òîãäà, ïåðåïðàâèâøèñü ÷åðåç Òèáð, âåéÿíå ïåðåíåñëè âîåííûå ïðèãîòîâëåíèÿ â Ôèäåíû. (9) Ðèìîì îâëàäåë ñòðàõ. Îòîçâàâ îò Âåé âîéñêî, ïðèâåäåííîå â çàìåøàòåëüñòâî íåóäà÷åé, ëàãåðü ðàçìåñòèëè ó Êîëëèíñêèõ âîðîò, ïî ñòåíàì ðàññòàâèëè âîîðóæåííûõ âîèíîâ, â Ãîðîäå ïðåêðàòèëè ñóäîïðîèçâîäñòâî, çàêðûëè ëàâêè, è Ðèì ñòàë áîëüøå ïîõîäèòü íà âîåííûé ëàãåðü, ÷åì íà ãîðîä. |
31. tribuni militum consulari potestate quattuor creati sunt, T. Quinctius Poenus ex consulatu C. Furius M. Postumius A. Cornelius Cossus. [2] ex his Cossus praefuit urbi, tres dilectu habito profecti sunt Veios documentoque fuere quam plurium imperium bello inutile esset. tendendo ad sua quisque consilia, cum aliud alii videretur, aperuerunt ad occasionem locum hosti; [3] incertam namque aciem, signum aliis dari, receptui aliis cani iubentibus, invasere opportune Veientes. castra propinqua turbatos ac terga dantes accepere; [4] plus itaque ignominiae quam cladis est acceptum. maesta civitas fuit vinci insueta; odisse tribunos, poscere dictatorem: in eo verti spes civitatis. et cum ibi quoque religio obstaret ne non posset nisi ab consule dici dictator, augures consulti eam religionem exemere. [5] A. Cornelius dictatorem Mam. Aemilium dixit et ipse ab eo magister equitum est dictus; adeo, simul fortuna civitatis virtute vera eguit, nihil censoria animadversio effecit quo minus regimen rerum ex notata indigne domo peteretur. [6] Veientes re secunda elati missis circum Etruriae populos legatis iactando tres duces Romanos ab se uno proelio fusos, cum tamen nullam publici consilii societatem movissent, voluntarios undique ad spem praedae adsciverunt. [7] uni Fidenatium populo rebellare placuit; et tamquam nisi ab scelere bellum ordiri nefas esset, sicut legatorum ante, ita tum novorum colonorum caede imbutis armis Veientibus sese coniungunt. [8] consultare inde principes duorum populorum Veios an Fidenas sedem belli caperent. Fidenae visae opportuniores; itaque traiecto Tiberi Veientes Fidenas transtulerunt bellum. [9] Romae terror ingens erat. accito exercitu a Veiis, eoque ipso ab re male gesta perculso castra locantur ante portam Collinam, et in muris armati dispositi, et iustitium in foro tabernaeque clausae fiuntque omnia castris quam urbi similiora, |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß