Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VII, ãë. 1

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ò. I, ñ. 323 1. (1) Ãîä ýòîò [366 ã.] áóäåò ïàìÿ­òåí ïîÿâ­ëå­íè­åì â êîí­ñóëü­ñêîé äîëæ­íî­ñòè «íîâî­ãî ÷åëî­âå­êà»1, à òàê­æå ó÷ðåæ­äå­íè­åì äâóõ íîâûõ äîëæ­íî­ñòåé — ïðå­òîð­ñòâà è êóðóëü­íî­ãî ýäèëü­ñòâà2. Ýòè ïî÷åò­íûå äîëæ­íî­ñòè âûãî­âî­ðè­ëè äëÿ ñåáÿ ïàò­ðè­öèè, óñòó­ïèâ îäíî èç êîí­ñóëü­ñêèõ ìåñò ïëå­áå­ÿì. (2) Îíè ñäå­ëà­ëè êîí­ñó­ëîì Ëóöèÿ Ñåêñ­òèÿ, ÷åé çàêîí è äàë èì òàêóþ âîç­ìîæ­íîñòü; à îòöû áëà­ãî­äà­ðÿ ñâî­å­ìó âëè­ÿ­íèþ íà Ìàð­ñî­âîì ïîëå3 ïîëó­÷è­ëè ïðå­òîð­ñêóþ äîëæ­íîñòü äëÿ Ñïó­ðèÿ Êàìèë­ëà, ñûíà Ìàð­êà, à ýäèëü­ñêèå — äëÿ Ãíåÿ Êâèíê­öèÿ Êàïè­òî­ëè­íà è Ïóá­ëèÿ Êîð­íå­ëèÿ Ñöè­ïè­î­íà, ëþäåé ñâî­åãî ñîñëî­âèÿ. Òîâà­ðè­ùåì Ëóöèÿ Ñåêñ­òèÿ èç ïàò­ðè­öè­åâ áûë èçáðàí Ëóöèé Ýìè­ëèé Ìàìåðê.

(3)  íà÷à­ëå ãîäà âñå áûëè âñòðå­âî­æå­íû âåñòÿ­ìè î òîì, ÷òî ãàë­ëû, ðàñ­ñå­ÿâ­øè­å­ñÿ áûëî ïî Àïó­ëèè, âíîâü ñîáè­ðà­þò­ñÿ òîë­ïà­ìè, à òàê­æå î òîì, ÷òî îòëî­æè­ëèñü ãåð­íè­êè. (4) Íî òàê êàê ñåíàò íàìå­ðåí­íî ìåä­ëèë, äàáû íå äàòü äåé­ñò­âî­âàòü êîí­ñó­ëó èç ïëå­áå­åâ, òî âñå çàìàë­÷è­âà­ëîñü è öàðè­ëà ïðàçä­íîñòü, ñëîâ­íî ïðè çàêðû­òûõ ñóäàõ4; (5) è òîëü­êî òðè­áó­íû íå æåëà­ëè ìîë­÷àòü, çàòåì ÷òî â îáìåí íà îäíî­ãî ïëå­áåé­ñêî­ãî êîí­ñó­ëà çíàòü ïîëó­÷è­ëà íà äîëæ­íîñò­íûõ ìåñòàõ òðåõ ïàò­ðè­öè­åâ, (6) âîñ­ñåäàþ­ùèõ â ïðå­òåêñòàõ5 íà êóðóëü­íûõ êðåñ­ëàõ, áóä­òî êîí­ñó­ëû, ïðè­÷åì ïðå­òîð åùå è îòïðàâ­ëÿ­åò ïðà­âî­ñóäèå, áóäó÷è òîâà­ðè­ùåì êîí­ñó­ëîâ, èçáðàí­íûì ïðè òåõ æå îáðÿäàõ. Ïî ýòîé ïðè­÷èíå ñåíàò íå ðåøèë­ñÿ ïðÿ­ìî ïðè­êà­çàòü, ÷òîáû åùå è êóðóëü­íûõ ýäè­ëîâ âûáè­ðà­ëè èç ïàò­ðè­öè­åâ; ñíà­÷à­ëà óãî­âî­ðè­ëèñü ÷åðåç ãîä âûáè­ðàòü ýäè­ëîâ èç ïëå­áå­åâ, ïîòîì, îäíà­êî, íå ñîáëþäà­ëîñü óæå íèêà­êî­ãî ïîðÿä­êà.

(7) Â ñëå­äóþ­ùåå êîí­ñóëü­ñòâî [365 ã.] ïðè Ëóöèè Ãåíó­öèè è Êâèí­òå Ñåð­âè­ëèè, êîãäà íè ðàçäî­ðîâ, íè âîéí íå áûëî, òî, ñëîâ­íî ÷òîáû íå äàòü ëþäÿì çàáûòü î ñòðà­õå è îïàñ­íî­ñòÿõ, îòêðû­ëîñü ìîðî­âîå ïîâåò­ðèå.

(8) Êàê ïåðå­äà­þò, óìåð­ëè öåí­çîð, êóðóëü­íûé ýäèë, òðè íàðîä­íûõ òðè­áó­íà; òåì áîëåå ìíî­ãî­÷èñ­ëåí­íû áûëè æåðò­âû ñðå­äè îñòàëü­íûõ æèòå­ëåé. Íî áîëåå âñå­ãî ïàìÿ­òåí ýòîò ìîð êîí­÷è­íîþ Ìàð­êà Ôóðèÿ — íå áåçâðå­ìåí­íîé è âñå æå ïå÷àëü­íîé6. (9) Ïîèñ­òè­íå òî áûë ìóæ âåëè­êèé âî âñÿ­êîé äîëå: äî èçãíà­íèÿ ïåð­âûé íà âîéíå è â ìèðå, à â èçãíà­íèè — åùå ñëàâ­íåé îò òîñ­êè ñîãðàæ­äàí, èç ïëå­íà âîç­çâàâ­øèõ ê èçãíàí­íè­êó î ïîìî­ùè, è îò ñîá­ñò­âåí­íî­ãî ñ÷à­ñòüÿ: âîñ­ñòà­íîâ­ëåí­íûé â îòå­÷å­ñòâå, îí ñàì ñòàë âîñ­ñòà­íî­âè­òå­ëåì îòå­÷å­ñòâà; (10) îêðó­æåí­íûé ñëà­âîé ñòîëü ñ.324 âåëè­êî­ãî ïîäâè­ãà è âî âñåì äîñòîé­íûé åå, ïðî­æèë îí ïîñëå ýòî­ãî åùå äâà­äöàòü ïÿòü ëåò, çàñëó­æèâ ïðî­çâà­íèå âòî­ðî­ãî ïîñëå Ðîìó­ëà îñíî­âà­òå­ëÿ Ðèìà.

1. An­nus hic erit in­sig­nis no­vi ho­mi­nis con­su­la­tu, in­sig­nis no­vis duo­bus ma­gistra­ti­bus, prae­tu­ra et cu­ru­li aedi­li­ta­te. hos si­bi pat­ri­cii quae­si­ve­re ho­no­res pro con­ces­so ple­bi al­te­ro con­su­la­tu. ple­bes con­su­la­tum L. Sex­tio, cui­us le­ge par­tus erat, de­dit: [2] pat­res prae­tu­ram Sp. Fu­rio M. f. Ca­mil­lo, aedi­li­ta­tem Cn. Quinctio Ca­pi­to­li­no et P. Cor­ne­lio Sci­pio­ni, sua­rum gen­tium vi­ris, gra­tia cam­pestri ce­pe­runt. L. Sex­tio col­le­ga ex pat­ri­bus da­tus L. Aemi­lius Ma­mer­cus. [3] prin­ci­pio an­ni et de Gal­lis, quos pri­mo pa­la­tos per Apu­liam congre­ga­ri iam fa­ma erat, et de Her­ni­co­rum de­fec­tio­ne agi­ta­ta men­tio. [4] cum de in­dustria om­nia, ne quid per ple­bei­um con­su­lem age­re­tur, pro­fer­ren­tur, si­len­tium om­nium re­rum ac ius­ti­tio si­mi­le oti­um fuit, [5] ni­si quod non pa­tien­ti­bus ta­ci­tum tri­bu­nis, quod pro con­su­le uno ple­beio tres pat­ri­cios ma­gistra­tus cu­ru­li­bus sel­lis prae­tex­ta­tos tam­quam con­su­les se­den­tes no­bi­li­tas si­bi sumpsis­set, [6] prae­to­rem qui­dem etiam iura red­den­tem et col­le­gam con­su­li­bus at­que iis­dem aus­pi­ciis crea­tum, ve­re­cun­dia in­de im­po­si­ta est se­na­tui ex pat­ri­bus iuben­di aedi­les cu­ru­les crea­ri. pri­mo ut al­ter­nis an­nis ex ple­be fie­rent con­ve­ne­rat: pos­tea pro­mis­cuum fuit.

[7] in­de L. Ge­nu­cio et Q. Ser­vi­lio con­su­li­bus et ab se­di­tio­ne et a bel­lo quie­tis re­bus, ne quan­do a me­tu ac pe­ri­cu­lis va­ca­rent, pes­ti­len­tia in­gens or­ta. [8] cen­so­rem, aedi­lem cu­ru­lem, tres tri­bu­nos ple­bis mor­tuos fe­runt, pro por­tio­ne et ex mul­ti­tu­di­ne alia mul­ta fu­ne­ra fuis­se; ma­xi­me­que eam pes­ti­len­tiam in­sig­nem mors quam ma­tu­ra, tam acer­ba M. Fu­ri fe­cit. [9] fuit enim ve­re vir uni­cus in om­ni for­tu­na, prin­ceps pa­ce bel­lo­que, pri­us­quam ex­su­la­tum iret, cla­rior in ex­si­lio, vel de­si­de­rio ci­vi­ta­tis, quae cap­ta ab­sen­tis implo­ra­vit opem, vel fe­li­ci­ta­te qua res­ti­tu­tus in pat­riam se­cum pat­riam ip­sam res­ti­tuit; [10] par dein­de per quin­que et vi­gin­ti an­nos — tot enim pos­tea vi­xit — ti­tu­lo tan­tae glo­riae fuit dig­nus­que ha­bi­tus quem se­cun­dum a Ro­mu­lo con­di­to­rem ur­bis Ro­ma­nae fer­rent.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 1Î ïîíÿ­òèè «íîâûé ÷åëî­âåê» ñì.: ïðè­ìå÷. 110 ê êí. IV.
  • 2Ñì.: ïðè­ìå÷. 122 è 124 ê êí. VI.
  • 3Ãäå ïðî­èñ­õî­äè­ëè âûáî­ðû äîëæ­íîñò­íûõ ëèö (ñì. ïðè­ìå÷. 11 ê êí. II).
  • 4Ñì.: ïðè­ìå÷. 6 ê êí. III.
  • 5Ñì.: ïðè­ìå÷. 3 ê êí. II.
  • 6Ðå÷ü èäåò î Êàìèë­ëå, êîòî­ðûé, ñîãëàñ­íî Ïëó­òàð­õó (Êàìèëë, 63), óìåð «â ñòîëü ïðå­êëîí­íîì âîç­ðàñòå, êàêî­ãî óäà­åò­ñÿ äîñòèã­íóòü íåìíî­ãèì».
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000702 1364000703 1364000704