Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VII, ãë. 22

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

22. (1) Çàòî äîìà óñè­ëüÿ äèê­òà­òî­ðà ñäå­ëàòü êîí­ñó­ëà­ìè äâóõ ïàò­ðè­öè­åâ ïðè­âå­ëè ê ìåæ­äó­öàð­ñò­âèþ [351 ã.]. (2) È äâà èíòåððåê­ñà, ñìå­íèâ­øèõ äðóã äðó­ãà, Ãàé Ñóëü­ïè­öèé è Ìàðê Ôàáèé, ñ.342 ïîëü­çó­ÿñü ñðàâ­íè­òåëü­íîé óñòóï­÷è­âî­ñòüþ íàðî­äà, âûçâàí­íîé íåäàâ­íèì îáëåã­÷å­íè­åì äîë­ãîâ, äîáè­ëèñü òîãî, ÷åãî âòóíå äîìî­ãàë­ñÿ äèê­òà­òîð: ÷òîáû îáà êîí­ñó­ëà áûëè èçáðà­íû èç ïàò­ðè­öè­åâ. (3) Èçáðà­ëè ñàìî­ãî Ãàÿ Ñóëü­ïè­öèÿ Ïåòè­êà, ïåð­âî­ãî èç èíòåððåê­ñîâ, è Òèòà Êâèíê­öèÿ Ïåí­íà (ýòî­ãî Êâèíê­öèÿ îäíè íàçû­âà­þò òàê­æå Ãàåì, à èíûå Öåçî­íîì). (4) Îáà êîí­ñó­ëà îòïðà­âè­ëèñü íà âîé­íó, Êâèíê­öèé ïðî­òèâ ôàëèñ­êîâ, Ñóëü­ïè­öèé ïðî­òèâ òàðê­âè­íèé­öåâ; íå äàâàÿ íèãäå âðà­ãó ñðà­æå­íüÿ, ïîä­æî­ãà­ìè è îïó­ñòî­øå­íè­ÿ­ìè îíè âîå­âà­ëè áîëü­øå ñ ïîëÿ­ìè, ÷åì ñ ëþäü­ìè. (5) È âîò óïîð­ñòâî òîãî è äðó­ãî­ãî íàðî­äà áûëî ñëîì­ëå­íî, êàê áóä­òî ïîä­òî­÷åí­íîå çàòÿæ­íûì íåäó­ãîì: îíè ñòà­ëè äîáè­âàòü­ñÿ ïåðå­ìè­ðèÿ ñíà­÷à­ëà ó êîí­ñó­ëîâ, à ïîòîì — ñ èõ äîç­âî­ëå­íèÿ — ó ñåíà­òà. Îíè ïîëó­÷è­ëè åãî íà ñîðîê ëåò.

(6) Òîãäà-òî, ïî çàâåð­øå­íèè äâóõ âîéí, çàáîòû î êîòî­ðûõ íå òåð­ïå­ëè îòëà­ãà­òåëüñòâ, âî âðå­ìÿ íåêî­òî­ðîé ìèð­íîé ïåðå­äûø­êè ðåøå­íî áûëî ïðî­âå­ñòè öåíç57, ïîòî­ìó ÷òî ïîñëå ïîãà­øå­íèÿ äîë­ãîâ ìíî­ãèå ñîñòî­ÿ­íèÿ ïåðå­øëè ê íîâûì âëà­äåëü­öàì. (7) È, êîãäà áûëî ñîçâà­íî ñîáðà­íèå äëÿ âûáî­ðà öåí­çî­ðîâ, Ãàé Ìàð­öèé Ðóòóë, òîò ñàìûé, êîòî­ðûé áûë ïåð­âûì ïëå­áåé­ñêèì äèê­òà­òî­ðîì, îáú­ÿâèë, ÷òî áóäåò èñêàòü òåïåðü äîëæ­íî­ñòè öåí­çî­ðà, è òåì âîç­ìó­òèë ñîãëà­ñèå ñîñëî­âèé. (8) Êàçà­ëîñü, îí âçÿë­ñÿ çà ýòî ïî ìåíü­øåé ìåðå íå êî âðå­ìå­íè — âåäü îáà êîí­ñó­ëà òîãäà áûëè èç ïàò­ðè­öè­åâ è îòêðû­òî ãîâî­ðè­ëè, ÷òî íå ñòà­íóò ïðè­íè­ìàòü åãî â ðàñ­÷åò; (9) îäíà­êî îí è ñàì òâåð­äî äåð­æàë­ñÿ ñâî­åãî íàìå­ðå­íèÿ, è òðè­áó­íû âñå­ìè ñèëà­ìè ïîìî­ãà­ëè åìó, ÷òîáû îòâî­å­âàòü ïðà­âî, êîòî­ðî­ãî ëèøè­ëèñü íà êîí­ñóëü­ñêèõ âûáî­ðàõ. È íå òîëü­êî íå áûëî ïî÷å­ñòè íàñòîëü­êî âûñî­êîé, ÷òîáû âåëè­÷èå ýòî­ãî ìóæà íå ïðå­âçî­øëî åå, íî åùå è ïðî­ñòî­ìó íàðî­äó õîòå­ëîñü, ÷òîá ãîâî­ðè­ëè: êòî îòêðûë äîðî­ãó ê äèê­òà­òó­ðå, áëà­ãî­äà­ðÿ òîìó ïîëó­÷è­ëè äîñòóï è ê öåí­çîð­ñòâó. (10) Íà âûáî­ðàõ íå áûëî ðàç­íî­ãëà­ñèé, òàê ÷òî Ìàð­öèé áûë èçáðàí öåí­çî­ðîì âìå­ñòå ñ Ãíå­åì Ìàí­ëè­åì.

 ýòîì ãîäó áûë íàçíà­÷åí è äèê­òà­òîð — Ìàðê Ôàáèé, ïðè­÷åì áåç âñÿ­êîé âîåí­íîé óãðî­çû, à òîëü­êî äëÿ òîãî, ÷òîáû íà êîí­ñóëü­ñêèõ âûáî­ðàõ íå ñîáëþäàòü çàêî­íà Ëèöè­íèÿ. (11) Íà÷àëü­íè­êîì êîí­íè­öû ïðè äèê­òà­òî­ðå ñòàë Êâèíò Ñåð­âè­ëèé. Îäíà­êî, íåñìîò­ðÿ íà äèê­òà­òó­ðó, íà êîí­ñóëü­ñêèõ âûáî­ðàõ ñãî­âîð ñåíà­òî­ðîâ èìåë íå áîëü­øå óñïå­õà, ÷åì íà öåí­çîð­ñêèõ.

22. tempta­tum do­mi per dic­ta­to­rem ut am­bo pat­ri­cii con­su­les crea­ren­tur rem ad in­ter­reg­num per­du­xit. [2] duo in­ter­re­ges C. Sul­pi­cius et M. Fa­bius in­ter­po­si­ti ob­ti­nue­re, quod dic­ta­tor frustra te­ten­de­rat, mi­tio­re iam ple­be ob re­cens me­ri­tum le­va­ti aeris alie­ni, ut am­bo pat­ri­cii con­su­les crea­ren­tur. [3] crea­ti ip­se C. Sul­pi­cius Pe­ti­cus, qui prior in­ter­reg­no abiit, et T. Quincti­us Poe­nus; qui­dam Cae­so­nem, alii Gai­um prae­no­men Quinctio adi­ciunt. [4] ad bel­lum am­bo pro­fec­ti, Fa­lis­cum Quincti­us, Sul­pi­cius Tar­qui­nien­se, nus­quam acie congres­so hos­te cum ag­ris ma­gis quam cum ho­mi­ni­bus uren­do po­pu­lan­do­que ges­se­runt bel­la; [5] cui­us len­tae ve­lut ta­bis se­nio vic­ta ut­rius­que per­ti­na­cia po­pu­li est, ut pri­mum a con­su­li­bus, dein per­mis­su eorum ab se­na­tu in­du­tias pe­te­rent. [6] in quad­ra­gin­ta an­nos im­pet­ra­ve­runt.

ita po­si­ta duo­rum bel­lo­rum quae im­mi­ne­bant cu­ra, dum ali­qua ab ar­mis quies es­set, quia so­lu­tio aeris alie­ni mul­ta­rum re­rum mu­ta­ve­rat do­mi­nos, cen­sum agi pla­cuit. [7] ce­te­rum cum cen­so­ri­bus crean­dis in­dic­ta co­mi­tia es­sent, pro­fes­sus cen­su­ram se pe­te­re C. Mar­cius Ru­tu­lus, qui pri­mus dic­ta­tor de ple­be fue­rat, con­cor­diam or­di­num tur­ba­vit; [8] quod vi­de­ba­tur qui­dem tem­po­re alie­no fe­cis­se, quia am­bo tum for­te pat­ri­cii con­su­les erant, qui ra­tio­nem eius se ha­bi­tu­ros ne­ga­bant; [9] sed et ip­se constan­tia in­cep­tum ob­ti­nuit et tri­bu­ni om­ni vi, ut re­ci­pe­ra­tu­ri ius con­su­la­ri­bus co­mi­tiis amis­sum, adiu­ve­runt, et cum ip­sius vi­ri maies­tas nul­lius ho­no­ris fas­ti­gium non aequa­bat, tum per eun­dem qui ad dic­ta­tu­ram ape­ruis­set viam cen­su­ram quo­que in par­tem vo­ca­ri ple­bes vo­le­bat. [10] nec va­ria­tum co­mi­tiis est, quin cum Man­lio Nae­vio cen­sor Mar­cius crea­re­tur.

dic­ta­to­rem quo­que hic an­nus ha­buit M. Fa­bium nul­lo ter­ro­re bel­li, sed ne Li­ci­nia lex co­mi­tiis con­su­la­ri­bus ob­ser­va­re­tur. ma­gis­ter equi­tum dic­ta­to­ri ad­di­tus Q. Ser­vi­lius. [11] nec ta­men dic­ta­tu­ra po­ten­tio­rem eum con­sen­sum pat­rum con­su­la­ri­bus co­mi­tiis fe­cit, quam cen­so­riis fue­rat.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 57Î öåí­çå ñì.: I, 42, 5 è ïðè­ìå÷. 133 ê êí. I.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364000723 1364000724 1364000725