Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
25. (1) Ïîêèíóâ Ñîðó, êîíñóëû äâèíóëèñü âîéíîþ íà çåìëè è ãîðîäà àâçîíîâ89, (2) ãäå ñ ïðèõîäîì ñàìíèòîâ ïîñëå áèòâû ïðè Ëàâòóëàõ áûëî î÷åíü íåñïîêîéíî è âñÿ Êàìïàíèÿ êèøåëà çàãîâîðàìè. (3)  íèõ áûëà çàìåøàíà äàæå ñàìà Êàïóÿ, áîëåå òîãî, ñëåäû çàãîâîðà âåëè â Ðèì, ïðè÷åì ê íåêîòîðûì âëèÿòåëüíûì ëþäÿì. Íî, êàê è â Ñîðå, ñäà÷à ãîðîäîâ ïðåäàòåëÿìè ïðèâåëà ïëåìÿ àâçîíîâ ê ïîêîðíîñòè. (4) Àâçîíà, Ìèíòóðíû è Âåñöèÿ — âîò òðè ãîðîäà, èç êîòîðûõ ê êîíñóëàì ÿâèëèñü äâåíàäöàòü çíàòíûõ þíîøåé, ñîñòàâèâøèå ïðåäàòåëüñêèé çàãîâîð ïðîòèâ ñâîèõ ãîðîäîâ. (5) Î ñâîèõ ñîãðàæäàíàõ îíè ñîîáùèëè, ÷òî òå óæå äàâíî ïîäæèäàëè ïðèõîäà ñàìíèòîâ è, åäâà ïðèøëà âåñòü î Ëàâòóëüñêîì ñðàæåíüå, îíè ñðàçó ñî÷ëè ðèìëÿí ïîáåæäåííûìè è ïîñëàëè ñâîþ ìîëîäåæü â ïîäêðåïëåíüå ñàìíèòàì; (6) à ïîòîì, ïîñëå áåãñòâà ñàìíèòîâ, îêàçàëèñü â ñîñòîÿíèè íå òî ìèðà, íå òî âîéíû: âîðîò ïåðåä ðèìëÿíàìè ðåøèëè íå çàêðûâàòü, ÷òîáû íå äàòü ïîâîäà ê âîéíå, íî âìåñòå ñ òåì ïîñòàíîâèëè çàïåðåòü èõ ïðè ïðèáëèæåíèè ðèìñêîãî âîéñêà ê ãîðîäó; â òàêîì äâîéñòâåííîì ñîñòîÿíèè, óâåðÿëè ïðèøåäøèå, ãîðîäà ëåãêî çàõâàòèòü âðàñïëîõ. (7) Ïî íàóùåíèþ ïåðåáåæ÷èêîâ ëàãåðü ïðèäâèíóëè ïîáëèæå è êî âñåì òðåì ãîðîäàì îòïðàâèëè ïî îòðÿäó. ×àñòü âîèíîâ äîëæíà áûëà, âîîðóæàñü, íåçàìåòíî óñòðîèòü çàñàäû âîçëå ãîðîäñêèõ óêðåïëåíèé, à ÷àñòü, îáëà÷àñü â òîãè è ñïðÿòàâ ïîä îäåæäîé ìå÷è, ïåðåä ðàññâåòîì, ÷åðåç îòêðûòûå âîðîòà âîéòè â ãîðîä. ñ.432 (8) Ýòè ïîñëåäíèå ñðàçó æå ñòàëè èçáèâàòü ñòðàæó è íåìåäëåííî ïîäàëè çíàê âîîðóæåííûì áîéöàì ñïåøèòü ê íèì èç ñâîèõ çàñàä. Òàê çàâëàäåëè âîðîòàìè, è âñå òðè ãîðîäà áûëè çàõâà÷åíû îäíîâðåìåííî è îäíèì ñïîñîáîì.  îòñóòñòâèå âîæäåé90 ðåçíÿ ïðè âçÿòèè ãîðîäà íå çíàëà óäåðæó, (9) è, íåñìîòðÿ íà íå âïîëíå äîêàçàííîå îáâèíåíèå â èçìåíå, ïëåìÿ àâçîíîâ áûëî èñòðåáëåíî, ñëîâíî âåëî ñ Ðèìîì âîéíó íå íà æèçíü, à íà ñìåðòü. |
25. Consules ab Sora profecti in agros atque urbes Ausonum bellum intulerunt. [2] Mota namque omnia adventu Samnitium cum apud Lautulas dimicatum est fuerant, coniurationesque circa Campaniam passim factae; [3] nec Capua ipsa crimine caruit; quin Romam quoque et ad principum quosdam inquirendo ventum est. Ceterum Ausonum gens proditione urbium sicut Sora in potestatem venit. [4] Ausona et Minturnae et Vescia urbes erant ex quibus principes iuventutis duodecim numero in proditionem urbium suarum coniurati ad consules veniunt. [5] Docent suos iam pridem exoptantes Samnitium adventum, simul ad Lautulas pugnatum audierint, pro victis Romanos habuisse, iuventute armis Samnitem iuvisse: [6] fugatis inde Samnitibus incerta pace agere nec claudentes portas Romanis, ne arcessant bellum, et obstinatos claudere, si exercitus admoveatur; in ea fluctuatione animorum opprimi incautos posse. [7] His auctoribus mota propius castra missique eodem tempore circa tria oppida milites, partim armati, qui occulti propinqua moenibus insiderent loca, partim togati tectis veste gladiis qui sub lucem apertis portis urbes ingrederentur. [8] Ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent. Ita portae occupatae triaque oppida eadem hora eodemque consilio capta; sed quia absentibus ducibus impetus est factus, [9] nullus modus caedibus fuit, deletaque Ausonum gens vix certo defectionis crimine perinde ac si internecivo bello certasset. |