Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà X, ãë. 10

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

10. (1) Ìåæ òåì, ïîêà ðèì­ëÿíå ïîïó­ñòó òðà­òÿò âðå­ìÿ íà îñà­äó Íåêâè­íà, äâîå ãîðî­æàí, ÷üè äîìà ëåïè­ëèñü ê ãîðîä­ñêîé ñòåíå, ïðî­ðû­âà­þò ïîä­çåì­íûé õîä è òàé­êîì ïðî­áè­ðà­þò­ñÿ ê ðèì­ñêèì ñòî­ðî­æå­âûì äîçî­ðàì; (2) èõ îòâî­äÿò ê êîí­ñó­ëàì, è îíè îáå­ùà­þò âïó­ñòèòü âîîðó­æåí­íûé îòðÿä â ãîðîä­ñêèå óêðåï­ëå­íèÿ. (3) Ïðåä­ëî­æå­íè­åì ðåøè­ëè íå ïðå­íå­áðå­ãàòü, íî è íå äîâå­ðÿòü­ñÿ åìó áåç­îãëÿä­íî. Ñ îäíèì èç ïåðå­áåæ­÷è­êîâ (äðó­ãîé îñòàë­ñÿ çàëîæ­íè­êîì) îòïðà­âè­ëè ÷åðåç ïîä­çåì­íûé õîä äâóõ ëàçóò­÷è­êîâ; (4) èì óäà­ëîñü ðàç­âåäàòü âñå, ÷òî íóæ­íî, è òðèä­öàòü âîè­íîâ âî ãëà­âå ñ ïåðå­áåæ­÷è­êà­ìè ïðî­íèê­ëè íî÷üþ â ãîðîä è çàõâà­òè­ëè áëè­æàé­øèå âîðîòà. À êîãäà ñëî­ìà­ëè çàïî­ðû, êîí­ñóë è ðèì­ñêîå âîé­ñêî, (5) íå âñòðå­òèâ ñîïðî­òèâ­ëå­íèÿ, âîøëè â ãîðîä. Òàê Íåêâèí46 ïåðå­øåë âî âëàñòü ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà. Ïîñå­ëå­íèå, îñíî­âàí­íîå òàì, ÷òîáû ñëó­æèòü çàùè­òîþ îò óìáðîâ, ïî ðåêå Íàð íàçâà­ëè Íàð­íè­åé; ñ îãðîì­íîé äîáû­÷åé âîé­ñêî âîç­âðà­òè­ëîñü â Ðèì.

(6)  òîò ãîä ýòðóñ­êè âîïðå­êè çàêëþ­÷åí­íî­ìó ïåðå­ìè­ðèþ47 ãîòî­âè­ëèñü ê âîéíå. Íî â ðàç­ãàð ïðè­ãîòîâ­ëå­íèé â èõ ïðå­äå­ëû âòîðã­ëîñü îãðîì­íîå ãàëëü­ñêîå âîé­ñêî, è ýòî çàñòà­âè­ëî èõ íà âðå­ìÿ îòëî­æèòü çàäó­ìàí­íîå. (7) Çàòåì, ïîëà­ãà­ÿñü íà áîãàò­ñòâî, îñíî­âó ñâî­åãî ìîãó­ùå­ñòâà, îíè äåëà­þò ïîïûò­êó ïðå­âðà­òèòü ãàë­ëîâ èç âðà­ãîâ â ñîþç­íè­êè, ÷òîáû, îáú­åäè­íèâ âîåí­íûå ñèëû, ïîé­òè âîé­íîþ íà ðèì­ëÿí. (8) Âàð­âà­ðû íå ïðî­òè­âè­ëèñü ñîþç­íè­÷å­ñòâó, äåëî áûëî çà öåíîþ. À êîãäà è î íåé ñãî­âî­ðè­ëèñü, êîãäà óæå óïëà­òè­ëè, êîãäà ýòðóñ­êè çàêîí­÷è­ëè âñå ïðè­ãîòîâ­ëå­íèÿ ê âîéíå è ïðè­êà­çà­ëè ãàë­ëàì âûñòó­ïàòü ñëå­äîì çà íèìè, ãàë­ëû ïîøëè íà ïîïÿò­íûé: ìîë, óãî­âîð áûë î ïëà­òå âîâñå íå çà ïîõîä ïðî­òèâ ðèì­ëÿí, (9) è âñå ïîëó­÷åí­íîå ïîëó­÷å­íî çà òî, ÷òî ïîëÿ ýòðóñ­ñêèå íå îïó­ñòî­øà­ëè è ìèð­íûõ çåì­ëåäåëü­öåâ íå òðî­ãà­ëè; (10) íî, åñëè ýòðóñ­êè òàê ýòî­ãî æàæ­äóò, îíè ãîòî­âû âîå­âàòü çà îäíó-åäèí­ñò­âåí­íóþ ïëà­òó: ïóñòü èì îòâå­äóò ÷àñòü çåìåëü, ãäå áû îíè íàêî­íåö ìîã­ëè íàâñå­ãäà ïîñå­ëèòü­ñÿ.

(11) Ìíî­ãî ðàç ñõî­äè­ëèñü ýòðóñ­ñêèå ïëå­ìå­íà ñîâå­ùàòü­ñÿ îá ýòîì, íî íè íà ÷òî íå ìîã­ëè ðåøèòü­ñÿ, è íå ñòîëü­êî èç ñòðà­õà ïîòå­ðÿòü çåì­ëè, ñêîëü­êî èç ñòðà­õà ïåðåä ñîñåä­ñò­âîì ñ òàêèì äèêèì ïëå­ìå­íåì. (12) Âîò è âûøëî òàê, ÷òî ãàë­ëû óøëè ñ.466 âîñâî­ÿ­ñè, óíî­ñÿ ñ ñîáîþ îãðîì­íûå áîãàò­ñòâà, äîñòàâ­øè­å­ñÿ èì áåç òðóäîâ è îïàñ­íî­ñòåé. À ðèì­ëÿíå, íàïó­ãàí­íûå ñëó­õà­ìè î ãàëëü­ñêîì íàøå­ñò­âèè ê ýòðóñ­ñêîé âîéíå â ïðè­äà­÷ó, òåì ïîñïåø­íåé çàêëþ­÷è­ëè ñ íàðî­äîì ïèöåí­òîâ äîãî­âîð ïî îáðÿäó.

10. Ce­te­rum ad Ne­qui­num op­pi­dum cum seg­ni ob­si­dio­ne tem­pus te­re­re­tur, duo ex op­pi­da­nis, quo­rum erant aedi­fi­cia iuncta mu­ro, spe­cu fac­to ad sta­tio­nes Ro­ma­nas iti­ne­re oc­cul­to per­ve­niunt; [2] in­de ad con­su­lem de­duc­ti prae­si­dium ar­ma­tum se intra moe­nia et mu­ros ac­cep­tu­ros con­fir­mant. [3] Nec as­per­nan­da res vi­sa ne­que in­cau­te cre­den­da. Cum al­te­ro eorum — nam al­ter ob­ses re­ten­tus — duo explo­ra­to­res per cu­ni­cu­lum mis­si; [4] per quos sa­tis com­per­ta re tre­cen­ti ar­ma­ti transfu­ga du­ce in ur­bem ingres­si noc­te por­tam quae pro­xi­ma erat ce­pe­re. Qua ref­rac­ta con­sul exer­ci­tus­que Ro­ma­nus si­ne cer­ta­mi­ne ur­bem in­va­se­re. [5] Ita Ne­qui­num in di­cio­nem po­pu­li Ro­ma­ni ve­nit. Co­lo­nia eo ad­ver­sus Umbros mis­sa a Na­re flu­mi­ne Nar­nia ap­pel­la­ta; exer­ci­tus cum mag­na prae­da Ro­mam re­duc­tus.

[6] Eodem an­no ab Et­rus­cis ad­ver­sus in­du­tias pa­ra­tum bel­lum; sed eos ta­lia mo­lien­tis Gal­lo­rum in­gens exer­ci­tus fi­nis ingres­sus pau­lis­per a pro­po­si­to aver­tit. [7] Pe­cu­nia dein­de, qua mul­tum po­te­rant, fre­ti, so­cios ex hos­ti­bus fa­ce­re Gal­los co­nan­tur ut eo adiuncto exer­ci­tu cum Ro­ma­nis bel­la­rent. [8] De so­cie­ta­te haud ab­nuunt bar­ba­ri: de mer­ce­de agi­tur. Qua pac­ta ac­cep­ta­que cum pa­ra­ta ce­te­ra ad bel­lum es­sent se­qui­que Et­rus­cus iube­ret, in­fi­tias eunt mer­ce­dem se bel­li Ro­ma­nis in­fe­ren­di pac­tos: [9] quid­quid ac­ce­pe­rint ac­ce­pis­se ne ag­rum Et­rus­cum vas­ta­rent ar­mis­que la­ces­se­rent cul­to­res; [10] mi­li­ta­tu­ros ta­men se, si uti­que Et­rus­ci ve­lint, sed nul­la alia mer­ce­de quam ut in par­tem ag­ri ac­ci­pian­tur tan­dem­que ali­qua se­de cer­ta con­sis­tant. [11] Mul­ta de eo con­ci­lia po­pu­lo­rum Et­ru­riae ha­bi­ta, nec per­fi­ci quic­quam po­tuit, non tam quia im­mi­nui ag­rum quam quia ac­co­las si­bi quis­que adiun­ge­re tam ef­fe­ra­tae gen­tis ho­mi­nes hor­re­bat. [12] Ita di­mis­si Gal­li pe­cu­niam in­gen­tem si­ne la­bo­re ac pe­ri­cu­lo par­tam ret­tu­le­runt. Ro­mae ter­ro­rem prae­buit fa­ma Gal­li­ci tu­mul­tus ad bel­lum Et­rus­cum adiec­ti; eo mi­nus cunctan­ter foe­dus ic­tum cum Pi­cen­ti po­pu­lo est.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 46Íåêâèí — ãîðîä íà ãðà­íè­öå Ñàì­íèÿ è Óìáðèè. Âûâåäåí­íàÿ òóäà êîëî­íèÿ Íàð­íèÿ áûëà êîëî­íè­åé ëàòèí­ñêî­ãî ïðà­âà.
  • 47Ñì. âûøå: X, 5, 12.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364001011 1364001012 1364001013