Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
21. (1)  Ðèìå òàêîå ðàçîðåíèå Êàìïàíèè âûçâàëî áîëüøóþ òðåâîãó; (2) è êàê ðàç òîãäà èç Ýòðóðèè ïðèøëè âåñòè, ÷òî ïîñëå óõîäà îòòóäà Âîëóìíèåâà âîéñêà ýòðóñêè âçÿëèñü çà îðóæèå è íà÷àëè ïðèçûâàòü ê âîññòàíèþ è ñàìíèòñêîãî âîæäÿ Ãåëëèÿ Ýãíàöèÿ, è óìáðîâ, à ãàëëîâ îãðîìíîþ ìçäîé ñêëîíÿòü ê ñåáå íà ñâîþ ñòîðîíó. (3) Ñåíàò, óñòðàøåííûé ýòèìè èçâåñòèÿìè, ïðèêàçàë çàêðûòü ñóäû è íàáðàòü âîéñêî èç ëþäåé âñÿêîãî çâàíèÿ: (4) ê ïðèñÿãå ïðèâåëè íå òîëüêî ñâîáîäíûõ è ìîëîäûõ, íî äàæå èç ïîæèëûõ ñîñòàâèëè êîãîðòû, äàæå èç âîëüíîîòïóùåííèêîâ — öåíòóðèè77; ïðèíÿëèñü ñîâåùàòüñÿ î òîì, êàê çàùèòèòü Ãîðîä, à âî ãëàâå âñåãî äåëà ïîñòàâèëè ïðåòîðà Ïóáëèÿ Ñåìïðîíèÿ. (5) Òîëüêî äîíåñåíèå êîíñóëà Ëóöèÿ Âîëóìíèÿ ñ âåñòüþ, ÷òî ðàçîðèòåëè Êàìïàíèè ïåðåáèòû è ðàññåÿíû, óìåðèëî çàáîòû ñåíàòà. (6) Òàê ÷òî â ÷åñòü êîíñóëà çà óñïåøíûé èñõîä âîéíû è ðàäè îòìåíû çàêðûòèÿ ñóäîâ, äëèâøåãîñÿ âîñåìíàäöàòü äíåé, áûëî óñòðîåíî áëàãîäàðñòâåííîå ìîëåáñòâèå, è áûëî ýòî ìîëåáñòâèå èñïîëíåíî ðàäîñòè. (7) Òîãäà ïîøëà ðå÷ü î òîì, êàê çàùèòèòü îáëàñòè, îïóñòîøåííûå ñàìíèòàìè, è ðåøåíî áûëî ñ.477 âûâåñòè â Âåñöèéñêîé è Ôàëåðíñêîé îêðóãàõ äâà ïîñåëåíèÿ, îäíî âîçëå óñòüÿ ðåêè Ëèðèñ, íàçâàííîå Ìèíòóðíû, äðóãîå — â Âåñöèéñêèõ ëåñàõ íà ãðàíèöå Ôàëåðíñêèõ âëàäåíèé, (8) ãäå, ãîâîðÿò, áûë ãðå÷åñêèé ãîðîä Ñèíîïà, êîòîðûé ïîçæå ðèìñêèå ïîñåëåíöû ïðîçâàëè Ñèíóýññîé. (9) Íàðîäíûì òðèáóíàì âìåíèëè â îáÿçàííîñòü ñ îäîáðåíèÿ âñåõ ïëåáååâ78 ïîðó÷èòü ïðåòîðó Ïóáëèþ Ñåìïðîíèþ íàçíà÷èòü òðèóìâèðîâ äëÿ âûâîäà ïîñåëåíèé â òå ìåñòà. (10) Íåëåãêî áûëî íàéòè îõîòíèêîâ çàïèñûâàòüñÿ â ïîñåëåíöû, èáî ÿñíî áûëî, ÷òî èõ îòïðàâëÿþò íå çåìëþ âîçäåëûâàòü, à ÷óòü ëè íå áåññìåííî ñòîÿòü íà ñòðàæå âî âðàæåñêîé îáëàñòè. (11) Íî îò ýòèõ çàáîò ñåíàòó ïðèøëîñü îòâëå÷üñÿ, ïîòîìó ÷òî â Ýòðóðèè âîåâàòü ñòàëî ìíîãî òÿæåëåå, è îò Àïïèÿ îäíî çà äðóãèì øëè ïîñëàíèÿ ñ íàïîìèíàíèÿìè íå îñòàâëÿòü áåç âíèìàíèÿ âîëíåíèÿ â åãî îáëàñòè: (12) âåäü óæå ÷åòûðå íàðîäà îáúåäèíÿþò ñèëû — ýòðóñêè, ñàìíèòû, óìáðû è ãàëëû, è â äâóõ ìåñòàõ èì ïðèøëîñü ðàçáèòü ñâîè ëàãåðÿ, èáî ñòîëü ãðîìàäíûå ïîë÷èùà íå ìîãëè âòèñíóòüñÿ â îäèí. (13) Èç-çà ýòîãî è ðàäè ïðîâåäåíèÿ âûáîðîâ (ñðîêè óæå ïîäîøëè) êîíñóë Âîëóìíèé áûë îòîçâàí â Ðèì. Ïðåæäå ÷åì ñîçâàòü öåíòóðèè äëÿ ãîëîñîâàíèÿ, îí ñîçâàë íàðîäíóþ ñõîäêó è äîëãî ðàññêàçûâàë î òÿãîñòÿõ ýòðóññêîé âîéíû: (14) óæå òîãäà, êîãäà îí ñàì âìåñòå ñ òîâàðèùåì âåë òàì ñîâìåñòíûå äåéñòâèÿ, ïîäîáíàÿ âîéíà áûëà íåïîñèëüíà äëÿ îäíîãî ïîëêîâîäöà è îäíîãî âîéñêà, à âåäü ñ òåõ ïîð, ãîâîðÿò, äîáàâèëèñü åùå óìáðû è ãðîìàäíûå ïîë÷èùà ãàëëîâ; (15) ïóñòü æå, ãîâîðèë îí, êàæäûé ïîìíèò, ÷òî â ýòîò äåíü èçáèðàþòñÿ êîíñóëû âåñòè âîéíó ïðîòèâ ÷åòûðåõ íàðîäîâ. È åñëè áû íå óâåðåííîñòü, ÷òî íàðîä ðèìñêèé åäèíîäóøíî èçáåðåò êîíñóëîì òîãî, êòî íûíå ñëûâåò áåññïîðíî ïåðâûì èç âñåõ ïîëêîâîäöåâ, îí áû òîò÷àñ ñàì íàçíà÷èë åãî äèêòàòîðîì. |
21. Magnum ea populatio Campani agri tumultum Romae praebuerat; [2] et per eos forte dies ex Etruria allatum erat post deductum inde Volumnianum exercitum Etruriam concitam in arma, et Gellium Egnatium, Samnitium ducem, et Umbros ad defectionem vocari et Gallos pretio ingenti sollicitari. [3] His nuntiis senatus conterritus iustitium indici, dilectum omnis generis hominum haberi iussit. [4] Nec ingenui modo aut iuniores sacramento adacti sed seniorum etiam cohortes factae libertinique centuriati; et defendendae urbis consilia agitabantur summaeque rerum praetor P. Sempronius praeerat. [5] Ceterum parte curae exonerarunt senatum L. Volumni consulis litterae, quibus caesos fusosque populatores Campaniae cognitum est. [6] Itaque et supplicationes ob rem bene gestam consulis nomine decernunt et iustitium remittitur quod fuerat dies duodeviginti; supplicatioque perlaeta fuit. [7] Tum de praesidio regionis depopulatae ab Samnitibus agitari coeptum; itaque placuit ut duae coloniae circa Vescinum et Falernum agrum deducerentur, [8] una ad ostium Liris fluvii, quae Minturnae appellata, altera in saltu Vescino Falernum contingente agrum, ubi Sinope dicitur Graeca urbs fuisse, Sinuessa deinde ab colonis Romanis appellata. [9] Tribunis plebis negotium datum est, ut plebei scito iuberetur P. Sempronius praetor triumviros in ea loca colonis deducendis creare. [10] Nec qui nomina darent facile inveniebantur, quia in stationem se prope perpetuam infestae regionis, non in agros mitti rebantur. [11] Avertit ab eis curis senatum Etruriae ingravescens bellum et crebrae litterae Appi monentis ne regionis eius motum neglegerent: [12] quattuor gentes conferre arma, Etruscos Samnites Umbros Gallos; iam castra bifariam facta esse, quia unus locus capere tantam multitudinem non possit. [13] Ob haec et — iam appetebat tempus — comitiorum causa L. Volumnius consul Romam revocatus; qui priusquam ad suffragium centurias vocaret, in contionem advocato populo multa de magnitudine belli Etrusci disseruit: [14] iam tum cum ipse ibi cum collega rem pariter gesserit, fuisse tantum bellum ut nec duce uno nec exercitu geri potuerit; accessisse postea dici Umbros et ingentem exercitum Gallorum; [15] adversus quattuor populos duces consules illo die deligi meminissent. Se, nisi confideret eum consensu populi Romani consulem declaratum iri qui haud dubie tum primus omnium ductor habeatur, dictatorem fuisse extemplo dicturum. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß