Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà X, ãë. 30

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

30. (1)  òå æå äíè è â Ýòðó­ðèè ïðî­ïðå­òîð Ãíåé Ôóëü­âèé èñïîë­íèë äàí­íîå åìó ïîðó­÷å­íèå è íå òîëü­êî ó÷è­íèë ñòðàø­íîå ðàçî­ðå­íèå íà çåì­ëÿõ íåïðè­ÿ­òå­ëÿ, íî äàæå íàíåñ åìó ñîêðó­øè­òåëü­íîå ïîðà­æå­íèå â áèò­âå, (2) â êîòî­ðîé ïåðó­çèé­öû è êëó­çèé­öû ïîòå­ðÿ­ëè áîëåå òðåõ òûñÿ÷ óáè­òû­ìè è ëèøè­ëèñü äâà­äöà­òè âîåí­íûõ çíà­ìåí. (3) À ñàì­íèò­ñêîå âîé­ñêî, ñïà­ñàâ­øå­å­ñÿ áåã­ñò­âîì ÷åðåç ïåëèã­íè­é­ñêèå çåì­ëè, îêðó­æè­ëè ïåëèã­íû è èç ïÿòè òûñÿ÷ áåã­ëå­öîâ îêî­ëî òûñÿ­÷è áûëî ïåðå­áè­òî.

(4) Äàæå åñëè íåóêîñ­íè­òåëü­íî äåð­æàòü­ñÿ èñòè­íû, âåëè­êà ñëà­âà áèò­âû, áûâ­øåé â òîò äåíü ïðè Ñåí­òèíå. (5) Íî ó íåêî­òî­ðûõ ñî÷è­íè­òå­ëåé ïðå­óâå­ëè­÷å­íèÿ âûõî­äÿò çà ãðàíü ïðàâ­äî­ïî­äîá­íî­ãî: îíè ïèøóò, ÷òî âî âðà­æå­ñêîì âîé­ñêå áûëî øåñòü­ñîò òûñÿ÷ ïåõî­òèí­öåâ, ñîðîê øåñòü òûñÿ÷ âñàä­íè­êîâ è äâå òûñÿ­÷è ïîâî­çîê, âêëþ­÷àÿ, êîíå÷­íî, ñèëû óìáðîâ è òóñ­êîâ, êîòî­ðûå, ìîë, òîæå ó÷àñò­âî­âà­ëè â áèò­âå. (6) À ÷òîáû ïðå­óâå­ëè­÷èòü è ðèì­ñêèå ñèëû, îíè ïðè­áà­âè­ëè ê âîæäÿì-êîí­ñó­ëàì ïðî­êîí­ñó­ëà Ëóöèÿ Âîëóì­íèÿ è âîé­ñêî åãî — ê êîí­ñóëü­ñêèì ëåãè­î­íàì. (7)  áîëü­øèí­ñòâå æå ëåòî­ïè­ñåé ïîáåäà ýòà ïðè­ïè­ñà­íà äâóì êîí­ñó­ëàì; à Âîëóì­íèé òåì âðå­ìå­íåì âåë âîé­íó â Ñàì­íèè, çàãíàë ñàì­íèò­ñêîå âîé­ñêî íà Òèôåðí­ñêóþ ãîðó è òàì, íå èñïó­ãàâ­øèñü íåâû­ãîä­íî­ãî ñâî­åãî ïîëî­æå­íèÿ, ñóìåë ðàç­áèòü âðà­ãà è îáðà­òèòü åãî â áåã­ñòâî.

(8) Êâèíò Ôàáèé, îñòà­âèâ Äåöè­å­âî âîé­ñêî îõðà­íÿòü Ýòðó­ðèþ, ïðè­âåë ñâîè ëåãè­î­íû â Ãîðîä è ñïðà­âèë òðè­óìô íàä ãàë­ëà­ìè, ýòðóñ­êà­ìè è ñàì­íè­òà­ìè. (9) Âîè­íû øëè ñëå­äîì è â ãðó­áî­âà­òûõ íåñêëàä­íûõ ñâî­èõ ïåñåí­êàõ104 âîñ­õâà­ëÿ­ëè ïîáåäó Êâèí­òà Ôàáèÿ è íå ìåíü­øå òîãî — ñëàâ­íóþ ñìåðòü Ïóá­ëèÿ Äåöèÿ, è, ïîìè­íàÿ îá îòöå â ïîõâà­ëàõ ñûíó, ðàâ­íÿ­ëè ãèáåëü åãî, êîí­ñó­ëà è ÷åëî­âå­êà, ñ ïîäâè­ãîì ðîäè­òå­ëÿ. (10) Âîè­íàì ðàçäà­ëè èç äîáû­÷è ñ.487 ïî âîñåìü­äå­ñÿò äâà àññà, äîðîæ­íûå ïëà­ùè è òóíè­êè, ÷òî ïî òåì âðå­ìå­íàì áûëî ùåä­ðîé íàãðà­äîþ çà âîåí­íóþ ñëóæ­áó.

30. Et in Et­ru­ria per eos­dem dies ab Cn. Ful­vio prop­rae­to­re res ex sen­ten­tia ges­ta et prae­ter in­gen­tem in­la­tam po­pu­la­tio­ni­bus ag­ro­rum hos­ti cla­dem pug­na­tum etiam eg­re­gie est [2] Pe­ru­si­no­rum­que et Clu­si­no­rum cae­sa ampli­us mi­lia tria et sig­na mi­li­ta­ria ad vi­gin­ti cap­ta. [3] Sam­ni­tium ag­men cum per Pae­lig­num ag­rum fu­ge­ret, cir­cum­ven­tum a Pae­lig­nis est; ex mi­li­bus quin­que ad mil­le cae­si.

[4] Mag­na eius diei quo in Sen­ti­na­ti ag­ro bel­la­tum fa­ma est, etiam ve­ro stan­ti; [5] sed su­pe­rie­ce­re qui­dam augen­do fi­dem, qui in hos­tium exer­ci­tu pe­di­tum se­xiens cen­te­na mi­lia, equi­tum sex et quad­ra­gin­ta mi­lia, mil­le car­pen­to­rum scrip­se­re fuis­se, sci­li­cet cum Umbris Tus­cis­que, quos et ip­sos pug­nae ad­fuis­se; [6] et ut Ro­ma­no­rum quo­que auge­rent co­pias, L. Vo­lum­nium pro con­su­le du­cem con­su­li­bus exer­ci­tum­que eius le­gio­ni­bus con­su­lum adi­ciunt. [7] In plu­ri­bus an­na­li­bus duo­rum ea con­su­lum prop­ria vic­to­ria est, Vo­lum­nius in Sam­nio in­te­rim res ge­rit Sam­ni­tium­que exer­ci­tum in Ti­fer­num mon­tem com­pul­sum, non de­ter­ri­tus ini­qui­ta­te lo­ci, fun­dit fu­gat­que.

[8] Q. Fa­bius, De­cia­no exer­ci­tu re­lic­to in Et­ru­riae prae­si­dio, suis le­gio­ni­bus de­duc­tis ad ur­bem de Gal­lis Et­rus­cis­que ac Sam­ni­ti­bus tri­um­pha­vit. [9] Mi­li­tes tri­um­phan­tem se­cu­ti sunt. Ce­leb­ra­ta in­con­di­tis mi­li­ta­ri­bus non ma­gis vic­to­ria Q. Fa­bi quam mors praec­la­ra P. De­ci est, ex­ci­ta­ta­que me­mo­ria pa­ren­tis, aequa­ta even­tu pub­li­co pri­va­to­que, fi­lii lau­di­bus. [10] Da­ta ex prae­da mi­li­ti­bus aeris oc­to­ge­ni bi­ni sa­ga­que et tu­ni­cae, prae­mia il­la tem­pes­ta­te mi­li­tiae haud­qua­quam sper­nen­da.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 104Ñì.: ïðè­ìå÷. 17 ê êí. II. Ïîäîá­íûå ïåñåí­êè î Þëèè Öåçà­ðå ñîõðà­íèë Ñâå­òî­íèé (Þëèé, 49, 4; 51, 1).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364001031 1364001032 1364001033