Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
17. (1) Êàê òîëüêî ñìåðêëîñü, òèõîíüêî ñíÿëèñü ñ ëàãåðÿ; áûêîâ ãíàëè äàëåêî âïåðåäè çíàìåí. (2) Êîãäà ïîäîøëè ê ãîðàì è äîðîãà ñóçèëàñü, âíåçàïíî áûë äàí ñèãíàë ãíàòü áûêîâ ïðÿìî ê ãîðàì è çàæå÷ü èì ðîãà. Ïåðåïóãàííûå ñâåðêàþùèì íà ãîëîâå îãíåì, ìó÷èìûå áîëüþ (ïëàìÿ èõ æãëî ïî æèâîìó), áûêè ñëîâíî âçáåñèëèñü. (3) Îíè ïîíåñëèñü â ðàçíûå ñòîðîíû, ïîäæèãàÿ âîêðóã êóñòû è âåòêè; êàçàëîñü, áóäòî ãîðÿò è ëåñà, è ãîðû; òðÿñÿ ãîëîâàìè, áûêè òîëüêî ðàçäóâàëè îãîíü; âïå÷àòëåíèå áûëî òàêîå, áóäòî âî âñå ñòîðîíû ðàçáåãàþòñÿ ëþäè. (4) Ñîëäàòû, ïîñòàâëåííûå ó âõîäà â óùåëüå, âèäÿ íàä ñîáîé è ïî ãîðíûì âåðøèíàì êàêèå-òî îãíè, ðåøèëè, ÷òî îíè îêðóæåíû, è óøëè ñî ñâîèõ ïîñòîâ. Èäÿ ïî ãîðíîìó õðåáòó, êàê ïî ñàìîé áåçîïàñíîé äîðîãå, òàì, ãäå ìåíüøå âñåãî ìåëüêàëî îãíåé, îíè íàòêíóëèñü íà íåñêîëüêèõ áûêîâ, îòáèâøèõñÿ îò ñòàäà. (5) Ñíà÷àëà îíè îñòàíîâèëèñü, ïîòðÿñåííûå âèäîì ýòèõ äèêîâèííûõ ñóùåñòâ, äûøàùèõ ïëåìåíåì, (6) íî çàòåì, ïîíÿâ õèòðóþ ëþäñêóþ âûäóìêó è äóìàÿ, ÷òî òóò íå áåç ëîâóøêè äëÿ íèõ, êèíóëèñü â âåëèêîì ñìÿòåíèè áåæàòü è íàëåòåëè íà âðàæåñêèé ëåãêîâîîðóæåííûé îòðÿä; íî÷ü, ñðàâíÿâøàÿ ñòðàõè îáåèõ ñòîðîí, çàñòàâèëà òåõ è äðóãèõ ñòîÿòü ñìèðíî äî ðàññâåòà. (7) Òåì âðåìåíåì Ãàííèáàë ïðîâåë ñâîå âîéñêî ÷åðåç óùåëüå, ãäå çàñòèã êàêóþ-òî ÷àñòü âðàãîâ è ðàñïîëîæèëñÿ ëàãåðåì â àëëèôñêîé îáëàñòè103. |
17. Primis tenebris silentio mota castra; boves aliquanto ante signa acti. [2] Ubi ad radices montium viasque angustas ventum est, signum extemplo datur ut accensis cornibus armenta in adversos concitentur montes. Et metus ipse relucentis flammae extemplo a capite calorque iam ad vivum ad imaque cornua veniens velut stimulatos furore agebat boves. [3] Quo repente discursu haud secus quam silvis montibusque accensis omnia circa virgulta ardere visa; capitumque irrita quassatio excitans flammam hominum passim discurrentium speciem praebebat. [4] Qui ad transitum saltus insidendum locati erant, ubi in summis montibus ac super se quosdam ignes conspexere, circumventos se esse rati praesidio excessere; qua minime densae micabant flammae, velut tutissimum iter, petentes summa montium iuga, tamen in quosdam boves palatos a suis gregibus inciderunt. [5] Et primo, cum procul cernerent veluti flammas spirantium, miraculo attoniti constiterunt; [6] deinde ut humana apparuit fraus, tum vero insidias rati esse cum maiore tumultu concitant se in fugam. Levi quoque armaturae hostium incurrere; ceterum nox aequato timore neutros pugnam incipientes ad lucem tenuit. [7] Interea toto agmine Hannibal transducto per saltum et quibusdam in ipso saltu hostium oppressis in agro Allifano posuit castra. |