Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXII, ãë. 37

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

37. (1)  ýòè æå äíè â Îñòèþ ïðè­áûë îò Ãèåðî­íà ôëîò ñ áîëü­øèì çàïà­ñîì ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ. (2) Ïîñëîâ ïðåä­ñòà­âè­ëè ñåíà­òó: ïî èõ ñëî­âàì, ñîá­ñò­âåí­íîå ãîðå è áåä­ñò­âèÿ ãîñóäàð­ñòâà íå îãîð­÷è­ëè áû öàðÿ Ãèåðî­íà áîëü­øå, ÷åì ãèáåëü êîí­ñó­ëà Ãàÿ Ôëà­ìè­íèÿ è åãî âîé­ñêà174; (3) îí ïðå­êðàñ­íî çíà­åò, ÷òî âåëè­÷èå ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà â áåä­ñò­âèè åùå óäè­âè­òåëü­íåå, ÷åì â ñ÷à­ñòèè, (4) íî òåì íå ìåíåå ïîñëàë âñå, ÷åì äîá­ðûå è âåð­íûå ñîþç­íè­êè ïîìî­ãà­þò â âîåí­íîå âðå­ìÿ; îí óìî­ëÿ­åò ñåíà­òî­ðîâ íå îòêà­çû­âàòü­ñÿ. (5) Ïðåæ­äå âñå­ãî îí ïîä­íî­ñèò êàê äîá­ðîå ïðåä­çíà­ìå­íî­âà­íèå çîëîòóþ ñòà­òóþ Ïîáåäû, âåñîì â äâå­ñòè äâà­äöàòü ôóí­òîâ: ïóñòü îíè åå ïðè­ìóò, ïóñòü äåð­æàò åå ó ñåáÿ è ïóñòü îíè âå÷­íî ñ÷è­òà­þò åå ñâî­åé ñîá­ñò­âåí­íîé. (6) Ñåé­÷àñ ïðè­âå­çå­íî òðèä­öàòü òûñÿ÷ ìîäè­åâ175 ïøå­íè­öû è äâå­ñòè òûñÿ÷ ìîäè­åâ ÿ÷ìå­íÿ, ÷òîáû íå áûëî íóæ­äû â ïðî­äî­âîëü­ñò­âèè; ïîä­âå­çå­íî áóäåò åùå, ñêîëü­êî ïîòðå­áó­åò­ñÿ: ïóñòü òîëü­êî ðèì­ëÿíå ðàñ­ïî­ðÿäÿò­ñÿ. (7) Öàðü çíà­åò, ÷òî â ïåõî­òå è êîí­íè­öå ñëó­æàò òîëü­êî ðèì­ëÿíå è ëàòè­íû, íî â ëåã­êî âîîðó­æåí­íûõ âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ îòðÿäàõ îí âèäåë è ÷óæå­çåì­öåâ. (8) Ïîýòî­ìó îí îòïðà­âèë ê íèì òûñÿ­÷ó ëó÷­íè­êîâ è ïðàù­íè­êîâ, îíè ïðå­âîñ­õîä­íî ñðà­æà­þò­ñÿ ñ áàëå­àð­öà­ìè è ìàâ­ðà­ìè, âîîá­ùå ñî âñå­ìè, êòî âëà­äå­åò ìåòà­òåëü­íûì îðó­æè­åì. (9) Ãèåðîí ê ñ.88 ñâî­èì äàðàì ïðè­áà­âèë åùå ñîâåò: ïóñòü ïðå­òîð, âåäàþ­ùèé Ñèöè­ëè­åé, ïåðå­ïðà­âèò­ñÿ ñ ôëî­òîì â Àôðè­êó: êàð­ôà­ãå­íÿíå íà ñåáå ïî÷óâ­ñò­âó­þò, ÷òî òàêîå âîé­íà, äà è ïîñû­ëàòü ïîìîùü Ãàí­íè­áà­ëó áóäåò èì çàòðóä­íè­òåëü­íåå.

(10) Ñåíàò îòâå­òèë öàðþ òàê: «Ãèåðîí ÿâèë ñåáÿ áëà­ãî­ðîä­íûì ÷åëî­âå­êîì è ïðå­âîñ­õîä­íûì ñîþç­íè­êîì ñ òîãî ñàìî­ãî äíÿ, êàê âîøåë â äðóæ­áó ñ ðèì­ñêèì íàðî­äîì, âåð­íîñòü êîòî­ðî­ìó ñîáëþäàë, âñå­ãäà è âñþäó ïîìî­ãàÿ ðèì­ñêî­ìó ãîñóäàð­ñòâó. (11) Çîëî­òî, ïðè­íå­ñåí­íîå íåñêîëü­êè­ìè äðó­ãè­ìè ãîðî­äà­ìè, ðèì­ñêèé íàðîä, ïîáëà­ãî­äà­ðèâ, íå ïðè­íÿë; (12) íî Ïîáåäó è äîá­ðîå ïðåä­çíà­ìå­íî­âà­íèå îí ïðè­íè­ìà­åò, îïðå­äå­ëÿ­åò è íàçíà­÷à­åò áîãèíå ìåñòî íà Êàïè­òî­ëèè â õðà­ìå Þïè­òå­ðà Âñå­áëà­ãî­ãî Âåëè­÷àé­øå­ãî. Îñâÿ­ùåí­íàÿ â ýòîé òâåð­äûíå ãîðî­äà Ðèìà äà ïðå­áóäåò îíà íåèç­ìåí­íî áëà­ãî­ñêëîí­íîé ê íàðî­äó ðèì­ñêî­ìó».

(13) Ïðàù­íè­êîâ, ëó÷­íè­êîâ è ïðè­ïà­ñû ïåðå­äà­ëè êîí­ñó­ëàì. Ê ôëîòó176, íàõî­äèâ­øå­ìó­ñÿ â Ñèöè­ëèè ïîä êîìàí­äîé ïðî­ïðå­òî­ðà Òèòà Îòà­öè­ëèÿ, ïðè­áà­âè­ëè äâà­äöàòü ïÿòü êâèí­êâå­ðåì; ïðå­òî­ðó äîç­âî­ëè­ëè ïåðå­ïðà­âèòü­ñÿ â Àôðè­êó, åñëè ýòî, ïî åãî ìíå­íèþ, êî áëà­ãó ãîñóäàð­ñòâà.

37. Per eos­dem dies ab Hie­ro­ne clas­sis Os­tia cum mag­no com­mea­tu ac­ces­sit. [2] Le­ga­ti in se­na­tum intro­duc­ti nun­tia­runt cae­dem C. Fla­mi­ni con­su­lis exer­ci­tus­que al­la­tam adeo aeg­re tu­lis­se re­gem Hie­ro­nem ut nul­la sua prop­ria reg­ni­que sui cla­de mo­ve­ri ma­gis po­tue­rit. [3] Ita­que, quam­quam pro­be sciat mag­ni­tu­di­nem po­pu­li Ro­ma­ni ad­mi­ra­bi­lio­rem pro­pe ad­ver­sis re­bus quam se­cun­dis es­se, [4] ta­men se om­nia qui­bus a bo­nis fi­de­li­bus­que so­ciis bel­la iuva­ri so­leant mi­sis­se; quae ne ac­ci­pe­re ab­nuant mag­no ope­re se pat­res conscrip­tos ora­re. [5] Iam om­nium pri­mum omi­nis cau­sa Vic­to­riam auream pon­do du­cen­tum ac vi­gin­ti ad­fer­re se­se: ac­ci­pe­rent eam te­ne­rentque et ha­be­rent prop­riam et per­pe­tuam. [6] Ad­ve­xis­se etiam tre­cen­ta mi­lia mo­dium tri­ti­ci, du­cen­ta hor­dei, ne com­mea­tus dees­sent, et quan­tum prae­te­rea opus es­set, quo ius­sis­sent, sub­vec­tu­ros. [7] Mi­li­te at­que equi­te sci­re ni­si Ro­ma­no La­ti­ni­que no­mi­nis non uti po­pu­lum Ro­ma­num; le­vium ar­mo­rum auxi­lia etiam ex­ter­na vi­dis­se in castris Ro­ma­nis; [8] ita­que mi­sis­se mil­le sa­git­ta­rio­rum ac fun­di­to­rum, ap­tam ma­num ad­ver­sus Ba­lia­res ac Mau­ros pug­na­ces­que alias mis­si­li te­lo gen­tes. [9] Ad ea do­na con­si­lium quo­que ad­de­bant, ut prae­tor cui pro­vin­cia Si­ci­lia eve­nis­set clas­sem in Af­ri­cam trai­ce­ret, ut et hos­tes in ter­ra sua bel­lum ha­be­rent mi­nus­que la­xa­men­ti da­re­tur iis ad auxi­lia Han­ni­ba­li sum­mit­ten­da.

[10] Ab se­na­tu ita res­pon­sum re­giis est, vi­rum bo­num eg­re­gium­que so­cium Hie­ro­nem es­se at­que uno te­no­re, ex quo in ami­ci­tiam po­pu­li Ro­ma­ni ve­ne­rit, fi­dem co­luis­se ac rem Ro­ma­nam om­ni tem­po­re ac lo­co mu­ni­fi­ce adiu­vis­se. Id pe­rin­de ac de­be­ret gra­tum po­pu­lo Ro­ma­no es­se. [11] Aurum et a ci­vi­ta­ti­bus qui­bus­dam al­la­tum gra­tia rei ac­cep­ta non ac­ce­pis­se po­pu­lum Ro­ma­num; [12] Vic­to­riam omen­que ac­ci­pe­re se­dem­que ei di­vae da­re di­ca­re Ca­pi­to­lium, templum Iovis op­ti­mi ma­xi­mi. In ea ar­ce ur­bis Ro­ma­nae sac­ra­tam, vo­len­tem pro­pi­tiam­que, fir­mam ac sta­bi­lem fo­re po­pu­lo Ro­ma­no.

[13] Fun­di­to­res sa­git­ta­rii­que et fru­men­tum tra­di­tum con­su­li­bus. Quin­que­re­mes ad quin­qua­gin­ta na­vium clas­sem quae cum T. Ota­ci­lio prop­rae­to­re in Si­ci­lia erat quin­que et vi­gin­ti ad­di­tae, per­mis­sum­que est ut, si e re pub­li­ca cen­se­ret es­se, in Af­ri­cam trai­ce­ret.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 174Â áèò­âå ïðè Òðà­çè­ìåí­ñêîì îçå­ðå (ñì. âûøå, ãë. 6).
  • 175Ìîäèé — ìåðà îáú­å­ìà ñûïó­÷èõ òåë — 8,74 ë.
  • 176Ñð. âûøå, ãë. 31, 6.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364002238 1364002239 1364002240