Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
55. (1) Ïðåòîðû Ïóáëèé Ôóðèé Ôèë è Ìàðê Ïîìïîíèé ñîçâàëè ñåíàò â Ãîñòèëèåâó êóðèþ224 è ñòàëè ñîâåùàòüñÿ, êàê çàùèòèòü ãîðîä: (2) íèêòî íå ñîìíåâàëñÿ, ÷òî Ãàííèáàë, óíè÷òîæèâ âîéñêî, îñàäèò Ðèì è âçÿòèåì Ãîðîäà çàêîí÷èò âîéíó — òîëüêî ýòî åìó è îñòàâàëîñü ñäåëàòü. (3)  áåäñòâèÿõ âåëèêèõ, íî åùå íå äî êîíöà èçâåñòíûõ, òðóäíî áûëî ïðèíÿòü ðåøåíèå, æåíñêèé âîïëü çàãëóøàë ãîëîñà ñåíàòîðîâ: ïî÷òè âî âñåõ äîìàõ îïëàêèâàëè ðîäíûõ, íå çíàÿ äàæå, êòî æèâ, êòî ìåðòâ. (4) Êâèíò Ôàáèé Ìàêñèì ïîñîâåòîâàë ïîñëàòü ïî Àïïèåâîé è Ëàòèíñêîé äîðîãàì ëåãêîâîîðóæåííûõ âñàäíèêîâ; ïóñòü ðàññïðàøèâàþò âñòðå÷íûõ (ìíîãî áóäåò, êîíå÷íî, ñïàñàþùèõñÿ â îäèíî÷êó ñ.101 áåãñòâîì) î ñóäüáå âîéñê è êîíñóëîâ; (5) è åñëè áåññìåðòíûå áîãè ñæàëèëèñü íàä ãîñóäàðñòâîì è îò íàðîäà ðèìëÿí åùå ÷òî-òî îñòàëîñü, — î òîì, ãäå íàõîäÿòñÿ âîéñêà, êóäà ïîñëå ñðàæåíèÿ ïîøåë Ãàííèáàë, ÷òî îí ãîòîâèò, ÷òî äåëàåò è ñîáèðàåòñÿ äåëàòü. (6) Ýòî ñëåäóåò ðàçóçíàâàòü ÷åðåç äåÿòåëüíûõ þíîøåé, à ñàìèì ñåíàòîðàì (äîëæíîñòíûõ ëèö íå õâàòèò) íàäî óñïîêîèòü âçâîëíîâàííûé è ïåðåïóãàííûé ãîðîä, íàäî çàñòàâèòü æåíùèí ñèäåòü äîìà è íå ïîêàçûâàòüñÿ íà ëþäÿõ; (7) íàäî ïðåêðàòèòü ïëà÷ â äîìàõ, íàäî âîäâîðèòü â ãîðîäå òèøèíó; íàäî ñëåäèòü çà òåì, ÷òîáû âñåõ ïðèõîäÿùèõ ñ ëþáûìè âåñòÿìè îòâîäèëè ê ïðåòîðàì, è ÷òîáû âñå ïî ñâîèì äîìàì îæèäàëè èçâåñòèé î ñóäüáå áëèçêèõ; (8) ÷òîáû ó âîðîò ïîñòàâèëè êàðàóëüíûõ, êîòîðûå íèêîãî áû íå âûïóñêàëè èç Ãîðîäà è âñåì âíóøàëè áû, ÷òî ñïàñòèñü íåãäå, êðîìå êàê â Ãîðîäå, ïîêà ñòåíû öåëû. Êîãäà Ãîðîä óñïîêîèòñÿ, ñåíàòîðû äîëæíû âîçâðàòèòüñÿ â êóðèþ è îáñóäèòü, êàê çàùèùàòü ãîðîä. |
55. P. Furius Philus et M. Pomponius praetores senatum in curiam Hostiliam vocaverunt, ut de urbis custodia consulerent; [2] neque enim dubitabant deletis exercitibus hostem ad oppugnandam Romam, quod unum opus belli restaret, venturum. [3] Cum in malis sicuti ingentibus ita ignotis ne consilium quidem satis expedirent, obstreperetque clamor lamentantium mulierum et nondum palam facto vivi mortuique per omnes paene domos promiscue complorarentur, [4] tum Q. Fabius Maximus censuit equites expeditos et Appia et Latina via mittendos, qui obvios percunctando — aliquos profecto ex fuga passim dissipatos fore — referant quae fortuna consulum atque exercituum sit, [5] et si quid di immortales, miseriti imperii, reliquum Romani nominis fecerint, ubi eae copiae sint; quo se Hannibal post proelium contulerit, quid paret, quid agat acturusque sit. [6] Haec exploranda noscendaque per impigros iuvenes esse; illud per patres ipsos agendum, quoniam magistratuum parum sit, ut tumultum ac trepidationem in urbe tollant, matronas publico arceant continerique intra suum quamque limen cogant, [7] comploratus familiarum coerceant, silentium per urbem faciant, nuntios rerum omnium ad praetores deducendos curent — suae quisque fortunae domi auctorem exspectent — [8] custodesque praeterea ad portas ponant, qui prohibeant quemquam egredi urbe cogantque homines nullam nisi urbe ac moenibus salvis salutem sperare. Ubi conticuerit tumultus, tum in curiam patres revocandos consulendumque de urbis custodia esse. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß