История Рима от основания города

Книга XXIV, гл. 13

13. Ad Han­ni­ba­lem, cum ad la­cum Aver­ni es­set, quin­que no­bi­les iuve­nes ab Ta­ren­to ve­ne­runt, par­tim ad Tra­su­men­num la­cum, par­tim ad Can­nas cap­ti di­mis­si­que do­mos cum eadem co­mi­ta­te qua usus ad­ver­sus om­nes Ro­ma­no­rum so­cios Poe­nus fue­rat. [2] Ei me­mo­res be­ne­fi­cio­rum eius per­pu­lis­se mag­nam par­tem se iuven­tu­tis Ta­ren­ti­nae re­fe­runt ut Han­ni­ba­lis ami­ci­tiam ac so­cie­ta­tem quam po­pu­li Ro­ma­ni mal­lent, le­ga­tos­que ab suis mis­sos ro­ga­re Han­ni­ba­lem ut exer­ci­tum pro­pius Ta­ren­tum ad­mo­veat: [3] si sig­na eius, si castra conspec­ta a Ta­ren­to sint, haud ul­lam in­ter­ces­su­ram mo­ram quin in de­di­tio­nem ve­niat urbs; in po­tes­ta­te iunio­rum ple­bem, in ma­nu ple­bis rem Ta­ren­ti­nam es­se. [4] Han­ni­bal con­lau­da­tos eos one­ra­tos­que in­gen­ti­bus pro­mis­sis do­mum ad coep­ta ma­tu­ran­da re­di­re iubet: se in tem­po­re ad­fu­tu­rum es­se. Hac cum spe di­mis­si Ta­ren­ti­ni. [5] Ip­sum in­gens cu­pi­do in­ces­se­rat Ta­ren­ti po­tiun­di. Ur­bem es­se vi­de­bat cum opu­len­tam no­bi­lem­que, tum ma­ri­ti­mam et in Ma­ce­do­niam op­por­tu­ne ver­sam, re­gem­que Phi­lip­pum hunc por­tum, si tran­si­ret in Ita­liam, quo­niam Brun­di­sium Ro­ma­ni ha­be­rent, pe­ti­tu­rum. [6] Sac­ro in­de per­pet­ra­to ad quod ve­ne­rat et, dum ibi mo­ra­tur, per­vas­ta­to ag­ro Cu­ma­no us­que ad Mi­se­ni pro­mun­tu­rium Pu­teo­los re­pen­te ag­men con­ver­tit ad oppri­men­dum prae­si­dium Ro­ma­num. [7] Sex mi­lia ho­mi­num erant et lo­cus mu­ni­men­to quo­que, non na­tu­ra mo­do tu­tus. Tri­duum ibi mo­ra­tus Poe­nus ab om­ni par­te tempta­to prae­si­dio, dein­de, ut ni­hil pro­ce­de­bat, ad po­pu­lan­dum ag­rum Nea­po­li­ta­num ma­gis ira quam po­tiun­dae ur­bis spe pro­ces­sit.

[8] Ad­ven­tu eius in pro­pin­cum ag­rum mo­ta No­la­na est plebs, iam diu aver­sa ab Ro­ma­nis et in­fes­ta se­na­tui suo. Ita­que le­ga­ti ad ar­ces­sen­dum Han­ni­ba­lem cum haud du­bio pro­mis­so tra­den­dae ur­bis ve­ne­runt. [9] Prae­ve­nit in­cep­tum eorum Mar­cel­lus con­sul a pri­mo­ri­bus ac­ci­tus. Die uno Sues­su­lam a Ca­li­bus, cum Vol­tur­nus am­nis trai­cien­tem mo­ra­tus es­set, con­ten­de­rat; [10] in­de pro­xi­ma noc­te sex mi­lia pe­di­tum, equi­tes tre­cen­tos, qui prae­si­dio se­na­tui es­sent, No­lam intro­mi­sit. [11] Et uti a con­su­le om­nia in­pig­re fac­ta sunt ad praeoc­cu­pan­dam No­lam, ita Han­ni­bal tem­pus te­re­bat, bis iam an­te ne­qui­quam tempta­ta re seg­nior ad cre­den­dum No­la­nis fac­tus.